Τα πιο σημαντικά «όχι» .

            «Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα/ που πρέπει το μεγάλο ΝΑΙ ή το μεγάλο ΟΧΙ/ να πούνε….»

            1. Η ανθρώπινη ζωή και ο πολιτισμός αιωρούνται ανάμεσα στη θαλπωρή του ΝΑΙ και στην αβεβαιότητα του ΟΧΙ. Άλλοι χρεώνουν στο «ναι» τη συμμόρφωση, την υποταγή, το συμβιβασμό, την πειθαρχία, την ιδιοτέλεια, τη σκοπιμότητα και τη φοβία. Κάποιοι άλλοι χρεώνουν στο «όχι» την απειθαρχία, την ανιδιοτέλεια, την πρόοδο και την εξέλιξη. Πολλοί στο «ναι» του ανθρώπου ανιχνεύουν μια «γονιδιακή φοβία» και πολλοί άλλοι στο επαναλαμβανόμενο «όχι» μια εξωγενή πίεση που ασκείται στο υποκείμενο. Όποια όμως κι αν είναι η αιτία των «ναι» και των «όχι», αυτά είναι που συνθέτουν την ταυτότητα του ανθρώπου και αποκαλύπτουν την «ποιότητά» του.

            2. Οι άνθρωποι του «ναι» χάνονται στην άμορφη μάζα του ανθρώπινου πλήθους και η ιστορία αδιαφορεί γι’ αυτούς. Αντίθετα, οι άνθρωποι του «όχι» με όλες τις αποχρώσεις του γνωρίζουν τη δόξα και την προσοχή των ιστορικών. Οι χρυσές σελίδες της ιστορίας είναι αφιερωμένες στους ανθρώπους του «όχι», που ξεχώρισαν και προκάλεσαν με τη στάση τους την επικρατούσα σοφία, ηθική και λογική. Τα όχι αυτών των ανθρώπων φόβισαν, αλλά και ενθουσίασαν τα πλήθη. Τα περισσότερα αγάλματα εμπεριέχουν το όχι των πρωταγωνιστών της ιστορίας. Αυτή δικαιώνει τους «αρνητές» που τρόμαξαν την εξουσία και γέννησαν την ελπίδα και την αισιοδοξία στους καταπιεσμένους. «Αυτή η ίδια η ανθρωπότητα που εκθειάζει την υπακοή στους αυθαίρετους νόμους της και την απαιτεί  σαν την υπέρτατη αρετή, διαφυλάσσει το αιώνιό της πάνθεο για εκείνους που περιφρόνησαν αυτή την απαίτηση και προτίμησαν να πεθάνουν μάλλον παρά να προδώσουν την ισχυρογνωμοσύνη τους» (Έσσε).

            3. Μια λεπτομερής καταγραφή της ψυχοδομής των αρνητών και των ανθρώπων του «όχι» θα μας αποκαλύψει τα κίνητρά τους, αλλά και τις αντιφάσεις τους. Το «όχι», δηλαδή, μπορεί να αποτυπώνει την αυτοπεποίθηση, τη βεβαιότητα, τη σιγουριά και το σταθερό προσανατολισμό του προσώπου. Το όχι επίσης αισθητοποιεί τον υψηλό δείκτη αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης. Η αυτογνωσία και η αυτοσυνειδησία βαδίζουν παράλληλα με πράξεις και συμπεριφορές που χρωματίζονται από το ηχηρό «όχι».

            4. Για τους μελετητές της ανθρώπινης ψυχολογίας του “όχι” εκφράζει την αβεβαιότητα του υποκειμένου, που πασχίζει να κρύψει την ανασφάλειά του απέναντι σε κάτι που φαντάζει ως τελεσίδικο. Συνιστά, δηλαδή, μια άρνηση στο επερχόμενο «τέλος». Είναι μια αντίφαση και υποκρύπτει περισσότερο την αναβλητικότητα και λιγότερο την αποφασιστικότητα του ατόμου. Είναι, επίσης, ένα «ουρλιαχτό» απόγνωσης στα αδιέξοδα της ζωής. Το “όχι” για την ομάδα αυτή των μελετητών πηγάζει από το μηδενισμό και τον παραλογισμό. Είναι μια συναισθηματική έκρηξη, ένας κυνισμός που υποκρύπτει σκοπιμότητες.

            5. Αυτή η αντιφατική εικόνα των αρνητών και των φορέων του «όχι» μας αναγκάζει να ανιχνεύσουμε βαθύτερα τις πηγές του. Οι οπαδοί του “όχι” διαβλέπουν μια στάση αντίστασης απέναντι στα «ναι» της ζωής που την υποβιβάζουν σε μια απλή διαδικασία επιβίωσης. Μια άρνηση στα ανορθολογικά κελεύσματα της εξουσίας, μια άρνηση απέναντι στο μέλλον που κάποιοι άλλοι το σχεδιάζουν για μας. Τη θετική εικόνα των ανθρώπων του “όχι” τη συμπληρώνουν όσοι υποστηρίζουν πως το “όχι” εκφράζει τη συνεχή αμφισβήτηση, την ακούραστη αμφιβολία και την εξέγερση της συνείδησης.

            6. Οι κοινωνιολόγοι στους αρνητές διαβλέπουν την κοινωνική καταπίεση και ερμηνεύουν το «όχι» ως προστάδιο επανάστασης. Το «όχι» εμπεριέχει σύμφωνα με τους ηθικολόγους μια «ηθική στάση» κι έναν επαναστατικό ρεαλισμό. Οι αντίπαλοι βέβαια του «όχι» μεταφράζουν αυτό ως προσπάθεια πρόκλησης ενδιαφέροντος και ως μια κίνηση για επιβεβαίωση. Ο άνθρωπος του «όχι» είναι ο θηρευτής της αλήθειας και ο αρνητής των ψευδαισθήσεων που παράγει ο κάλπικος πολιτισμός. «Μέσα στον πολιτισμό της συλλογικής επιβίωσης, όπου ο καθένας κάνει το αντίθετο από αυτό που επιθυμεί θυσιάζοντας την αληθινή ζωή, ο αρνητής εισβάλλει σαν ένας σαρκαστικός καταστροφέας. Απορρίπτοντας κάθε παραδοσιακή αξία, δέχεται να αντικρίζει την ίδια την αδυναμία της ύπαρξής του, στερημένης από κάθε αυταπάτη. Μοναχικός, αφού αμφισβητεί το κοινωνικό, παρασύρεται σε ένα οριακό σημείο, όπου προσπαθώντας να προλάβει την καταστροφή που θέτει σε κίνηση η εξουσία, προπορεύεται και παρασύρεται στην αυτοκαταστροφή. Όλα τα ρεύματα της άρνησης ανήκουν στο ίδιο ποτάμι. Από εκεί αναβλύζει το μυστικιστικό παραλήρημα των ρομαντικών…. Ο ειρωνικός λόγος του Νίτσε, η αλαζονεία του Dada, το χιούμορ των σουρεαλιστών, τα εξεγερτικά μανιφέστα των καταστασιακών. Εκεί ανήκουν οι προπαγανδιστές της άρνησης που θέλουν να βάλουν στη συνείδηση των ανθρώπων λίγη από τη μούχλα των σάπιων αξιών» (Ελευθεροτυπία).

            7. Ο άνθρωπος του “όχι” λοιπόν αισθητοποιεί τη «μοναξιά» του αρνητή απέναντι στο πλήθος των συμβιβασμένων που επέλεξαν την «ευτυχία» της επιβίωσης. Το “όχι” είναι για τον αρνητή μια προσπάθεια αιφνιδιασμού του αντιπάλου που εφησυχάζει στη βεβαιότητα των στερεότυπων και του «αυτονόητου». Το “όχι” είναι μια επίθεση, αλλά και μια άμυνα. Μια διεκδίκηση και μια έκφραση της άναρχης δημιουργικότητας. Το “όχι” συνθέτει τη θρυμματισμένη ζωή και δεν αποσυνθέτει την κίβδηλη ζωή μας, όπως πολλοί πιστεύουν. Ο αρνητής ταλαντεύεται ανάμεσα σε δυο οριακές στάσεις ζωής: «την άνευ όρων και ορίων υποταγή στους κανόνες του κοινωνικού πρέπει και στη συνεχή εξέγερση και αντίσταση».  

            8. Το “όχι” των Σπαρτιατών και των Θεσπιέων (μάχη Θερμοπυλών), το ΟΧΙ των Ελλήνων στον πόλεμο του 1940, το “όχι” του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου, το όχι του Σωκράτη στις προτάσεις των μαθητών του για φυγή από τη φυλακή και το όχι των απλών ανθρώπων της καθημερινής ζωής απέναντι σε αυτούς που σχεδιάζουν τον ευτελισμό της ανθρώπινης ύπαρξης συνθέτουν το μωσαϊκό της ταυτότητας του αρνητή τόσο σε εθνικό – ιστορικό επίπεδο όσο και στο γήπεδο της καθημερινότητας.

            9. Τέλος στην αξιολόγηση των υποκειμένων του “όχι” πρέπει να συνυπολογιστούν ο χρόνος, η περίσταση, τα κίνητρα, οι στόχοι και το διακύβευμα της άρνησης. Γιατί το “όχι” δεν δικαιώνεται αφ’ εαυτού, αλλά από την ετοιμότητα του ανθρώπου να αντιπαλέψει και να θρυμματίσει τις εσωτερικές του ανασφάλειες και τις σειρήνες της εξωτερικής πραγματικότητας: «Ο αρνηθείς δεν μετανοιώνει. Αν ρωτιούνταν πάλι,/ όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει/ εκείνο τ’ όχι – το σωστό – εις όλην τη ζωή του» (Κ. Καβάφης).

            10. Ίσως ο αρνητής να συνειδητοποιεί πολλές φορές πως το “όχι” δεν οδηγεί πουθενά και ίσως τον γεμίσει με πίκρα και απογοήτευση. Προτιμά, όμως, να ξοδευτεί στον αγώνα για απαλλαγή από τα δεσμά των κοινωνικών καταναγκασμών παρά να ευτυχεί στο μικρόκοσμο των ευκαιριών που παρέχει το σύστημα στους συμβιβασμένους. Για τον αρνητή αξίωμα είναι τα λόγια του ποιητή:

«Το ζήτημα πια έχει τεθεί: Ή θα εξακολουθούμε να γονατίζουμε ή θα σηκωθούμε άλλον πύργο ατίθασο απέναντί τους…» (Μ. Κατσαρός)

            Του συνεργάτη της Μυσταγωγίας – Μυθαγωγίας, Ηλία Γιαννακόπουλου, Φιλόλογου. E-mail: iliasgia53@gmail.com  

  

Επιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος

Περί ηρωικών προτύπων...

  «ΝΑ ΜΙΛΗΣΩ ΓΙΑ ΗΡΩΕΣ…
(Στον πρώτο νεκρό του Ελληνοϊταλικού πολέμου)*

  Ο στρατιώτης Βασίλειος Τσιαβαλιάρης*,  ο πρώτος πεσών του Ελληνικού Έπους του 1940.

Στην αρχαία Ελλάδα, οι ήρωες σηματοδοτούσαν την ικανότητα «υπέρβασης» και «εξύψωσης του ανθρώπου», καθώς ως «ημίθεοι» αποτελούσαν τον σύνδεσμο ανάμεσα στους Θεούς και τους ανθρώπους. Ήταν οι λίγοι, «εκλεκτοί», οι οποίοι ακολουθούσαν την δύσκολη «ατραπό». Μία «ατραπό», η οποία προϋπέθετε να υπερβούν τα ανθρώπινα.  Ήταν αυτοί που «αναλάμβαναν» να θυσιαστούν για το κοινωνικό σύνολο, ώστε να ευημερεί η κοινωνία.

Θυσίαζαν το «εγώ», για το «εμείς», παρότι και αυτοί ήταν αναγκαστικά υποταγμένοι στο πεπρωμένο και στα «τερτίπια» των Θεών. Μέσα από τους άθλους και την τραγικότητα της πορείας τους, υπήρξαν οι «λυτρωτές» της ανθρωπότητας.

 Μέσα από τις «συμβολικές» δοκιμασίες που έπρεπε να ξεπεράσουν, έβγαιναν τελικά με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θριαμβευτές, αφήνοντας παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές, την προσωπική θυσία, την λαχτάρα του θνητού ανθρώπου για αθανασία, την αναζήτηση της Θεϊκής μας υπόστασης, την αναζήτηση εν τέλη του αληθινού προορισμού της ψυχής...

Σε ένα τέτοιο ηρωικό πλαίσιο, ο  πολιτισμός που περιγράφει ο Όμηρος αποθεώνει την τιμή και τη δημόσια εκτίμηση. «Το υψηλότερο αγαθό για τον Ομηρικό άνθρωπο», γράφει ο Dodds, «δεν είναι ο φόβος προς το θεό», αλλά ο σεβασμός σε αξίες όπως είναι η αιδώς και η δικαιοσύνη, δεν είναι τυχαίο ότι ο Αχιλλέας στον καβγά του με τον Αγαμέμνονα λέει: «ἀλλά σοί, ὦ μέγ΄ ἀναιδές» . Ο Αχιλλέας φέρεται με το δέοντα σεβασμό σε όλους εκτός από τον Αγαμέμνονα , ο οποίος δε σέβεται ούτε τον ιερέα του Απόλλωνα. 

 Οι περισσότεροι ομηρικοί ήρωες είναι πρότυπα ηθικής, ευγένειας, ευαισθησίας και ως «παραδειγματικές αχρονικές μορφές»  μπορούν να μπολιάσουν με αξίες το σύγχρονο αναγνώστη των ομηρικών επών.

Απόσπασμα από τον κύκλo αποσυμβολισμού της αρχαίας Ελληνικής μυθολογίας 

(Μυσταγωγία - Χλέτσος Βασίλης)

            Η «αχρονική» μορφή των ηρώων επιβάλλει να μιλάμε γι’ αυτούς. Γιατί έχουμε την ανάγκη ως άτομα και ως κοινωνία από τέτοιους ήρωες. Όταν τα σύννεφα του πολέμου κύκλωσαν τη χώρα μας εκείνη τη 28η Οκτωβρίου 1940, πολλοί ήταν αυτοί που στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων και πολέμησαν για τη λευτεριά του έθνους.

Να μιλήσω για ήρωες….

Γιατί οι ήρωες, αν και γνωρίζουν τον κίνδυνο, προχωρούν μπροστά «από το χρέος μη κινούντες».

Γιατί οι ήρωες ποθούν περισσότερο την ελευθερία από μια ζωή με συμβιβασμούς και μικρές δουλείες.

Γιατί ο ήρωας στέκεται όρθιος γυρεύοντας το αυτεξούσιό του.

Γιατί ο ήρωας πορεύεται προς αυτό που «δεν είναι» αλλά και που πολύ ποθεί.

Γιατί οι ήρωες γνωρίζουν πως ζουν – αναπνέουν επειδή κάποιοι άλλοι παλιότερα δεν δίστασαν να θυσιάσουν το απόλυτο αγαθό, τη ζωή τους.

Γιατί ο ήρωας είναι ο μεγάλος «αποστάτης» του εαυτού του. Η δικαίωση μιας «αδικαίωτης» πράξης.

Γιατί ο ήρωας προσπαθεί να διασώσει την ατομικότητά του από τη σιγουριά της «αγέλης». Το κοπάδι είναι η φυλακή του.

Γιατί ο ήρωας τιθασεύει για έναν ανώτερο σκοπό το αδυσώπητο ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Γι’ αυτό ο ήρωας «μπορεί να μην είναι αυτό που είναι» (Σαρτρ).

Γιατί ο ήρωας δεν νοιάζεται για το «εγγύτερον» αλλά για το «επέκεινα». Ένα «επέκεινα» που μπορεί να αγκαλιάσει τις ζωές πολλών «συνανθρώπων».

Γιατί ο ήρωας δεν είναι ο μέθυσος της «ετερότητας», αλλά ο υπέρμαχος της εσωτερικής πληρότητας. Δεν είναι η έκφραση ενός αλαζονικού κι απροσάρμοστου «Εγώ», αλλά ο ζηλωτής της ανθρώπινης μοναδικότητας και της ηθικής αυτονομίας.

Γιατί οι ήρωες αν και «όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)/ πως ο εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,/ κι οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε» δεν λιποψυχούν.

Γιατί ο ήρωας δεν είναι ο «άφοβος» αλλά αυτός που δαμάζει το φόβο και διεκδικεί κάτι ανώτερο κι από την ίδια τη ζωή του.  

Γιατί ο ήρωας δεν καθοδηγείται από την ψυχική παρόρμηση αλλά από ανώτερες πνευματικές και ηθικές δυνάμεις.

Γιατί ο ήρωας με τη θυσία του επιφέρει αλλαγές σε όλο το αξιακό σύστημα ανθρώπων και κοινωνιών.

Γιατί ο ήρωας καταδεικνύει με την πράξη του «ποια είναι η δύναμη που υπερβαίνει τη ζωή που θυσιάζεται».

Γιατί ο ήρωας ανατρέπει τους εις βάρος του συσχετισμούς χωρίς ο ίδιος να καθίσταται φορέας του υπερφυσικού.

Γιατί ο ήρωας βαδίζει «μόνος». Οι άθλοι και οι θυσίες δεν «επιτελούνται συνεταιρικά».

Γιατί ο ήρωας δεν δειλιάζει μπροστά στα διλήμματα του διαζευκτικού. Ο ήρωας ζει – κινείται διαρκώς στο μεταίχμιο – στα όρια της ζωής και του θανάτου.

Γιατί ο ήρωας δεν αντιλαμβάνεται τον κόσμο οριζόντια. Δεν δρα «καθ’ υπαγόρευσιν» αλλά τολμά το «άρρητο».

Να μιλήσω για ήρωες….

Γιατί ο ηρωισμός είναι η υπέρβαση των ανθρώπινων ορίων.

Γιατί ο ηρωισμός συνιστά μια ιδεαλιστική ερμηνεία κι αντιμετώπιση της ζωής και της κοινωνικής πραγματικότητας.

Γιατί ο ηρωισμός είναι η εξιδανίκευση μιας πρότασης ζωής και της κοινωνικής πραγματικότητας.

Γιατί ο ηρωισμός είναι η εξιδανίκευση μιας πρότασης ζωής ή η προβολή ενός ιδανικού προτύπου ζωής.

Γιατί ο ηρωισμός είναι η κυριαρχία του «φανταστικού» πάνω στο ορθολογισμό ή ορθολογικοποιημένο πρότυπο ζωής.

Γιατί ο ηρωισμός είναι η υπέρβαση της πεζότητας, της καθημερινότητας και της λογικής της «προσαρμογής».

Γιατί ο ηρωισμός είναι η διακινδύνευση της βιολογικής υπόστασης και η διαφύλαξη της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Γιατί ο ηρωισμός είναι η «αντίρρηση της ύπαρξής μας σε αυτό που θεωρείται ανθρωπίνως ανυπέρβλητο».

Γιατί ο ηρωισμός είναι η έξοδος από το τέλμα και η συνείδηση του χρέους.

Γιατί ο ηρωισμός είναι η απόδοση νοήματος σε μια πράξη που αναζητά δικαίωση και ερείσματα στο μεγάλο κενό νοήματος της εποχής μας.

Γιατί ο ηρωισμός συμβολίζει το εφικτό μέσα στο Ανέφικτο.

Γιατί ο ηρωισμός αναδεικνύει το μεγαλείο του ανθρώπου μπροστά στο αναπόδραστο και στη νομοτέλεια.

Γιατί ο ηρωισμός συμβάλλει στην ανέλκυση της Ιδέας από τα βάθη του βασιλείου της Ύλης.

Γιατί ο ηρωισμός απενεργοποιεί τους μηχανισμούς της γλώσσας που δεν μπορεί να περιγράψει το άρρητο.

Γιατί ο ηρωισμός δημιουργεί σύμβολα στα οποία συγκλίνουν – συμβάλλουν το Αφηρημένο με το Συγκεκριμένο, το Καθολικό με το Ειδικό.

Γιατί ο ηρωισμός εκφράζει – συμβολίζει την αγωνία – προσπάθεια του ανθρώπου να «ελευθερωθεί από τον εαυτό του».

Γιατί ο ηρωισμός συμπυκνώνει ως ατομική πράξη – θυσία τα συλλογικά συμφέροντα και όνειρα.

Γιατί ο ηρωισμός είναι η απάντηση σε όλους αυτούς τους «πολεοδόμους, φιλοσόφους, οικονομολόγους και καθηγητές….που γράφουν, συζητούν, αγορεύουν σε συνέδρια και σεμινάρια για τη βαρβαρότητα των πόλεων, τη μαζοποίηση, την αλλοτρίωση….από προοδευτική πάντα σκοπιά….βολεμένοι οι ίδιοι σε θέσεις….με παροχές και ταξίδια…πόσο δεμένοι οι ίδιοι με το σύστημα που καταριούνται….πόσο βέβαιοι τελικά πως τίποτε ευτυχώς δεν κινδυνεύει ν’ αλλάξει, τουλάχιστο στο αμέσως προσεχές μέλλον» (Μ. Αναγνωστάκης).

Να μιλήσω για Ήρωες…..

«Αλίμονο στους λαούς που έχουν ανάγκη από ήρωες˙ αλλά και αλίμονο στους λαούς που δεν έχουν ήρωες».

Να μιλήσω για Ήρωες…..

 «Στα σκοτεινά πηγαίνουμε, στα σκοτεινά προχωρούμε…. Οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά» (Γ. Σεφέρης).

* Ο Β. Τσιαβαλιάρης υπήρξε ο πρώτος νεκρός του Ελληνοϊταλικού πολέμου 1940-41. Προς τιμήν του εδώ και χρόνια στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Πιαλεία Τρικάλων, τιμάται η μνήμη του μέσα από διάφορες εκδηλώσεις, όπως τα «Τσιαβαλιάρεια». Είναι το ελάχιστο που μπορεί να γίνει για να μη μας κυριεύσει η λήθη, αφού «η λήθη είναι θάνατος»….

 Του συνεργάτη της Μυσταγωγίας – Μυθαγωγίας, Ηλία Γιαννακόπουλου, Φιλόλογου. E-mail: iliasgia53@gmail.com    

Επιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος

Οι δώδεκα αρχές της «Δημιουργικής πνευματικότητας»

«Τιμώντας όλη την δημιουργία, ως Προπατορική Ευλογία, η Δημιουργική Πνευματικότητα ενσωματώνει τη σοφία της Ανατολικής και της Δυτικής πνευματικότητας και τους παγκόσμιους αυτόχθονες πολιτισμούς, με την αναδυόμενη επιστημονική κατανόηση του σύμπαντος, και το πάθος της δημιουργικότητας. Είναι τόσο μια παράδοση όσο και ένα κίνημα, που δοξάστηκε από μυστικιστές και κοινωνικούς μεταμορφωτές κάθε εποχής και πολιτισμού».
Matthew Fox 

 1) Το σύμπαν είναι κατά βάση μια ευλογία. Η σχέση μας με το Σύμπαν μας γεμίζει με δέος.

2) Ο Θεός βρίσκεται τόσο μέσα στη Δημιουργία, όσο και πέρα από αυτήν.. Αυτός είναι πανθεϊσμός που δεν είναι ούτε θεϊστικός (ο Θεός εκεί έξω), ούτε αθεϊστικός ο (Θεός πουθενά). Βιώνουμε το Θείο σε όλα τα πράγματα και όλα τα πράγματα στο Θείο.

3) Ο Θεός είναι τόσο Μητέρα όσο και Πατέρας, τόσο Παιδί όσο Συγγενής ,τόσο μυστήριο όσο ιστορική παρουσία, πολύ πέρα από όλες τις λέξεις και τις εικόνες και σε όλες τις μορφές και τα όντα. Έχουμε απελευθερωθεί από την ανάγκη της προσκόλλησης σε μια μορφή του Θεού ή σε ένα όνομα.

4) Στη ζωή μας, μέσα από το έργο της πνευματικής πρακτικής ανακαλύπτουμε τον βαθύτερο και αληθινό Εαυτό μας. Μέσα από τις τέχνες του διαλογισμού και της σιωπής καλλιεργούμε μια διαύγεια του νου και προχωράμε πέρα από το φόβο στην συμπόνια και την αλληλεγγύη.

5) Η εσωτερική εργασία μας μπορεί να θεωρηθεί ως μιας τετραπλή Ατραπός , που περιλαμβάνει :

-Το δέος, τη χαρά, την έκπληξη (γνωστή ως Θετική Ατραπός, Via Positiva)
- Την αβεβαιότητα, το σκοτάδι, τον πόνο, την απάρνηση (Αρνητική Ατραπός , Via Negativa)
- Την αναγέννηση , τη δημιουργικότητα, τον ενθουσιασμό (Δημιουργική Ατραπός, Via Creativa).
- Την δικαιοσύνη, την θεραπεία, τη γιορτή ( Μεταμορφωτική Ατραπός , Via Transformativa) .

Κυματιζόμαστε μέσα από αυτές τις διαδρομές, σαν σε χορευτικό στροβιλισμό, κι όχι σαν κοπιαστική ανάβαση.

6) Ο καθένας μας είναι ένα μύστης . Μπορούμε να εισέλθουμε στο μυστήριο τόσο μέσω της ομορφιάς (Θετική Οδός), όσο και μέσω της ενατένισης και της οδύνης (Αρνητική Οδός). Γεννιόμαστε γεμάτοι θαυμασμό και μπορούμε να τον επανακτήσουμε σε οποιαδήποτε ηλικία.

7) Ο καθένας μας είναι ένας καλλιτέχνης. Όποια και αν είναι η έκφραση της δημιουργικότητας μας, είναι η προσευχή και δοξολογία μας ( Δημιουργική Οδός).

8) Κάθε ένας από εμάς είναι ένας προφήτης.Το προφητικό μας έργο είναι να παρεμβαίνουμε σε όλες τις μορφές αδικίας και σε ότι εμποδίζει την αυθεντική ζωή (Μεταμορφωτική Οδός).

9) Η διαφορετικότητα είναι η φύση του σύμπαντος. Εμείς χαιρόμαστε και θαρραλέα τιμούμε την πλούσια ποικιλομορφία στον Κόσμο που εκφράζεται μεταξύ των ατόμων και σε πολλούς πολιτισμούς, θρησκείες και αρχαίες παραδόσεις.

10) Το βασικό έργο του Θεού είναι συμπόνια και εμείς, οι οποίοι είμαστε όλοι προπατορικά ευλογημένοι , γιοί και κόρες του Θείου, καλούμαστε στη συμπόνια. Αναγνωρίζουμε την αλληλεξάρτησή μας, χαιρόμαστε με τις χαρές του άλλου, θλιβόμαστε με τις λύπες του και εργαζόμαστε για να θεραπεύσουμε τις αιτίες αυτών των θλίψεων.

11) Υπάρχουν πολλά πηγάδια πίστης και της γνώσης που αντλούν από το υπόγειο ποτάμι της Θείας Σοφίας. Ο σεβασμός , η μάθηση και η δοξολογία για τη σοφία που συλλέγεται από όλα αυτά τα ιερά πηγάδια είναι Βαθύς Οικουμενισμός.

12) Η Οικολογική δικαιοσύνη είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα της ζωής στη Γη. Η Οικολογία είναι η τοπική έκφραση της κοσμολογίας και έτσι δεσμευόμαστε να ζούμε υπό το φως αυτής της αξίας: για να κληρονομήσουμε την ομορφιά και την υγεία της Δημιουργίας στις μελλοντικές γενιές. 

Matthew Fox

Επιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος

Ο μαθητής και το σπήλαιο του Πλάτωνα

-Ο μαθητής ρώτησε: Τι συμβολίζει το σπήλαιο του Πλάτωνα;

-Ο Δάσκαλος απάντησε: Το κρανίο του ανθρώπου και ο εγκέφαλος του. 

-Ποιος είναι ο δεσμώτης;

-Ο νους

-Ποιος ελευθέρωσε τον δεσμώτη του σπηλαίου;

-Η συνείδηση..

-Από τι τον ελευθέρωσε ;

-Από τα δεσμά..

-Και ποια ήταν τα δεσμά;

-Η άγνοια και ο φόβος.

-Και  το στόμιο του σπηλαίου; 

-Τα μάτια.

-Οι σκιές ;

-Τα αντεστραμμένα είδωλα .

-Ποιος είναι ο δεσμώτης;

-Ο νους..

-Τι συμβολίζει η ακαμψία του αυχένα;

-Το Δόγμα..

-Πως ξεπέρασε τον φόβο και την ενοχή;

-Όταν  άρχισε να κοιτάει δεξιά αριστερά και προς τα πάνω είδε το αληθινό ΦΩΣ χωρίς σκιές. Ο Νους ελεύθερος από τις νοητικές αγκυλώσεις του παρελθόντος επέταξε  ελεύθερος έξω από το σπήλαιο .

-Γιατί δεν δέχτηκαν οι άλλοι δεσμώτες του σπηλαίου όσα τους μαρτύρησε;

-Γιατί οι συνειδήσεις τους δεν ήταν έτοιμες...!

Παναγιώτα Σούλη

Επιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος

 

 

Η πόρτα της καρδιάς..

Ένας ξυλουργός κατασκεύασε μία πόρτα, την οποία ονόμασε: «Η πόρτα της καρδιάς».

Όταν την είδε ένας πελάτης του, του είπε πως η πόρτα ήταν ελαττωματική, καθώς είχε ξεχάσει να τοποθετήσει ένα χερούλι ώστε να ανοίγει από έξω....

Ο ξυλουργός, τον κοίταξε στα μάτια και του εξήγησε :

«Για αυτό τον λόγο την ονόμασα "η πόρτα της καρδίας", γιατί, ανοίγει μόνο από μέσα...Και συμπλήρωσε: « τα καλύτερα και πιο όμορφα πράγματα στον κόσμο δεν μπορείς να τα δεις ή να τα αγγίξεις. Τα αισθάνεσαι μόνο με την καρδιά..»!

Επιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος

O νόμος της έλξης από τον David Childerley

Όλοι μας δουλεύουμε με μιαν ασύλληπτου μεγέθους δύναμη. Όλα στο σύμπαν είναι φτιαγμένα από ενέργεια…ακόμα κι εμείς!

Είμαστε σαν μαγνήτες και η μία ενέργεια έλκει την άλλη. Οτιδήποτε υπάρχει στο μυαλό σας…αυτό ακριβώς θα έλξετε. Δημιουργείτε και έλκετε αυτό που σκέφτεστε πιο πολύ. Το δυνατότερο και ισχυρότερο είδος ενέργειας είναι γνωστό στο Σύμπαν ως…σκέψη!

Κάθε σκέψη έχει μια συχνότητα. Οι σκέψεις στέλνουν μαγνητική ενέργεια και έλκουν το όμοιο. Και οι σκέψεις υλοποιούν!

Οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται τί δε θέλουν… οπότε έλκουν ακριβώς το ίδιο. Η προσκόλληση της σκέψης σε δυνατά αισθήματα (θετικά ή αρνητικά), επιτυγχάνει την δημιουργική διαδικασία.Θυμηθείτε ότι έλκετε αυτό που σκέφτεστε. Επιλέξτε τις σκέψεις σας προσεκτικά!

Έχετε προσέξει πως εκείνοι που μιλούν περισσότερο για αρρώστιες τις έχουν;

Κι εκείνοι που μιλούν περισσότερο για ευημερία την έχουν…;

Οι σκέψεις δημιουργούν αισθήματα. Οτιδήποτε αισθάνεστε αυτή τη στιγμή…είναι η απόλυτη αντανάκλαση εκείνου που βρίσκεται σε διαδικασία υλοποίησης! Και έλκετε ακριβώς αυτό που αισθάνεστε…

Τα χαρούμενα αισθήματα έλκουν περισσότερες χαρούμενες καταστάσεις. Μπορείτε να αισθάνεστε οτιδήποτε αυτή τη στιγμή. Το Σύμπαν θα ανταποκριθεί στην ιδιότητα των αισθημάτων σας. Και σε οτιδήποτε εστιάζεστε με σκέψεις και αισθήματα…αυτό θα έλξετε στη ζωή σας.

Θυμηθείτε…!

Εσείς δημιουργείτε το δικό σας σύμπαν καθώς προχωράτε. Οπότε είναι σημαντικό να αισθάνεστε καλά. Η ζωή γίνεται απίστευτη όταν συνειδητά εφαρμόζετε τον Νόμο της Έλξης.

Στο Σύμπαν αρέσει η ταχύτητα. Μη καθυστερείτε, μην αμφιβάλλετε. Ακολουθείστε την παρόρμηση και τη διαίσθησή σας… Δράστε! Και το Σύμπαν ανάλογα θα πράξει…ειδικά και μόνο για σας!  

Να είσαστε ευγνώμων… κι έτσι θα έλξετε περισσότερα πράγματα στη ζωή σας. Οραματιστείτε τί θέλετε… και νιώσετε το αίσθημα ότι το έχετε ήδη. Εστιαστείτε στο αποτέλεσμα και αφήστε τον τρόπο υλοποίησης στο Σύμπαν.

Οι επιστήμονες έχουν αποδείξει πως η θετική σκέψη είναι εκατοντάδες φορές δυνατότερη από την αρνητική. Κάθε φορά που έχετε μιαν αρνητική σκέψη…εν-θυμηθείτε αμέσως μιαν όμορφη ανάμνηση ή ένα σημαντικό πρόσωπο στη ζωή σας.

Κανένας άλλος δεν μπορεί να σκεφτεί ή να αισθανθεί για εσάς…μόνο εσείς!

Μη σπαταλάτε ενέργεια σε αρνητικές σκέψεις… Εστιάστε μόνο σε αυτό που θέλετε. Μη σκέφτεστε αυτά που δε θέλετε…αλλά αυτά που επιθυμείτε. Να σκέφτεστε τί σας δημιουργεί χαρά καθώς αυτό θα ανυψώσει την δόνησή σας άμεσα.

Επιλέξτε να μείνετε στην υψηλή δόνηση και θέστε έναν τόσο μεγάλο στόχο που θα μπορούσε να σας αφήσει άφωνους με την ολοκλήρωσή του. Να οραματίζεστε τον στόχο σας κάθε μέρα.

Είσαστε ο μόνος που μπορεί να δημιουργήσει την πραγματικότητά σας. Θυμηθείτε: οι σκέψεις υλοποιούνται… Πάντα να σκέφτεστε θετικά! Δράστε τώρα και απολαύστε τη ζωή σας. Απελευθερώστε τον εαυτό σας. Είσαστε εκπληκτικοί…πραγματικά είσαστε!

Αναδημοσίευση από www.scribd.com

Επιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος

Ψάξε μόνη σου…

- Παππού βαρέθηκα! Όχι απλώς βαρέθηκα, μπούχτισα, αγανάκτησα πώς το λένε; Όπου και να πάω, όπου και να σταθώ ακούω για την κρίση, για τις προοπτικές των νέων που είναι ανύπαρκτες, για την διπλή και την τριπλή προσπάθεια που πρέπει να κάνουμε εμείς τα παιδιά για να επιβιώσουμε και να δημιουργήσουμε σε αυτή τη χώρα! Ποια χώρα μωρέ; Ποια χώρα; Τι με νοιάζει εμένα που γέννησε τη δημοκρατία και τη φιλοσοφία όταν εγώ για να ζήσω πρέπει να την εγκαταλείψω; 

- Σςςς κοριτσάκι, σςςς τι λόγια είναι αυτά; Σε αυτό τον τόπο οι άνθρωποι πρωτοασχολήθηκαν με τα μεγάλα και τα σπουδαία. Προσπάθησαν να μάθουν να σκέφτονται και να ψάχνουν απαντήσεις στα αιώνια ερωτήματα του ανθρώπου.

- Ωραία παππού. Μπράβο τους και καλά έκαναν! Το ζήτημα όμως είναι τι κάνουμε εμείς; Γιατί το μόνο που κάνουμε είναι αιώνια μνημόσυνα σε αυτούς τους ανθρώπους. Και επιτέλους ποιοι ήταν αυτοί δηλαδή και τι είπαν; Θέλω να τους ξέρω! Έναν, έναν με το όνομα τους! Μεγάλωσα πια. Στο λύκειο είμαι. Γιατί δεν μας είπαν ποτέ τίποτα για αυτούς μέχρι τώρα;       

                                                                                      

- Δεν ξέρω παιδί μου αλλά ψάξε στα σχολικά βιβλία σου. Δεν μπορεί κάτι θα βρεις. Και ξεκίνα με αυτόν που πρωτοέφτιαξε τη λέξη φιλοσοφία, τον Πυθαγόρα. Μετά με τον Ηράκλειτο, τον Εμπεδοκλή, τον Παρμενίδη, τον Πλάτωνα....

- Ποιοι είναι αυτοί παππού; Στο βιβλίο που μας έδωσαν φέτος λίγα λόγια βρήκα μόνο για τον τελευταίο; Οι υπόλοιποι ίσως να είναι στο ευρετήριο. Κάτσε να δω...

- Άσε κοριτσάκι, άσε μη δεις. Και αν θες πραγματικά να μάθεις, μη ψάξεις στα σχολικά βιβλία. Ψάξε μόνη σου! Η αλήθεια ποτέ δεν κρύφτηκε από αυτούς που την αναζήτησαν. Και εκείνοι οι άνθρωποι, ο Πυθαγόρας, ο Ηράκλειτος, ο Σωκράτης και τόσοι ακόμη αυτό έκαναν. Όσο για τα μνημόσυνα, έχεις δίκιο! Ίσως και οι ίδιοι να βαρέθηκαν να μας ακούν να λέμε πόσο σπουδαίοι υπήρξαν. Ίσως να περιμένουν να κάνουμε κάτι και εμείς. Πριν όμως τους αφήσουμε να ησυχάσουν, οφείλουμε να αντισταθούμε στην άγνοια που μας επιβάλλουν. Ε, τι λες; τα λέω σωστά; Έτσι μπράβο κοριτσάκι. Άντε και καλή σχολική χρονιά!

Της διαδικτυακής φίλης, και εξαιρετικής συγγραφέως Μαρίας Χίου . 

Επιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος

Το όνομα της Ιταλίας, μυθολογία

Αφού ο Ηρακλής άρπαξε τα βόδια του Γηριόνη, επιστρέφοντας μέσω Γαλατίας και Ουμβρίας προχώρησε στα νότια για να πάει στο Ρήγιο της Καλαβρίας (Regio Calabria).

Στα σύνορα του Ρήγιου και των Επιζεφυρίων Λοκρών (Locri) ξάπλωσε να κοιμηθεί γιατί ήταν πολύ κουρασμένος. Όμως τα τζιτζίκια τραγουδούσαν ασταμάτητα και δεν τον άφηναν να κοιμηθεί. Γι’ αυτό παρακάλεσε τους θεούς να τους κόψουν τη λαλιά.

Οι θεοί αμέσως ικανοποίησαν την επιθυμία του Ηρακλή και έτσι τα τζιτζίκια από την πλευρά του Ρήγιου δεν ακούστηκαν ποτέ πια, ενώ από την πλευρά των Λοκρών τραγουδούσαν με όλη τους τη δύναμη.

Όταν έφτασε ο Ηρακλής στο Ρήγιο ένας ταύρος του έφυγε και πέρασε κολυμπώντας απέναντι στη Σικελία. Προχώρησε και έφτασε στην πεδιάδα του Έρυκα (Erice), που ήταν γιος του Ποσειδώνα.

Οι ντόπιοι που τον βρήκαν ονόμαζαν τον ταύρο "ιταλό" και έτσι πήρε το όνομα η περιοχή. Πράγματι, στην αρχαία γλώσσα των ντόπιων Αυσόνων και Σαμνιτών, víteliú σήμαινε "γη του μοσχαριού", Λατινικά vitulus (μασχάρι). Στα Ελληνικά μέσω απώλειας του διγάμματος (fiταλος).

Πηγή wikipedia

Επιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος

Άνταμ Σμίθ vs Μάρξ

    

Η μορφή του σύγχρονου κόσμου δε διαμορφώθηκε τόσο στα πεδία των μαχών των δυο παγκοσμίων πολέμων όσο στο χώρο όπου συγκρούστηκαν οι δυο μεγάλες οικονομικές θεωρίες: Ο Φιλελευθερισμός και ο Σοσιαλισμός – Κομμουνισμός. Αυτή η σύγκρουση έχει πολλά κοινά στοιχεία με τις αντίστοιχες συγκρούσεις σε επίπεδο ιδεών, όπως του Ηράκλειτου με τον Παρμενίδη και στη συνέχεια του Πλάτωνα με τον Αριστοτέλη. Οι συγκρούσεις αυτές, αν και ήταν θεμελιακές για την ερμηνεία της βαθύτερης ουσίας του κόσμου μόνο υπόγεια και ασυνείδητα επηρέασαν τον ρουν της Ιστορίας.

    Αντίθετα, η σύγκρουση ανάμεσα στον Οικονομικό Φιλελευθερισμό και το Σοσιαλισμό – Κομμουνισμό επέφερε ορατές και βίαιες αλλαγές στη ζωή των ανθρώπων, στη μορφή των κρατών –εθνών και γενικότερα του κόσμου ολόκληρου. Κι αυτό, γιατί αυτές οι δυο θεωρίες – ιδεολογίες δεν καθόρισαν μόνο τα οικονομικά δεδομένα του κόσμου αλλά επηρέασαν βαθύτατα την πολιτική, την κοινωνική διάρθρωση αλλά και την ηθική συμπεριφορά των ανθρώπων. Δεν υπάρχει τομέας στη ζωή των πολιτών που να μην σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με την αποδοχή της μιας ή της άλλης οικονομικής σχολής και θεωρίας, όπως αυτές προβλήθηκαν από τους οπαδούς τους. 

    Γεννήτορας του οικονομικού φιλελευθερισμού θεωρείται ο Άνταμ Σμιθ (1723-1790) και του Σοσιαλισμού – Κομμουνισμού ο Καρλ Μαρξ (1818-1883). Βέβαια πρόδρομοι και συνεχιστές και των δυο ρευμάτων υπήρξαν πολλοί, αλλά για λόγους σχηματικούς θα παρακολουθήσουμε την ιδεολογική σύγκρουση των δυο αυτών κορυφαίων διανοητών. Κι αυτό, γιατί η σκέψη και το έργο και των δυο σημάδεψαν ανεξίτηλα τόσο την επιστήμη όσο και την πορεία της παγκόσμιας ιστορίας. Εμβληματικά έργα των δυο αυτών διανοητών υπήρξαν: Ο «Πλούτος των Εθνών» (1776) του Άνταμ Σμιθ και το «Κεφάλαιο» (1867) του Μαρξ. 

    Ο Άνταμ Σμιθ δεν θεωρήθηκε μόνο σαν ο πατέρας της οικονομικής επιστήμης, αλλά και της «ελεύθερης κοινωνίας» ή του συστήματος του «Iaissez – Faire». Σύμφωνα με όσα καταγράφει ο Άνταμ Σμιθ στον «πλούτο των εθνών»  ο άνθρωπος ρέπει στην επιδίωξη του ατομικού συμφέροντος. Η συμπεριφορά αυτή απορρέει από την ίδια τη φύση του ανθρώπου. Αυτή η δραστηριότητα του ανθρώπου – ως φυσική εκδήλωση – όταν αφεθεί ελεύθερη από παρεμβάσεις και κοινωνικούς σχεδιασμούς, έχει ως τελικό αποτέλεσμα όχι μόνο το ατομικό κέρδος αλλά και το όφελος ολόκληρης της κοινωνίας. 

    Η επιδίωξη του ατομικού συμφέροντος είναι αξιολογικά ουδέτερη και γι’ αυτό δεν κρίνεται ως καλή ή κακή, ηθική ή ανήθικη. Είναι μια φυσική ανάγκη γι’ αυτό και η ικανοποίησή της είναι καθ’ όλα θεμιτή και ηθική στο βαθμό βέβαια που η πραγματοποίησή της δεν προξενεί βλάβη στην κοινωνία. Αυτή η επιδίωξη του ατομικού κέρδους συνιστά ένα διαρκές κίνητρο του ανθρώπου που πυροδοτεί κάθε πράξη – συμπεριφορά του με στόχο την ολοκλήρωση (πυραμίδα του Μάσλοου). Ενδεικτικά ο Άνταμ Σμιθ επισημαίνει για τη σχέση ατομικού κέρδους και κοινωνικού συμφέροντος «Δεν οφείλουμε το δείπνο μας ούτε στη γενναιοδωρία του χασάπη, ούτε στην καλοσύνη του μπακάλη ή του φούρναρη, αλλά στην επιδίωξη του προσωπικού τους συμφέροντος». 

    Σύμφωνα, επίσης, με τον Άνταμ Σμιθ ο άνθρωπος κατευθύνεται από έξι βασικά κίνητρα στη ζωή του: α) την αγάπη προς τον εαυτό του, β) τη συμπάθεια προς τον άλλο, γ) την επιθυμία να είσαι ελεύθερος, δ) την αίσθηση της κατοχής περιουσίας, ε) τη συνήθεια να εργάζεται και στ) την τάση να εμπορεύεται. Με δεδομένα αυτά τα κίνητρα συμπεριφοράς από τη φύση ο άνθρωπος είναι ο καλύτερος κριτής των συμφερόντων του και θα πρέπει να είναι ελεύθερος να τα ικανοποιήσει. Υπάρχει τέτοια ισορροπία μεταξύ αυτών των κινήτρων έτσι ώστε το όφελος του κάθε ατόμου χωριστά να μη συγκρούεται με το καλό των άλλων, αλλά αντίθετα να προκύπτει το γενικό καλό.  

    Σημαντική παράμετρος των θεωριών του Άνταμ Σμίθ είναι και η θέση του περί ύπαρξης της «αοράτου χειρός». Η «αόρατος χειρ» δεν είναι κάποιος έξωθεν μηχανισμός αλλά η ίδια η φύση του ανθρώπου. Είναι, δηλαδή, η απολύτως φυσική τάση – επιδίωξη του ατομικού συμφέροντος, η ενδότερη επιθυμία του ανθρώπου για κοινωνική ανέλιξη που συνιστά το βασικό κίνητρο της δράσης του. Βέβαια, η φύση προίκισε τον άνθρωπο με αρκετές ικανότητες και συναισθήματα. Τέτοια είναι η λογική, η φαντασία, η ανθρωπιά και η συμπόνια προς τον πλησίον αλλά και ιδιοτέλεια και αγάπη για τον εαυτό του και μια διακαή επιθυμία για ελευθερία και ιδιοκτησία. Ίσως η «αόρατος χειρ» να είναι το άλλο όνομα της κοινωνικής και οικονομικής «αυτορρύθμισης» που συνιστά και το υπόβαθρο της αγοράς. 

    Στην αντίπερα όχθη, αναπτύχθηκαν οι θέσεις του Καρλ Μάρξ που στην «αόρατο χείρα» του Άνταμ Σμίθ αντέταξε τον πρωταγωνιστικό ρόλο των «παραγωγικών δυνάμεων». Βασική θέση του Μάρξ όπως αυτή διατυπώνεται σε όλα τα έργα του και κατεξοχήν στο «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» η ανάγκη κατάργησης της ατομικής ιδιοκτησίας και κρατικοποίησης των μέσων παραγωγής «οι κομμουνιστές μπορούν να συνοψίσουν τη θεωρία τους σε αυτή τη μοναδική διατύπωση: κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας». Για τον εισηγητή του σοσιαλιστικού οράματος και της δίκαιης κατανομής του πλούτου αναγκαία κρίνεται η ανάληψη της εξουσίας από τους εργάτες – έστω και με βίαιο τρόπο – προτείνοντας τη «δικτατορία του προλεταριάτου». 

    Για το Μάρξ το κοινωνικό συμφέρον υπερέχει αξιολογικά του ατομικού συμφέροντος. Ο ατομικισμός ως παρενέργεια της εγωιστικής φύσης του ανθρώπου (που τον πυροδοτεί και η ελευθερία της αγοράς) πρέπει να υποχωρήσει μπροστά στη δύναμη της κοινωνικής συνείδησης και προσφοράς. Η κομμουνιστική θεωρία προβάλλει με έμφαση τον καταλυτικό ρόλο του οικονομικού παράγοντα (βάση οικοδομήματος) που επηρεάζει και διαμορφώνει το εποικοδόμημα στο οποίο βρίσκονται η μορφή του πολιτεύματος, οι πνευματικές αναζητήσεις, η τέχνη, η ιδεολογία, η θρησκεία και ένα άλλο πλήθος στοιχείων που συνθέτουν το κοινωνικό οικοδόμημα. Οι ιδέες του Μάρξ βρήκαν έκφραση και εφαρμογή με την επικράτηση του κομμουνισμού στη Σοβιετική Ένωση μέσα από την Οκτωβριανή επανάσταση του 1917 (Λένιν).  

    Ωστόσο, η κατάρρευση του κομμουνισμού – ως εφαρμοσμένη θεωρία – έφερε στην επιφάνεια τη σύγκρουση του Άνταμ Σμιθ με το Μάρξ και το ερώτημα «ποιος τελικά δικαιώθηκε» από την ιστορία. Ο Φουκουγιάμα μίλησε για το «τέλος των ιδεολογιών» και διατυμπάνισε την κυριαρχία του καπιταλισμού και της δημοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο. 

    Η ελευθερία της αγοράς, όμως, και η «αόρατος χειρ» γέννησαν τέρατα όπως την εμπορευματοποίηση των πάντων και την άκριτη υποταγή στη θεά της κατανάλωσης και του απάνθρωπου ανταγωνισμού. 

    Χρειαζόμαστε μια άλλη κοινωνία δομημένη όχι στους νόμους της αγοράς αλλά στις ανάγκες – ιδιαιτερότητες του ανθρώπου. Το σύνθημα «ο άνθρωπος πάνω από τα κέρδη» μπορεί να αποτελέσει μια νέα αρχή και ενατένιση του κόσμου ως ολότητας. 

    Επιμύθιο: Οι μεγάλες συγκρούσεις φαινομενικά τελειώνουν με κάποιο νικητή. Στην ουσία συνεχίζονται και σήμερα με διαφορετικούς αντιπάλους και με διαφορετική ένταση. 

    Η σύγκρουση Μαρξ – Σμιθ μπορεί να τέλειωσε – αν τελείωσε – με νικητή τον Σμιθ (κατάρρευση κομμουνισμού – κυριαρχία του καπιταλισμού). Ο Σμιθ κέρδισε τις μάχες. Τον πόλεμο όμως;

    Ποιος μπορεί με βεβαιότητα να υποστηρίξει πως στη διαπάλη Ηράκλειτου – Παρμενίδη υπήρξε νικητής; Τα ερωτήματα που αναδείχτηκαν απ’ αυτή τη σύγκρουση παραμένουν ακόμη αναπάντητα. 

    Η ρήξη του μαθητή (Αριστοτέλη) με το δάσκαλό του (Πλάτωνα) δεν καθόρισε μόνο την πορεία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας αλλά και της παγκόσμιας.
    Εξάλλου δεν είναι τυχαίο πως ο Μαρξ έλαβε τον τίτλο του διδάκτορα χάρη στη διατριβή του (1841) με τίτλο «Διαφορά μεταξύ της φιλοσοφίας του Δημόκριτου και του Επίκουρου».

    Η περίφημη «πάλη των τάξεων» και η Ταξική Αλληλεγγύη ή ο Διεθνισμός (Μαρξ) ενώ συνιστούν αντίπαλα δέη σε ένα άλλο επίπεδο ισορροπούν και πυροδοτούν την κίνηση και την αλλαγή των κοινωνιών. Πόσο κοντά, όλα αυτά βρίσκονται στην «Παλίντονο Αρμονία» (σύνθεση αντιθέτων) του Ηράκλειτου.
    Αλλά και ο ίδιος ο Άνταμ Σμιθ στις οικονομικές του αναλύσεις και προτάσεις χρησιμοποίησε ανάλογες σκέψεις του Αριστοτέλη και κατεξοχήν του Ξενοφώντα από το έργο του «Οικονομικός». 

    Η αρχαία ελληνική μυθολογία και φιλοσοφική σκέψη λειτουργούν ως θερμοκήπιο μέσα στο οποίο επωάζονται όλες οι παραδοσιακές και σύγχρονες θεωρίες για κάθε τομέα του επιστητού. 

Του συνεργάτη της Μυσταγωγίας – Μυθαγωγίας, Ηλία Γιαννακόπουλου, Φιλόλογου. E-mail: iliasgia53@gmail.com     

Επιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος