Η Μυθολογία μέσα απο την Αστρολογία * Αιγόκερος*

Η μυθική φιγούρα του Κρόνου, του πρώτου μεταξύ των Τιτάνων, έχει κυριαρχήσει διεθνώς στους μύθους που αφορούν τον Αιγόκερο. Όμως μια τέτοια προσέγγιση φαντάζει μάλλον μονόπλευρη στην ανάλυση των ψυχολογικών τάσεων του ζωδίου που είναι όχι μόνο σύνθετες αλλά και εξαιρετικά ανατρεπτικές για την εικόνα που επικρατεί για τους «αυστηρούς» του ζωδιακού.

Εκτός από τον Κρόνο θα μελετηθεί και μια ακόμη σημαντική μυθολογική προσωπικότητα που σχετίζεται με το ζώδιο και είναι ο τραγοπόδαρος Θεός Πάνας. Για πρακτικούς λόγους όμως ας στραφούμε αρχικά στον Κρόνο. Πρόκειται για Τιτάνα, γιο του Ουρανού και της Γαίας και οι δύο μύθοι που θα μελετηθούν σε αυτό το άρθρο είναι: (1) Η δολοφονία του πατέρα του Ουρανού και (2) ο μύθος που αναφέρει πως καταπίνει τα παιδιά του μόλις γεννιούνται.

Σύμφωνα με το πρώτο μύθο (Ησίοδος, Θεογονία) όλοι οι γιοί του Ουρανού και τη Γαίας εχθρεύονταν τον πατέρα τους γιατί μόλις γεννιόντουσαν, εκείνος του παγίδευε βαθιά μέσα στη Γη ώστε να μην δουν ποτέ το φως. Η Γαία βαθιά λυπημένη για αυτό το γεγονός παρουσιάστηκε μπροστά τους και τους είπε πως με την βοήθεια της ήταν σε θέση να τιμωρήσουν τις ντροπιαστικές πράξεις του πατέρα τους. Όλοι οι Τιτάνες σιώπησαν από τον φόβο και δεν αναλάμβαναν την ευθύνη αυτής της πράξης, εκτός από τον Κρόνο, ο οποίος σηκώθηκε όρθιος και απάντησε:

Μητέρα, εγώ θα το αναλάβω αυτό και θα το κάνω το έργο, δεν τον λογαριάζω τον κακονόματο πατέρα το δικό μας, γιατί πρώτος σκέφτηκε αταίριαστα έργα. (Ησίοδος, Θεογονία, στίχοι 170-173, Μετάφραση: Σωκράτης Σκάρτσης, Εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ, 1993) Πράγματι ο Κρόνος με ένα δρεπάνι διαμελίζει τον πατέρα του και παίρνει αυτός τη θέση του σαν ο ανώτερος μεταξύ των Τιτάνων.

Η πράξη της πατροκτονίας έχει σημαντικότατες προεκτάσεις στην ερμηνεία της αρχετυπικής έκφραση του Αιγόκερου. Πρώτα από όλα η ίδια η πράξη δηλώνει πως πάντα στο ζώδιο ενυπάρχει μια έντονη αντίδραση στο πατρικό πρότυπο. Ο Κρόνος εχθρεύεται τον «κακονόματο» πατέρα του για τον χαρακτήρα του. Ένα νοσηρό χαρακτήρα που σύμφωνα με το μύθο ο ίδιος αργότερα ανέπτυξε σε μεγαλύτερο βαθμό.

Ο γνήσιος Αιγόκερως έχει μια μεγάλη αποστολή να φέρει σε πέρας σε αυτή τη ζωή και αυτή δεν είναι άλλη από το να αντικαταστήσει ψυχολογικά τον πατέρα του και τελικά να γίνει ο ίδιος πατέρας του εαυτού του. Γενικά η τάση είναι να ο Αιγόκερως να αισθάνεται μια απογοήτευση από την προσωπικότητα του πατέρα του.

Αν εστιάσουμε στην φιγούρα του πατέρα και στις ψυχολογικές προεκτάσεις της, ο πατέρας είναι πάντα κάτι παραπάνω από το βιολογικό γεννήτορα, είναι το βασικό πρότυπο από το οποίο αναδύεται η ταυτότητά του ατόμου. Υπό αυτό το πρίσμα η έμφαση ενός ατόμου σε αυτό το ζώδιο πάντα δείχνει ένα πατρικό σύμπλεγμα. Το άτομο μπορεί να έχει στερηθεί της παρουσίας του πατέρα κυριολεκτικά ή ψυχολογικά ή να αναγκάστηκε από πολύ μικρή ηλικία να αναλάβει πατρικές ευθύνες απέναντι στην μητέρα του ή στα άλλα μέλη της οικογένειάς του.

Από την άλλη πλευρά ο πατέρας μπορεί να έχει αποκτήσει μια ιδεαλιστική χροιά κι αυτό παρατηρείται συχνά στις γυναίκες με έμφαση σε αυτό το ζώδιο. Γι' αυτό το λόγο από πολύ μικρή ηλικία έλκονται σε άντρες που θα παίξουν στη ζωή τους το ρόλο του πατέρα ενώ επίσης συχνά παντρεύονται σε μικρή ηλικία με τέτοιους ανθρώπους.

Ενώ τέλος ορισμένοι αστρολόγοι (Liz Greene, Stephen Arroyo) έχουν παρατηρήσει ότι η πατρική φιγούρα είναι μια τόσο έντονη προσωπικότητα την οποία ο Αιγόκερως σαν παιδί αδυνατεί να την συναγωνιστεί ή από την οποία δεν λαμβάνει την αγάπη και την αναγνώριση που επιθυμεί. Ανεξάρτητα από την περίσταση, ο Αιγόκερως στα πρώτα 30 χρόνια της ζωής του προσπαθεί είτε να επαναστατήσει στο πατρικό πρότυπο ή να φτάσει στις προσδοκίες που αυτό έχει θέσει με τη συμπεριφορά και τις κατακτήσεις του.

Η ενήλικη ζωή και η ωρίμανση μετά την πρώτη επιστροφή Κρόνου φαίνεται πως φέρνει στην επιφάνεια της συνείδησης του Αιγόκερου τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να απαγκιστρωθεί από τον αγώνα ενάντια στον πατέρα και να γίνει ο ίδιος πατέρας του εαυτού του. Σύμφωνα με την Liz Greene οι ποιότητες της δύναμης, του ελέγχου, της θέλησης, της σταθερότητας, του προστατευτισμού είναι χαρακτηριστικά που δεν βρίσκονται στα άτομα που σχετιζόμαστε ή στους κόλπους της εργασίας για λογαριασμό κάποιας αυστηρά ιεραρχημένης εταιρίας στην οποία οι περισσότεροι Αιγόκεροι έλκονται από τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσής τους.

Αντίθετα αυτά τα χαρακτηριστικά που αποτελούν την επιτομή της πατρικής έκφρασης πρέπει να χτιστούν πάνω στην ταυτότητα του κάθε Αιγόκερου και αυτό συμβαίνει ακολουθώντας τον μακρύ, δύσκολο δρόμο της ωρίμανσης στον οποίο μοιραία κινείται αργά όπως όλοι οι άνθρωποι.

Αυτό το μακρύ διάστημα της ωρίμανσης για τον Αιγόκερο κρύβει πολλές παγίδες όπως διδάσκει ο δεύτερος σχετικός μύθος με τον Κρόνο. Όταν εκείνος έγινε πλέον ο ανώτερος από όλους τους Τιτάνες παντρεύτηκε την αδερφή του την Ρέα και έκανε μαζί της τρεις κόρες την Εστία, τη Δήμητρα και την Ήρα και τους γιους Δία, Ποσειδώνα και Άδη. Σύμφωνα με την Θεογονία του Ησίοδου ο Κρόνος είχε λάβει ένα χρησμό πως ένα από τα παιδιά του θα τον εκθρόνιζε και προκειμένου να αποφύγει την πραγματοποίηση της προφητείας τα κατάπινε μόλις γεννιόντουσαν:

Και αυτούς τους κατάπινε ο μεγάλος Κρόνος, μόλις ο καθένας από την ιερή κοιλιά της μάνας του έφτανε στα γόνατά της, μ' αυτό στο νου, κανείς από του ευγενείς Ουρανίωνες άλλος στους αθάνατους να μην έχει βασιλική τιμή. (Ησίοδος, Θεογονία, στίχοι 459 - 462, Μετάφραση: Σωκράτης Σκάρτσης, Εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ, 1993)

Ο Αιγόκερως αντίστοιχα έχει μια έμφυτη ανάγκη να νιώθει κοινωνικά ανώτερος και ταυτόχρονα ισάξιος της πατρικής φιγούρας. Όμως στην ανάγκη αυτή να αποδείξει ότι υπερισχύει των άλλων πιθανόν να υπολογίσει τίποτα προκειμένου να πετύχει το σκοπό του. Όπως ο Κρόνος καταπίνει τα ισάξια παιδιά του έτσι και ο Αιγόκερως, παρασυρόμενος από τον παρορμητισμό της κορυφής, μπορεί να καταπιεί ή να εξολοθρεύσει με δόλια μέσα εκείνους που θα του σταθούν εμπόδιο.

Αισθάνεται ασφαλής όταν όλα βρίσκονται υπό τον απόλυτο έλεγχό του που συνοδεύεται πάντα από καταπίεση και περιορισμούς με την μορφή κανόνων. Ο έμφυτος αυτός συντηρητισμός και ο φόβος της αλλαγής μοιάζει σαν μια γνήσια ψυχολογική αυθυποβολή που καταπιέζει συχνά τις ίδιες τις δημιουργικές ικανότητες του Αιγόκερου. Στην πορεία της ωρίμανσης του είναι απαραίτητο να αναγνωρίσει σε ποια επίπεδα συμπεριφέρθηκε καταπιεστικά απέναντι στους γύρω του αλλά και απέναντι στον εαυτό του.

Ο φόβος ότι δεν είναι αρκετά ικανός ή αρκετά ισχυρός ώστε να νιώσει πατέρας του εαυτού του πρέπει να αντιμετωπιστεί προκειμένου να ζήσει δημιουργικά. Ίσως μια μορφή ίασης να είναι το να πιστέψει στα αποτελέσματα των προσπαθειών του καθώς η γνήσια έκφραση του ζωδίου είναι να εκτιμά το χειροπιαστό και πρακτικό αποτέλεσμα με ότι καταπιάνεται. Όταν βάζει όλη του την ενέργεια σε ότι κάνει θα μπορεί πλέον να αφήσει τα αποτελέσματα να μιλούν εκ μέρους του και δεν θα χρειάζεται πλέον να εξοντώνει τον ανταγωνισμό καθώς αυτό δεν συνιστά πρόοδο και σοφία.

Ολοκληρώνοντας την μελέτη των προηγούμενων μύθων μένει κανείς με την εικόνα ενός αρχετύπου στιβαρού, σοβαρού και σκληρού σε πολλά επίπεδα. Αντίθετα όμως με την διαδεδομένη πεποίθηση ο Αιγόκερως δεν αρχίζει και τελειώνει με τους μύθους του Κρόνου. Αναζητώντας την καταγωγή της λέξης Αιγόκερως φτάνει κανείς στην πρώτη μυθολογική φιγούρα που αποκαλέστηκε με αυτό το χαρακτηρισμό, στον θεό Πάνα.

Ο Πάνας αποκαλούταν Αιγόκερως λόγω της εμφάνισης του με κέρατα στο κεφάλι και μορφή τράγου από τη μέση και κάτω. Αν και υπάρχουν πολλοί μύθοι σχετικά με την καταγωγή του Πάνα οι περισσότεροι συγκλίνουν στο ότι είναι γιος του Ερμή ενώ η μητέρα του αναφέρεται πως είναι μια νύμφη είτε η Δρυόπη είτε η Καλλιστώ είτε η Πηνελόπη. Ο μύθος λέει πως μόλις τον αντίκρισε η μητέρα του τρόμαξε από τη μορφή του, με δύο κέρατα κατσικιού στο κεφάλι, μυτερά αυτιά, γενειοφόρος και τραγοπόδαρος και τον εγκατέλειψε.

Ο Ερμής τότε έσπευσε και προστάτευσε τον γιο του, τον οποίο και μετέφερε στον Όλυμπο όπου και τον παρουσίασε στον Δία και τους άλλους θεούς οι οποίοι και τον καλοδέχθηκαν θέτοντας τον υπό την προστασία τους. Ακολούθως ο Ερμής εμπιστεύτηκε την ανατροφή του στις αρκαδικές Νύμφες, οπότε και έγινε φίλος του Διονύσου και του αποδόθηκε ο τίτλος του προστάτη των γεωργών, κτηνοτρόφων και των προϊόντων τους, φίλος του κρασιού και του γλεντιού.

Ταυτόχρονα ο Πάνας ήταν σύντροφος των Νυμφών και ακούραστος εραστής κάθε νέας ή νέου που πλησίαζε το χώρο του δηλαδή την Φύση. Αγαπούσε τη φυσική υπαίθρια ζωή όπου περνούσε ώρες ατέλειωτες παίζοντας με το ποιμενικό του αυλό, τη σύριγγα. Μάλιστα ήταν ονομαστός για τις μουσικές του συνθέσεις και μάλιστα έλαβε μέρος σε ένα διαγωνισμό με τον Απόλλωνα για το ποιος μπορεί να συνθέσει καλύτερες μελωδίες.

Η μορφή του Πάνα συμβολίζει τη γήινη, αισθησιακή και απλοϊκή πλευρά του χαρακτήρα που ενυπάρχει σε κάθε Αιγόκερω. Όσοι έχουν έμφαση σε αυτό το ζώδιο είναι σχεδόν πάντα λάτρεις της καλής ζωής και όταν χαλαρώνουν τις Κρόνιες άμυνες τους μπορούν να γίνουν σύγχρονοι «Πάνες» και «οι ψυχές του πάρτι». Ο ερωτισμός του Αιγόκερου όπως συμβολίζει και η αποκρουστική μορφή του Πάνα βρίσκεται πάντα βαθιά κρυμμένος από τα αδιάκριτα βλέμματα και δεν εξωτερικεύεται με μεγάλη ευκολία αλλά είναι δεδομένος και έντονος.
  Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στη αρχαιοελληνική γλυπτική ο Πάνας παρουσιάζεται πάντα με ερεθισμένο φαλλό. Τέλος αξίζει να αναφερθεί πως η σεξουαλικότητα του Αιγόκερου έχει πάντα σχέση με την ανάληψη ρόλων και ιδιαίτερα με παιχνίδια εξουσίας που πηγάζουν τόσο από την Κρόνια ταυτότητα του όσο και από την φιγούρα του Πάνα που δεν αποδεχόταν την ερωτική απόρριψη και προσπαθούσε να επιβάλλεται.

Πανόπουλος Γιώργος