Η πρώτη και σημαντικότερη μυθική φιγούρα που σχετίζεται με το ζώδιο του Τοξότη είναι ο Δίας, «ο Πατέρας των Θεών και των Ανθρώπων» (Ησίοδος, Θεογονία). Η μελέτη των μύθων του Δία είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίζονται οι ψυχολογικές λειτουργίες του ζωδίου. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι τα αρχαία κείμενα βρίθουν από μύθους και ιστορίες με πρωταγωνιστή τον Πατέρα των θεών οπότε για τις ανάγκες της συγκεκριμένης ανάλυσης έχουν επιλεχθεί ορισμένες χαρακτηριστικές ιστορίες.
Όπως είναι γνωστό ο Δίας γεννήθηκε από την Ρέα και έχει για πατέρα τον Κρόνο. Η μητέρα του Κρόνου, η Γαία, είχε προφητεύσει στον γιο της ότι θα χάσει τον θρόνο του από ένα παιδί του και γι' αυτό ο Κρόνος, μόλις η Ρέα φέρνει στη ζωή τα παιδιά τους, τα καταπίνει ώστε να μην χάσει τη υψηλή του θέση. Η Ρέα υποφέρει για το χαμό των παιδιών της και μόλις γεννά τον Δία τον κρύβει με την βοήθεια της Γαίας.
Στη συνέχεια, αντί για τον ίδιο προσφέρει στον Κρόνο έναν βράχο φασκιωμένο σαν μωρό. Ο Κρόνος δεν έχει λόγο να μην εμπιστευθεί την γυναίκα του και καταπίνει τον βράχο νομίζοντας πως έχει καταπιεί ακόμη ένα γιο του. Από την αρχή λοιπόν της ζωής του ο Δίας είναι τυχερός και προστατευμένος καθώς είναι ο μόνος από τα αδέρφια του που γλιτώνει από την κτηνωδία του Κρόνου.
Αυτή η αίσθηση τύχης συνοδεύει συνήθως και τους εκπροσώπους του ζωδίου σαν μια έμφυτη αισιοδοξία ότι όλα μπορούν να λειτουργήσουν αρμονικά στη ζωή τους. Έχουν γενικά την πιστή ότι μπορούν να μείνουν στο απυρόβλητο γι' αυτό συχνά παίρνουν ρίσκα στη ζωή τους σε όλους τους τομείς.
Φτάνοντας στην ενηλικίωση ο Δίας παίρνει για πρώτη του γυναίκα τη Μήτη που φημιζόταν για τη σοφία της στα θέματα των θεών και των ανθρώπων. Η Μήτη σοφή όπως ήταν για να βοηθήσει τον Δία να πάρει τη θέση που του αξίζει ξεγελά τον Κρόνο και του δίνει μια ουσία που του φέρνει ζαλάδα. Τότε εκείνος αρχίζει να αποβάλλει από την κοιλιά του όλα τα αδέρφια του Δία που είχε καταπιεί όλα αυτά τα χρόνια.
Με αυτή την πράξη της η Μήτη απέδειξε την σοφία της αλλά ταυτόχρονα φόβισε τον Δία, ο οποίος διέβλεψε ότι θα μπορούσε να γίνει ισχυρότερη από αυτόν και να τον εκθρονίσει γι' αυτό και τελικά την κατάπιε (στη μυθολογία η κατάποση ενός προσώπου είναι το πρώτο στάδιο για την αφομοίωση των ιδιοτήτων του από αυτόν που καταπίνει. Ο Δίας την καταπίνει για να αποκτήσει μεταξύ άλλων τη σοφία της).
Συμβολικά λοιπόν, όσοι συντονίζονται έντονα στην ενέργεια του ζωδίου τείνουν να γίνονται τόσο πληθωρικοί που αποζητούν να επισκιάσουν τους γύρω τους. Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε του Τοξότη εκτός από πατέρας της ηθικής να είναι και ο πρώτος που την καταργεί κατά το δοκούν ή πιο σωστά κατά το συμφέρον του.
Ο ερωτικός στίβος είναι ίσως το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα της «ανομίας» του Δία καθώς δεν υπάρχει άλλη μυθική φιγούρα με περισσότερες ερωτικές ατασθαλίες! Μια βιαστική προσέγγιση στην ερωτική ζωή του Δία θα οδηγούσε κάποιον στο συμπέρασμα ότι είναι εκ πεποιθήσεως άπιστος καθώς εμπλέκεται συνεχώς σε νέα ειδύλλια τόσο με θεότητες όσο και με κοινές θνητές.
Γενικά οι εκπρόσωποι του ζωδίου έχουν ένα αδέσμευτο και φιλελεύθερο χαρακτήρα καθώς είναι βαθιά η ανάγκη τους να βρίσκονται ανοιχτοί στην περιπέτεια που τους περιμένει στην επόμενη γωνία του δρόμου, στην επόμενη σχέση, στην νέα τους δουλειά... Υπάρχει όμως κάτι σημαντικό που συχνά λησμονεί κάποιος μελετώντας την προσωπικότητα του Δία. Αυτή η λεπτομέρεια είναι η Ήρα.
Για τον Δία αυτή είναι ένα αμετακίνητο σημείο αναφοράς, το πρόσωπο που η παρουσία του τον δεσμεύει αλλά πάντα καταφεύγει σε αυτό και δεν το αλλάζει. Με άλλα λόγια ένας Τοξότης μπορεί να είναι πιστός και να δεσμευτεί σοβαρά με τον άνθρωπο που θα επιλέξει αρκεί να νιώθει ότι υπάρχει πάντα στη σχέση μια φωτεινή ένδειξη που γράφει «Έξοδος Κινδύνου» και στην οποία έχει την δυνατότητα να καταφύγει ανά πάσα στιγμή.
Δυνατότητα, ευκαιρίες και υπερβολή, όλα σε μια προσωπικότητα που μπορούν τελικά να οδηγήσουν; Ο Δίας είναι ο κυβερνήτης του συνεχώς επεκτεινομένου Σύμπαντος, παντογνώστης, προστάτης των ανθρώπων και δίκαιος τιμωρός και την ίδια στιγμή βρίσκει χρόνο για την πλούσια ερωτική του ζωή. Τα έχει όλα κι όμως ψάχνει πάντα κάτι καινούργιο για να τον ενθουσιάσει.
Αυτή η αναζήτηση είναι η επιτομή της υπερβολής του, η οποία τελικά καθιστά τον Τοξότη το πιο μελαγχολικό ζώδιο του ζωδιακού. Η ανάγκη του Δία να ζευγαρώνει με ξεχωριστές, όμορφες ή δυσπρόσιτες γυναίκες είναι ενδεικτική της ανάγκης του ζωδίου να θέτει συνεχώς υψηλούς στόχους. Συνεπώς για ένα γνήσιο Τοξότη η ζωή είναι ένα διαρκές κυνηγητό στόχων ώστε να φτάνει σε ένα συνεχώς ανώτερο επίπεδο.
Από τη μια αυτό δεν τους επιτρέπει να απολαύσουν τη διαδρομή προς την επίτευξη του στόχου και ακριβώς σε αυτή τη διαδρομή είναι που κρύβονται τα ανώτερα νοήματα στα οποία ζητούν απάντηση. Επίσης, έρχεται πάντα η στιγμή εκείνη στη ζωή όσων είναι συντονισμένοι στην ενέργεια του ζωδίου που αντιλαμβάνονται ότι το κυνηγητό των υψηλών τους στόχων δεν διαφέρει από ένα κυνήγι μαγισσών και πως το επίπεδο που ονειρεύονται να φτάσουν είναι μάλλον ουτοπικό.
Για ποιο λόγο; Ο Δίας είναι αθάνατος και μπορεί να συγκινείται συνεχώς από νέες περιπέτειες. Ο άνθρωπος όμως είναι θνητός και η συνειδητοποίηση της θνητότητας είναι ίσως το σημαντικότερο χτύπημα στην ψυχολογία του Τοξότη, του ασυμβίβαστου του ζωδιακού κύκλου.
Εκτός όμως από τον Δία μια ακόμη μυθική φιγούρα που πρέπει να αναλυθεί είναι ο Κένταυρος, που είναι άλλωστε και ο συμβολισμός του Τοξότη στον ουράνιο θόλο. Σύμφωνα ξανά με την Liz Greene (Astrology for Lovers, Red Wheel/Weiser, 1990) η μελέτη της φιγούρας του Χείρωνα, του πατέρα των Κενταύρων και μεγάλου δάσκαλου όλων των μυθικών ηρώων (Ηρακλής, Ιάσωνας κ.α.) είναι σημαντική.
Μισός άνθρωπος και μισός άλογο σε μια ιδιαίτερη ένωση ανθρώπινης και άγριας φύσης, ο Χείρωνας υπήρξε μοναδική μυθολογική φιγούρα. Ήταν ο δάσκαλος, ο φιλόσοφος, ο μαχητής και ο θεραπευτής, ένας αρχαίος σαμάνος. Ο Χείρωνας κατοικούσε απομονωμένος στα δάση της Θράκης γνωρίζοντας πως ήταν απόκληρος από την κοινωνία λόγο της μισής άγριας καταγωγής του και ταυτόχρονα λόγω των γνώσεων του που τον καθιστούσαν σοφότερο από τους κοινούς ανθρώπους.
Ακριβώς για αυτή τη σοφία του οι Θεοί του χάρισαν το δώρο της αθανασίας. Ο μύθος αναφέρει ότι ο Χείρωνας τραυματίστηκε από ένα δηλητηριασμένο βέλος του Ηρακλή και η πληγή που έλαβε δεν γιατρευόταν και έμενε πάντα ανοιχτή. Ο ίδιος όμως όντας αθάνατος δεν μπορούσε να πεθάνει από την πληγή και από εκεί πήρε και το προσωνύμιο «Ο Πληγωμένος Θεραπευτής».
Ασφαλώς το θέμα του τραύματος είναι σημαντικότερο στη μελέτη του Πλανητοειδούς Χείρωνα και τι συμβολίζει στο γενέθλιο χάρτη και γι' αυτό δεν θα αναπτυχθεί περαιτέρω (για περισσότερες πληροφορίες δες «Χείρωνας - Ο πληγωμένος θεραπευτής» από την Γωγώ Αυγουροπούλου, Βιβλιοθήκη, Εισαγωγικά Άρθρα).
Προσεγγίζοντας το βαθύτερο νόημα του Τοξότη μέσα από τον μύθο πολλά μπορούν να ειπωθούν. Πρώτα από όλα ο Τοξότης είναι ένα ζώδιο που έχει μια τραγική ψυχολογική χροιά. Από την μία οι εκπρόσωποι του ζωδίου έχουν μια έμφυτη αισιοδοξία που θέλουν να μεταδώσουν, όπως και ο Χείρωνας θέλει να μεταδώσει τις γνώσεις του στους νεαρούς ήρωες.
Ο Χείρωνας έχει την ικανότητα να αποδίδει υψηλά νοήματα στα κρίσιμα ζητήματα της ζωής και αντίστοιχα ένας Τοξότης με ευκολία μπορεί να ανασυγκροτηθεί μετά από μια δύσκολη περίοδο καθώς βαθιά μέσα του ενυπάρχει η πεποίθηση ότι όλα συμβαίνουν γιατί κάτι έχουν να μας διδάξουν, όλα έχουν ένα νόημα. Από την άλλη όμως υπάρχει και το τραύμα και μάλιστα σύμφωνα με τον μύθο το τραύμα του Χείρωνα βρίσκεται στο ζωώδες μισό του σώματός του.
Στην πραγματικότητα το τραύμα του συμβολίζει το κενό που υπάρχει ανάμεσα στην θνητή και στη αθάνατη φύση του. Συμβολικά αυτό είναι και το μεγάλο τραύμα του Τοξότη: το χάσμα ανάμεσα στο όραμα του για μια ζωή γεμάτη ευκαιρίες για επέκταση, για την αθανασία του ανθρώπου, πως όσα συμβαίνουν έχουν κάποιο σκοπό και ένα νόημα ενώ από την άλλη έρχονται αντιμέτωποι με τη γεμάτη ατέλειες, δυσκολίες και πρακτικά ζητήματα καθημερινή ζωή, η οποία τελικά είναι το δηλητήριο που κρατά την πληγή ανοιχτή.
Οι περισσότεροι Τοξότες προσπαθούν να αποφύγουν την παραδοχή του τραύματος τους και τρέχουν να κατακτήσουν τον ένα στόχο μετά τον επόμενο, σε ένα ανελέητο κυνηγητό υψηλών οραμάτων και σκοπών μόνο για να αποφύγουν τις στιγμές που θα μείνουν μόνοι με τις σκέψεις τους και θα νιώσουν τη σουβλιά του τραύματος πιο δυνατή από ποτέ.
Σημαντικό στάδιο στη ψυχολογική ωρίμανση του Τοξότη είναι η αποδοχή του τραύματος που του προξενεί η γεμάτη περιορισμούς πραγματικότητα και η θνητότητα. Μόνο με την αποδοχή του μπορεί ο Τοξότης να γίνει πραγματικά ο πληγωμένος θεραπευτής και να αναπτύξει την συμπόνια προς τους άλλους ανθρώπους, σαν αποτέλεσμα της παραδοχής ότι δεν είναι τελικά τόσο μόνος και διαφορετικός από τους υπόλοιπους ανθρώπους.
Γιώργος Πανόπουλος