Η συνείδηση και ο Διευρυμένος εαυτός μας

Η βασική αρχή της αρχαίας γνώσης συνίσταται στο ότι το πνεύμα, η συνείδηση, είναι η υπέρτατη πραγματικότητα. Είναι το μη τοπικό θεμέλιο της ύπαρξης το οποίο διακρίνεται σε αντικειμενική και υποκειμενική πραγματικότητα. Η υποκειμενική πραγματικότητα υφίσταται μέσα σας, με τη μορφή των σκέψεων, των συναισθημάτων, των επιθυμιών, της φαντασίας, των φαντασιώσεων, των αναμνήσεων και των βαθύτερων φιλοδοξιών. 

Η αντικειμενική πραγματικότητα είναι το υλικό σας σώμα και ο κόσμος που αντιλαμβάνεστε με τις αισθήσεις σας. Και οι δύο αυτές πραγματικότητες συνυπάρχουν και εξαρτώνται η μία από την άλλη. Δεν προκαλούν η μία την άλλη, και όμως αλληλεξαρτώνται. Σχετίζονται μη αιτιατά η μια με την άλλη. 

Όπως ακριβώς ένα κύτταρο μέσα στη μήτρα διαφοροποιείται σε εγκεφαλικά, νευρικά και οπτικά κύτταρα, και μέσα από αυτά μας προσφέρει μια εμπειρία του κόσμου, έτσι και το μη τοπικό πνεύμα γίνεται ταυτόχρονα ο παρατηρητής και το αντικείμενο της παρατήρησης, οι αισθήσεις του σώματος και ο υλικός κόσμος, ο βιολογικός οργανισμός και το περιβάλλον του, οι σκέψεις και τα συναισθήματα.

 

Τόσο ο εσωτερικός όσο και εξωτερικός σας κόσμος αποτελούν τμήματα ενός συνεχούς, ενός μοναδικού και αδιαχώριστου πεδίου δραστηριότητας. Ο εξωτερικός κόσμος είναι ο καθρέφτης αυτού που είστε σε οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή στο χωροχρόνο. Πολλοί έχουν εκφράσει αυτή την ιδέα με διάφορους τρόπους. 

Οι πνευματικοί δάσκαλοι μας λένε πως αν θέλουμε να αντιληφθούμε την κατάσταση της προσωπικής μας συνείδησης, αρκεί να κοιτάξουμε γύρω μας και να δούμε τι συμβαίνει στον κόσμο. Σε οποιαδήποτε δεδομένη χρονική στιγμή, η ατομική μας πραγματικότητα ενορχηστρώνεται από την αίσθηση που έχουμε για τον εαυτό μας, μέσω της συγχρονικότητας και της σύμπτωσης.

Αν η αίσθηση που έχετε για τον εαυτό σας είναι περιορισμένη, αυτό εκφράζεται με ένα άκαμπτο σώμα, μια τρομαγμένη όψη και ένα ανασφαλές περιβάλλον. Από την άλλη, αν η αίσθηση που έχετε για τον εαυτό σας, είναι διευρυμένη, αυτό εκφράζεται με ένα χαλαρό σώμα και ένα ανοιχτό και φιλικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο οι προθέσεις σας εκπληρώνονται συγχρονιστικά. 

Ο διευρυμένος εαυτός σας αισθάνεται πάντα γαλήνιος, ελεύθερος απεριόριστος και ευέλικτος, και νιώθει δέος απέναντι στο μυστήριο της ύπαρξης. Η αίσθηση που έχουμε για τον εαυτό μας, καθορίζει και τη στάση μας. Η απληστία, η υπεροψία, η επιθετικότητα, η απαιτητική και δυσάρεστη συμπεριφορά, και η άσχημη διάθεση πηγάζουν από μια περιορισμένη αίσθηση του εαυτού. Η μετριοφροσύνη, η προσφορά, η συμφιλίωση, η χάρη και η αυτάρκεια προέρχεται πάντα από έναν διευρυμένο εαυτό. 

Κατ’ επέκταση, η συμπεριφορά μιας ομάδας ανθρώπων που κατέχουν θέσεις κλειδιά σε κοινωνίες και θεσμικά όργανα, καθορίζει και τη συμπεριφορά των υπολοίπων μελών αυτών των οργανισμών. Όταν ένας πολιτισμός διαθέτει περιορισμένη ταυτότητα, κατά κύριο λόγο επικεντρώνεται στο κέρδος, στον ανελέητο ανταγωνισμό, στον οικονομικό ιμπεριαλισμό, στον ακραίο εθνικισμό, στον πόλεμο, τη βία και το φόβο . 

 Αν οι ταγοί μιας κοινωνίας μπορούσαν να εκφράσουν τον διευρυμένο εαυτό τους, τότε όχι μόνο θα εκπλήρωναν τις προσωπικές τους επιθυμίες, αλλά και θα άλλαζαν τον τρόπο με τον οποίο εκφράζεται ο πολιτισμός του λαού τους. Ένας τέτοιος πολιτισμός θα είχε ως επίκεντρο την προσφορά προς τους άλλους και όχι την απληστία, την συνεργασία και όχι τον ανταγωνισμό, την ανοιχτή καρδιά και όχι τις ανοιχτές αγορές. Διακριτικά γνωρίσματα ενός τέτοιου πολιτισμού θα ήταν η ειρηνική επίλυση των διαφορών, η ευσπλαχνία, η ταπεινοφροσύνη, η γαλήνη και η κοινωνική και οικονομική δικαιοσύνη.

Εξετάζοντας τον σύγχρονο κόσμο, διαπιστώνουμε την ύπαρξη μιας συγκεχυμένης αλληλουχίας αλληλεξαρτώμενων γεγονότων που λαμβάνουν χώρα ταυτόχρονα. Οι κοινωνιολόγοι υποστηρίζουν πως η συλλογική μας συμπεριφορά διαμορφώνει ένα περιβάλλον, το οποίο δεν είναι σε θέση να συντηρήσει τη ζωή πάνω στη Γη, εξαιτίας της αποψίλωσης των δασών και της εξάντλησης των αποθεμάτων ορυκτών και καυσίμων, πράγμα που οδηγεί σε άλλα καταστροφικά αποτελέσματα, όπως το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η αλλαγή των κλιματολογικών συνθηκών, οι τυφώνες και οι καταστροφικές παλίρροιες. 

Με πρώτη ματιά αυτά τα γεγονότα μοιάζουν άσχετα μεταξύ τους, αλλά δεν είναι∙ είναι το αποτέλεσμα της περιορισμένης αίσθησης που έχουμε για τον εαυτό μας, και προκύπτουν συγχρονιστικά και ταυτόχρονα. Οι θρησκευτικές διαμάχες, η μόλυνση του περιβάλλοντος, η τρομοκρατία, η διάβρωση του εδάφους, τα πυρηνικά εργοστάσια, ο εθισμός στα ναρκωτικά, εξαφάνιση ζωικών και φυτικών ειδών, η φτώχεια, η εγκληματικότητα, η πολεμική βιομηχανία, οι πλημμύρες και η πείνα, τα επικίνδυνα χημικά στην τροφική αλυσίδα και οι πόλεμοι, όλα αυτά σχετίζονται μη αιτιατά μεταξύ τους.

Αν ο καθένας από εμάς προσπαθούσε να εκφράσει τον διευρυμένο εαυτό του, και αν μοιραζόμασταν τη γνώση και την εμπειρία του διευρυμένου εαυτού μας με τους άλλους γύρω μας, ίσως μπορούσαμε να διαμορφώσουμε ένα περιβάλλον βασισμένο στο σεβασμό για τη ζωή και να επιτύχουμε την αποκατάσταση της ισορροπίας στους ωκεανούς, τα δάση και την άγρια φύση. 

Αυτό το μεταμορφωμένο περιβάλλον θα επέφερε με την σειρά του, την ταυτόχρονη σειρά γεγονότων, τα οποία θα είχαν ως αποτέλεσμα έναν εντελώς νέο κόσμο. Πάνω σε αυτόν τον ιδανικό πλανήτη θα βρίσκαμε γαλήνη, θα αποκτούσαμε μια αίσθηση του θείου, θα διαθέταμε ευημερία, βιομηχανίες παραγωγής «καθαρής» ενέργειας, επιστημονική γνώση σχετικά με αυτή τη νέα πραγματικότητα θα υπήρχε άνθιση των τεχνών και της φιλοσοφίας, και θα αποκτούσαμε αληθινή επίγνωση του αδιαχώριστου των πάντων.

Σε μια τέτοια κοινωνία, θα βλέπαμε ξεκάθαρα πως η αγάπη είναι η υπέρτατη δύναμη μέσα στην καρδιά του σύμπαντος.

Deepak Chopra