Οι Ελιές στην Αρχαία Αθήνα τα σύκα, και οι...συκοφάντες...!!

Ο μύθος της διαμάχης μεταξύ Αθηνάς και Ποσειδώνα για την πόλη του Κέκροπα είναι γνωστός. Ο Ποσειδώνας χτυπώντας την τρίαινα του έκανε να αναβλύσει μια πηγή, η Αθηνά εμφάνισε την πρώτη ήμερη ελιά με καρπό. Οι Αθηναίοι επέλεξαν την ελιά, η πόλη τους πήρε το όνομα της θεάς και έκτοτε μπορεί να είχαν πρόβλημα με το νερό αλλά ευδοκίμησαν λόγω του ευλογημένου καρπού.

Από αυτή την πρώτη ιερή ελιά της Αθηνάς, γεννήθηκαν άλλες δώδεκα ελιές τις οποίες οι Αθηναίοι φύτεψαν στις ισάριθμες πύλες της Ακαδημίας, και με την σειρά τους από αυτές τις ιερές, Μορίες, ελιές σιγά σιγά δημιουργήθηκαν οι ιεροί ελαιώνες των Αθηνών. Αιώνες αργότερα οι Αθηναίοι διαπίστωσαν πως υπήρχαν πια ελαιόδεντρα που προέρχονταν από την πρώτη ελιά σε όλη την πόλη διάσπαρτα, αιωνόβια δέντρα τα οποία όρισαν εξίσου ιερά.

Τα δέντρα αυτά τα ονόμασαν Μορίες, μάλλον από το μόριο-κομμάτι καθώς όλα προέρχονταν από μεταφυτεύσεις-μέρη/κομμάτια της πρώτης ελιάς που δέσποζε στον βράχο της Ακροπόλεως. Λέγαν όμως και έναν μύθο. Πως ο γιος του Ποσειδώνα, ο Αλιρρόθιος, με την προτροπή του χολωμένου θεού που είχε χάσει την διαμάχη για την πόλη, βάλθηκε κάποια στιγμή να κόψει όλες τις Μορίες, εκδικούμενος τους Αθηναίους. Αλλά προτού ακόμα ακουμπήσει το υψωμένο τσεκούρι στο πρώτο δέντρο αυτός έπεσε νεκρός. Έτσι λένε πως το όνομα προήλθε από τον Μόρο, τον θάνατο του Αλιρρόθιου.

Και πράγματι οι Αθηναίοι, οι πιο θεοσεβείς των ανθρώπων, είχαν σε τόση εκτίμηση όλες τις Μορίες που με νόμο αποφάσισαν πως τα ιερά δέντρα ανήκαν στην Πόλη ακόμα και αυτά που βρίσκονταν σε ιδιόκτητα κτήματα. Έστω μια Μορία μόνη της στην αυλή του σπιτιού κάποιου Αθηναίου, ήταν ιερή επομένως ανήκε στην πόλη και έπρεπε να προστατεύεται. Για τον λόγο αυτό γύρω από τις Μορίες που βρίσκονταν εκτός του ιερού ελαιώνα η πόλη σήκωνε έναν σηκό (φράχτη) και αυτός και η ελιά ήταν υπό την ευθύνη του ιδιοκτήτη του κτήματος. Μάλιστα καθώς οι Αθηναίοι ήταν έξυπνοι και γνώριζαν πως και οι ίδιοι όταν δεν επιβάλλεται ο νόμος, ο καθείς κοιτάει το συμφέρον του, είχαν θεσπίσει και ένα ειδικό ελεγκτικό σώμα τους "επιγνώστες", επιφορτισμένο με το καθήκον να ελέγχουν την κατάσταση των Μοριών. 

 Ο ιδιοκτήτης έπρεπε να φροντίζει την ιερή ελιά και τον φράχτη, πράγμα πολύ σημαντικό καθώς η ποινή σε περίπτωση καταστροφής ήταν θάνατος μετά από απόφαση του ειδικού για ιερά ζητήματα δικαστηρίου, του Αρείου Πάγου. Ακόμα και αν για κάποιο λόγο, παρά της φροντίδες το δέντρο ξεραίνονταν ο κορμός του έπρεπε να παραμείνει εκεί, καθώς μπορεί να πέταγε πάλι βλαστό.

Ένα τέτοιο θαύμα είχε μάλιστα συμβεί με την πρώτη ιερότερη των ιερών ελιά στην Ακρόπολη, όταν αυτή είχε πυρποληθεί από τους Πέρσες. Γυρνώντας οι Αθηναίοι στην κατεστραμμένη και λεηλατημένη πόλη τους είχαν αντικρίσει τα ιερά τους καμένα και διαλυμένα από τους βαρβάρους. Και το χειρότερο..., ή ίδια μοίρα είχε χτυπήσει την πρώτη Μορία, την οποία αντίκρισαν και αυτή να καπνίζει καμένη. Καταρρακώθηκαν οι Αθηναίοι τότε, καθώς η Ελιά αυτή ήταν η ίδια η Πόλη τους και η σύνδεση με την θεά τους. Όμως ως εκ θαύματος, εκεί μέσα στα ερείπια, από τον καπνισμένο κορμό ένα νέο βλαστάρι ξεπετάχτηκε και πήραν θάρρος. Μάλιστα μέχρι να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους και τα νέα απαραίτητα για την Πόλη τείχη, η ελιά από αυτό το βλαστάρι μεγάλωσε με αφύσικη ταχύτητα. Όταν πια ο καινούργιος Παρθενώνας χτίστηκε στον βράχο η Μορία ήταν πάλι ολόκληρο δέντρο και η αγαπημένη Πόλη της θεάς μεγαλούργησε και πάλι.

Είναι ενδιαφέρον πως ίσως τα μόνα πολιτειακά αξιώματα της Αθηναϊκής δημοκρατίας που δεν είχαν ενιαύσια θητεία ήταν ο άρχων βασιλεύς και οι αθλοθέτες. Ένας από τους λόγους φαίνεται να είναι εντελώς πρακτικός καθώς και ο μεν και οι δε είχαν υπό την ευθύνη τους την οργάνωση της εορτής των Παναθηναίων. Προφανώς ήταν τόσο σημαντική η εορτή και τόσο πρακτικοί άνθρωποι οι Αθηναίοι που έπρεπε οι υπεύθυνοι αξιωματούχοι να μην αλλάζουν προτού ολοκληρώσουν το έργο τους, την διεξαγωγή δηλαδή της εορτής και των αγώνων. Όπως στις περισσότερες μεγάλες εορτές των Ελλήνων έτσι και στα Παναθήναια δεν υπήρχαν μόνο αθλητικοί διαγωνισμοί αλλά και  μουσικοί, ακόμα και ομορφιάς. 

Επειδή μάλιστα η Αθήνα ήταν πλούσια και δυνατή πόλη τα έπαθλα ήταν αξιοσέβαστα. Οι νικητές των μουσικών αγώνων έπαιρναν δώρο χρυσά και ασημένια στεφάνια Αυτοί που κέρδιζαν τον διαγωνισμό ομορφιάς  έπαιρναν πανέμορφες ασπίδες, ενώ τέλος οι νικητές των αθλητικών αγώνων έφευγαν με τους γνωστούς Παναθηναϊκούς αμφορείς γεμάτους λάδι. Καθώς οι αθλητικοί αγώνες είχαν μεγαλύτερη σημασία και ήταν πιο λαοφιλείς από τους άλλους δεν πρέπει να κάνουμε το λάθος να θεωρήσουμε πως οι νικητές ήταν ριγμένοι σε σχέση με τους κιθαρωδούς. Το λάδι που έπαιρναν οι πρώτοι είχε μεγαλύτερη ίσως αξία από τα χρυσά στεφάνια.
.

Γιατί το λάδι αυτό προέρχονταν από τις Μορίες ελιές, κρατικές και ιδιωτικές. Με την οργανωτική ευθύνη του επωνύμου άρχοντα το μάζευαν οι αθλοθέτες κάθε χρόνο και το τοποθετούσαν στον θησαυρό στην Ακρόπολη μέχρι την διεξαγωγή των αγώνων. Μάλιστα επειδή γνωρίζουμε κάποιους καταλόγους νικητών και πόσους αμφορείς (συνολικά πάνω από 1113) ελάμβαναν ως δώρο μπορούμε να υπολογίσουμε (δεχόμενοι πως το λάδι από τις Μορίες πρέπει να δίνονταν ώς απαρχή/δεκάτη της παραγωγής όπως σε κάθε ιερό), όλα τα ιερά ελαιόδεντρα της Αττικής.   

Το Αττικό λάδι (όπως και τα Σύκα) απαγορευόταν να εξαχθεί. Η μόνη περίπτωση που γινόταν αυτό ήταν με τους Παναθηναϊκούς αμφορείς που λάμβαναν δώρο οι νικητές. Αυτοί οι αμφορείς με τα ~40 λίτρα ιερό λάδι, πωλούνταν σε άλλες πόλεις το βάρος τους χρυσό κάνοντας του νικητές που τους είχαν λάβει πλούσιους. Οι ίδιοι οι αμφορείς και το λάδι τους ήταν τόσο σημαντικοί και για τους μη Αθηναίους, με αποτέλεσμα να έχουμε ταφές πλουσίων της Σικελίας, με τέτοιους αμφορείς ως κτερίσματα για τον τάφο.
 

Οι Αθηναίοι ασχολήθηκαν με την καλλιέργεια του δέντρου και τα σύκα Αττικής πωλούντο στην Ασία, γιατί όπως λένε οι Πέρσες τα προτιμούσαν εξ αιτίας της εξαιρετικής τους ποιότητας και αυτός ένας από τους λόγους  που ο Ξέρξης έκανε την εκστρατεία του κατά της Ελλάδος. Για να κατακτήσει τους συκεώνες της Αττικής.

Και τα σύκα λοιπόν ήταν  πολύτιμα,  ιδίως μετά από λοιμό που χτύπησε την Αθήνα, όπως αναφέρει ο ο Ζηνόδωρος ή κατά την εποχή του Πελοποννησιακού πολέμου, κατά μία άλλη εκδοχή. Ο Δήμος ενέκρινε τότε  ψήφισμα που απαγόρευε την εξαγωγή σύκων. Όποιοι κατάγγειλαν άλλους ψευδώς ότι εξάγουν σύκα, ονομάστηκαν συκοφάντες.  

Πηγές:

Περιοδικό Φαινόμενα  Ελ. Τύπου τ.117

http://sarantakos.wordpress.com

 http://homouniversalisgr.blogspot.gr     

Επιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος

Οι τέσσερις διαφορετικοί μαθητές

Μια φορά και ένα καιρό ένας σοφός είχε τέσσερις μαθητές, οι οποίοι υπερείχαν σε ικανότητες συγκριτικά με τους υπόλοιπους. Μια μέρα, λοιπόν, συγκεντρώθηκαν και οι τέσσερις και ο σοφός απευθύνθηκε στον πρώτο του μαθητή: «Πες μου τι βλέπεις όταν εξετάζεις τον κόσμο».
.

«Βλέπω αγριότητα. Ο πλανήτης είναι εγκλωβισμένος. Ο κόσμος κρύβεται από την αλήθεια. Υπάρχουν τα σωματίδια στην ατμόσφαιρα και η όξινη βροχή. Τα δάση καταστρέφονται και σαν αποτέλεσμα και το όζον μαζί τους. Υπάρχει τόσο μεγάλη άγνοια και ιδιοτέλεια. Ο κόσμος χρειάζεται επαναπροσδιορισμό». 

Ο σοφός απάντησε: «Έχεις δίκιο και για αυτό θα σε ονομάσω Διόρθωση, από το όραμά σου που έχει δεσμευτεί σε ένα κόσμο με ανάγκες».  

Στον δεύτερο μαθητή του ο σοφός έθεσε την ίδια ερώτηση: «Πες μου τι βλέπεις όταν αντικρίζεις τον κόσμο».
 .

Ο δεύτερος μαθητής απάντησε: «Δάσκαλε βλέπω ματαιοπονία. Τίποτα δεν μπορεί να γίνει για να αλλάξει τον κόσμο, ακόμη και αν και κάποιοι θα μετανοήσουν και θα θελήσουν την αλλαγή. Ακόμη και τότε ο κόσμος θα είναι καταδικασμένος από τις πράξεις των ανθρώπων. Η επιστήμη μας διδάσκει πως πάρα πολύ άνθρωποι έρχονται σε αυτόν τον πλανήτη, τόσες καταστροφές ήδη έχουν γίνει, ένα πολύ μικρό μερίδιο παρέχεται στην επιστήμη για να τη βοηθήσει επαρκώς, και υπάρχει ελάχιστη ανησυχία για τα έθιμα και τις αξίες. Η εγκληματικότητα κλιμακώνεται ενώ ο θεσμός της οικογένεια φθείρεται. Ο νόμος έχει χαθεί».
 .

«Έχεις δίκιο, επίσης, και για αυτό θα σε ονομάσω Ενάρετο, γιατί όλη αυτή η αγανάκτηση αποκαλύπτει έναν διεφθαρμένο κόσμο και παράλληλα η καρδιά σου υποφέρει με τον πόνο του. Θα γίνεις γνωστός για αυτά τα λόγια σου και οι πράξεις θα εκφράσουν τη λύπη της καρδιάς σου».
 .

Ο σοφός στρέφει το βλέμμα του στον τρίτο του μαθητή: «Και εσύ τι βλέπεις;».  

«Βλέπω ένα κόσμο που έχει ανάγκη την αποκατάσταση του νόμου. Δεν πιστεύω πως η ελπίδα έχει χαθεί. Παίρνω θάρρος από τα λεγόμενα των αδελφών μου. Που εκείνοι αναγνωρίζουν την ανάγκη για την αλλαγή του κόσμου. Έχω εμπιστοσύνη, και το διαισθάνομαι, ότι η θέληση του ανθρώπου θα αλλάξει. Όλες οι καλές κυβερνήσεις είναι κυβερνήσεις ανθρώπων για τους ανθρώπους. Μέσα από τον νόμο και τις κυβερνήσεις αυτή η αλλαγή μπορεί να είναι αποτελεσματική. Ο αγγελιοφόρος της αλλαγής υπάρχει και είναι ο νόμος και η κυβέρνηση». 

«Και εσύ έχεις δίκιο. θα σε αποκαλώ Κυβέρνηση, γιατί τα λόγια σου έδωσαν πνοή στις παρατηρήσεις σου και έγιναν αυτό που θα διδάξεις. Θα δεσμευτείς στο έργο του νόμου και της εργασίας, μέσω της κυβέρνησης».
 .

Εν τέλει, Στον τέταρτο φοιτητή ο σοφός έθεσε την ίδια ερώτηση: «Και εσύ τι βλέπεις;». 

«Βλέπω μόνο θαύματα. Η ζωή είναι ένα θαύμα. Όλη η πλάση είναι ένα θαύμα. Η συνείδηση είναι ένα θαύμα. Βλέπω το Θεό σε όλα τα δημιουργήματα του. Διαισθάνομαι την ομορφιά της αγάπης στην ευωδία ενός λουλουδιού, στο χαμόγελο ενός παιδιού, στην ζεστασιά των εραστών, στην λάμψη των αστεριών. Όταν εξετάζω τον κόσμο νιώθω ευφορία με όλα αυτά τα μυστήρια. Με δέος και σεβασμό η κάθε μέρα ξεδιπλώνει την ομορφιά της. Ξέρω πώς όλα τα πράγματα είναι καλά και ότι εκφράζουν την καλοσύνη τους με τον δικό τους σωστό τρόπο την κάθε στιγμή. Ξέρω πως αυτά για τα οποία αναφέρθηκαν τα αδέλφια μου είναι μία κακή ψευδαίσθηση, γιατί μόνο η αιωνιότητα είναι αληθινή. Δεν θα δώσω καμιά δύναμη στις σκέψεις του σαρκασμού, των περιορισμών, της ανάγκης για να δείξω, με αυτόν τον τρόπο, σε όλο τον κόσμο το όραμα που μου έχει δοθεί. Με αυτό το όραμα και τις αισθήσεις, η καρδιά μου θα τρέξει υποκινουμένη από το μεγαλείο της πλάσης».
 .

Ο σοφός χαμογέλασε πριν μιλήσει. «Και εσύ είσαι ο εκλεκτός μου μαθητής. Θα σε ονομάσω Αλήθεια, γιατί το όραμά σου είναι αληθινό και η ανταμοιβή του είναι η πραγματικότητα που αυτό αντικρίζει. Πρέπει να πας σε κάθε άνθρωπο και να διδάξεις ότι εσύ βλέπεις. Θα γίνεις γνωστός από όλους τους ανθρώπους μέσα από τα "ενδύματα" σου, εκείνα της γαλήνης και της ειρήνης».

 .
Ο δάσκαλος απευθυνόμενος σε όλους πρόσθεσε τα εξής: 
 .
«Ο καθένας από εσάς σας έχει την ευλογία του οράματος. Όπως εσείς βλέπετε τον κόσμο, έτσι ακριβώς και ο κόσμος αποκαλύπτεται σε εσάς. Θα γνωρίσετε τον κόσμο μέσα από το όραμα που έχετε για αυτόν. Θα γευτείτε τις εμπειρίες της ζωής σύμφωνα με το όραμά σας. Δεν είναι μόνο ότι η πραγματικότητα μας διαμορφώνεται με τον τρόπο που εμείς επιλέγουμε, αλλά έτσι συμβαίνει και με τη δύναμη που προσδίδουμε σε αυτή. Μόνο η αιωνιότητα είναι άφθαρτη. Οπότε, μόνο η αιωνιότητα είναι αληθινή. Όλα τα άλλα είναι εγγενώς ψευδή εξ ορισμού. 

Για να γίνεις δάσκαλος το πρώτο που πρέπει να κάνεις είναι να συμπεριφέρεσαι σαν δάσκαλος. Για να αναπτυχθείς σαν άτομο πρέπει να δίνεις και να προσφέρεις. Ότι σπείρεις θα θερίσεις. Το πρώτο βήμα, λοιπόν, είναι η αυτοπραγμάτωση, είναι να δώσεις συγχώρεση και φροντίδα. Οι παλιές, βαθιές αναμνήσεις που συνδέονται με το μυαλό εξαφανίζονται, οι νέες μνήμες γίνονται τόσο η διαδικασία όσο και ο στόχος».

Eldon Taylor, New York Times

Eπιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος

Η Σιωπηλή Γνώση… της Πηνελόπης! Τα Λύτρα της Γνώσης της ψυχής

                   

Η Πηνελόπη. Η "αριστερή" πλευρά του Ανθρώπου, η θηλυκή. Είναι η διαφορετική "ροή" της ενέργειας αλλά, σαφώς συμπληρωματική,γι’αυτό η γυναίκα στέκεται πάντα αριστερά από τον άντρα..

Η Πηνελόπη Είναι η "Γνώση στο επίπεδο της Σιωπής"...Η Εχέφρων κόρη του Ικαρίου, γνωρίζει πράγματα που, ο Οδυσσέας πρέπει να τα κάνει

λόγια, πράξεις, έργα, για να έχουν αξία. Γι’αυτό και συναινεί σ’αυτό το ταξίδι και υπομένει αδιαμαρτύρητα αυτή την αναμονή.

Γι’ αυτό και δεν μπορεί να τον προδώσει η να τον ξεχάσει..Έχουν συμφωνήσει γι’αυτήν την αναγκαιότητα, αυτής της διαδρομής. Η Πηνελόπη γνωρίζει το Μυστικό και από εκεί προέρχεται η υπεροχή της. Η "Μυστική Γνώση" που κατέχει την κάνει απόρθητη και δεν μπορεί να ενδώσει σε κανένα μνηστήρα. Ούτως η άλλως τους περιφρονεί βαθύτατα παρά τα ακριβά τους δώρα, για τα ζωώδη πάθη που τους έχουν κυριεύσει.

Περιφρονεί όλους αυτούς τους "άντρες" που δεν στάθηκαν στο ύψος του προορισμού τους και έχουν καταντήσει μνηστήρες και δούλοι των παθών και των επιθυμιών τους... Γι’αυτήν, όλοι ίδιοι είναι!  Η Πηνελόπη είναι ο ‘Οδυσσέας’ με θηλυκά ρούχα. Είναι ο "στρατηγός" με το θηλυκό πρόσωπο. Άλλωστε, μόνο ένας Πολεμιστής πρώτης " σειράς",  μπορεί να αναθρέψει τον γιο του.

Η ίδια δεν έχει περιθώριο, ούτε για λάθη, ούτε για παραλείψεις. Πολιορκείται και πρέπει να είναι άγρυπνη ,δυνατή και σε ετοιμότητα. Ο Οδυσσέας όταν "επιστρέψει", πρέπει να βρει τον Τηλέμαχο δυνατό, ευφυή,έτοιμο να τον αναγνωρίσει και να σταθεί στο πλευρό του.
.

Η ανέγγιχτη ψυχή του ανθρώπου, θα κρατήσει  και την καρδιά του ανθρώπου, καθαρή και νεανική, πέρα  από όλα τα λάθη που θα κάνει ο νους, το μυαλό του.
Χωρίς τον Τηλέμαχο δεν μπορεί να νικήσει ο Οδυσσέας, δεν έχει το κίνητρο άλλωστε. Δεν υπάρχει κανένα όραμα. Χωρίς τους νέους, δεν υπάρχει μέλλον για την ανθρωπότητα.

Ο Τηλέμαχος είναι ο Υιός και είναι πολύτιμος για τον  οδυσσάμενο ταξιδευτή Πατέρα και προστατευόμενος από μια σωστή, έξυπνη και δυνατή Μητέρα. 

Δεν κοιμάται η Πηνελόπη.Ονειρεύεται, αλλά δεν κοιμάται.

Πως μπορεί να κοιμάται μια γυναίκα, όταν, μέσα στο σπίτι της κυκλοφορούν

τόσοι μνηστήρες κι’έχει να μεγαλώσει ένα παιδί μόνη της. Ονειρεύεται η Πηνελόπη ,γιατί είναι "ονειρεύτρια" και από την δύναμη και την εστίαση αυτού του Ονείρου της, θα εξαρτηθούν πολλά. Ονειρεύεται η Πηνελόπη τον γυρισμό του Οδυσσέα ,γιατί ο Οδυσσέαςείναι το ΟΝΕΙΡΟ της Πηνελόπης!
.

Τον ονειρεύεται συνέχεια, με πίστη, με αφοσίωση που τίποτα και κανείς δεν μπορεί να γκρεμίσει,  όλες τις λεπτομέρειες , τα χρώματα και τους ήχους

κρατώντας σταθερά την Προσοχή της σ’αυτό το Όνειρο.

Τον Ονειρεύεται σ¨ ένα βαθύ επίπεδο, του στέλνει ενέργεια μέσω αυτού του Ονείρου,του ψιθυρίζει λόγια έμπνευσης, τον στηρίζει, τον προστατεύει.Τον επισκέπτεται κάθε βράδυ για σαράντα και μια νύχτες και,όταν έρχεται ο ο Μορφέας , τον παίρνει στην αγκαλιά της.
.

Τον αγγίζει, τον χαϊδεύει ,τον θεραπεύει τον παρηγορεί Τ ο πρωί φεύγει με την  ροδοδάκτυλη αυγούλα αφήνοντας μια μικρή ανάμνηση,μια ανάμνηση που θα λειτουργεί σαν φάρος, ώστε ο αγαπημένος της,να μη την ξεχάσει και χαθεί..

Ονειρεύεται άγρυπνα η Πηνελόπη, γιατί επιθυμεί την "άλλη" πλευρά της. 
.
Επιθυμεί τον Οδυσσέα, γιατί είναι ερωτευμένη μαζί του μ¨ένα έρωτα αιώνιο.

Λαχταρά την επιστροφή του. Δεν ζήσαμε ποτέ μαζί, δεν χάρηκαν τον ερωτά , τα νιάτα τους.

Είναι η θυσία που απαιτήθηκε για τα "Λύτρα της Γνώσης της ψυχής  στο γήινο ταξίδι της..". Όμως, θα συναντηθούν κάποτε, γιατί ,ο Οδυσσέας,η Πηνελόπη και το τρίτο νέο πεδίο,ο Τηλέμαχος, είναι το Τέλειο Ον. Ισότιμοι, ομοούσιοι και ενωμένοι.

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΘΕΟΣ, ο οποίος θα γυρίσει στον παράδεισο, επιστρέφοντας από τη κόλαση, με τρόπαια που είναι, η κατανόηση και μετά από ένα επίπονο

μακροχρόνιο ταξίδι αυτογνωσίας. 

Άλλωστε ο ‘διάβολος’ βρίσκεται σ’ότι δεν καταλαβαίνουμε!

Η Πηνελόπη, η βασίλισσα της Ιθάκης, η Πηνελόπη , είναι αυτή,που ξετυλίγει το κουβάρι της πιο μεγάλης Ιστορίας στο κόσμο, της ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ!.

Το  μεγάλο ταξίδι της γνωριμίας και της συνάντησης  με τον Εαυτό και… της διεκδίκησις του...! 

Ποια είναι η Πηνελόπη;

(Το αρχικό κείμενο έχει "ελαφρώς" τροποποιηθεί από τον  "αντιγραφέα" της Μυθαγωγίας  τουτέστιν τον γράφοντα !)

ΟΙ ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΛΑΪΟΝ 

Επεξεργασία, επιμέλεια  αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος

Ετυμολογια των ονομάτων των Θεών του Ολύμπου!

Σύμφωνα με τον Γερμανό φιλόλογο και γλωσσολόγο George Curtius (1820-1885), η λέξη Όλυμπος προέρχεται από τη ρίζα -λαμπ- και ερμηνεύεται σαν ο ολολαμπής, ο ολόλαμπρος ή ο ολόλευκος. Έτσι, οι Ολύμπιοι θεοί είναι οι «Λαμπεροί ή Λάμποντες θεοί».

 
Δίας ή Ζευς

Το όνομα του Δία [ή με μια μικρή παραλλαγή του πρώτου γράμματος (Δίας - Βίας)], είναι ένα από τα κατ’ εξοχήν ονόματα δύναμης, δηλαδή παραπέμπει στη δύναμη (βία) και την εξουσία του μεγάλου θεού.

Μερικοί ετυμολογούν το όνομά του σε σχέση με τη ζωή (~Ζευς), δηλαδή «ζωοδότης», λόγω του ότι είναι ο γεννήτορας των θεών και των ανθρώπων ή από το αρχαιοελληνικό ρήμα «ζεύγνυμι» (= βάζω κάτω από το ζυγό, υποτάσσω, συνδέω, ενώνω), επειδή ο Δίας, μετά την κατατρόπωση του πατέρα του, του Κρόνου, ανέλαβε να ενώσει ξανά τον κόσμο και να τον υποτάξει στη δική του κοσμική εξουσία.

                                                                              Ήρα

Μερικοί θεωρούν πως το όνομα της Ήρας προέρχεται από αναγραμματισμό της λέξης «ἀήρ» = αέρας, ενώ άλλοι ισχυρίζονται πως προέρχεται ετυμολογικά από τη λέξη «έρα» που σημαίνει γη, με αναγραμματισμό της λέξης «Ρέα», που είναι μια θεότητα, η οποία ταυτίζεται με το στοιχείο της γης. Η Ήρα, γενικά είναι μια ισχυρή θεά, που εξουσιάζει κι αυτή, τη γη και τον αέρα, ως σύζυγος του κοσμοκράτορα Δία. Βρίσκεται στο μεταίχμιο ανάμεσα στον ουράνιο κόσμο και στα γήινα πράγματα. Μυστικιστικά, αντιπροσωπεύει τη δύναμη της ψυχής και την εκδήλωση της ζωής πάνω στη γη.

Σύμφωνα με άλλες εκδοχές, το όνομά της σχετίζεται με την «ὤρα» = εποχή, κατάλληλη στιγμή, εξ ου και ωραίος = αυτός που βρίσκεται στην καλύτερη στιγμή του, ο ώριμος, ο όμορφος ή με τη λέξη «ἤρως» = ήρωας, επειδή η Ήρα μπορούσε να καταστήσει κάποιον ένδοξο, όπως συνέβη με τον Ηρακλή (< Ήρα + κλέος = αυτός που δοξάστηκε χάρη στο μίσος της Ήρας).

                                                                           Ερμής 

Το όνομα του Ερμή προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ρήμα:  εἴρω, το οποίο έχει δύο σημασίες:

α) συνδέω, ενώνω (εξού και «ειρήνη» = ο συνδετικός κρίκος, που ενώνει τους ανθρώπους) και

β) λέγω, ομιλώ, αναγγέλλω. Είναι προφανές πως το όνομα «Ερμής» προσιδιάζει στη δεύτερη σημασία του ρήματος, καθώς, ως γνωστόν, ήταν ο αγγελιοφόρος των θεών, αλλά και γενικότερα ο θεός του λόγου, της επικοινωνίας, της νόησης, της ομιλίας, της ευφράδειας.

Πιθανόν η λέξη αυτή σχετίζεται με τον Ερμή Τρισμέγιστο (τρεις + magister = μάγιστρος, μάγος), τον σεληνιακό θεό των Αιγυπτίων, Θωθ, προστάτη και εμπνευστή της αστρολογίας και της αλχημείας, ο οποίος ταυτίστηκε με τον Ερμή της ελληνικής μυθολογίας. Εξάλλου, ο Ερμής ήταν ένας πολυμήχανος θεός, που κατά κάποιον τρόπο σχετιζόταν με το μυστήριο και τον αποκρυφισμό, διότι ένα από τα καθήκοντά του ήταν να μεταφέρει τις ψυχές των νεκρών, ως τον ποταμό Αχέροντα και να τις παραδίδει στον Χάροντα (ψυχοπομπός). 

Απόλλωνας

Ο Απόλλωνας υπήρξε ο θεός του φωτός (γι’ αυτό αποκαλείται και Φοίβος (<ρ. φάω = φωτίζω, ουσ. φάος = φως) = φωτεινός), της μουσικής και της μαντικής τέχνης. Το όνομά του προέρχεται από το στερητικό “α” και τη λέξη «πολλών», δηλαδή αυτός που δεν προορίζεται για τους πολλούς. Ίσως, να θεωρήθηκε πως λόγω των μαντικών του ικανοτήτων, τις οποίες σε λίγους ανθρώπους μετέδιδε, ήταν ο θεός «των λίγων και εκλεκτών».

Άλλες εκδοχές είναι οι εξής: το όνομα Απόλλων ίσως σχετίζεται με τη φράση «ἀπέλλαι σηκοί» = ιεροί λίθοι, κατά τον λεξικογράφο Ησύχιο, οι οποίοι ήταν σημαντικοί στη λατρεία του θεού ή με το ρήμα «πέλομαι ή πολέω-ῶ» = περιφέρομαι, κινούμαι πέριξ ή με τη λέξη «ἀπελος» = ισχύς, δύναμη. Η δύναμη του θεού Απόλλωνα ήταν πολυεπίπεδη και μυστηριακή. Δύναμη πνευματική και ψυχική (ο διαφωτιστής των ψυχών και των πνευμάτων, μέσω των μυστηριακών θεσφάτων και των μαντειών), αλλά και δύναμη σωματική (γοητεία, ικανότητα τόξευσης και πρόκλησης βλάβης από απόσταση: ἐκηβόλος Ἀπόλλων).

                                                                              Άρης

Η ετυμολογία του ονόματος του θεού Άρη, είναι η εξής: το όνομα "Άρης" προέρχεται από το αρχαιοελληνικό συνηρημένο ρήμα "αἱρέω-ῶ",που σημαίνει “συλλαμβάνω, κυριεύω” ή από το "ἀναιρέω-ῶ", που σημαίνει “φονεύω, σκοτώνω’’, υποδηλώνοντας και επιβεβαιώνοντας την πολεμική και επιζήμια για τους ανθρώπους, δράση του θεού Άρη. [Άρης = πλήγμα, βλάβη, ἀρά (= κατάρα) για τους θνητούς].

                                                                        Ποσειδώνας

Ο ενοσείχθων ή σεισίχθων (= κοσμοσείστης) Ποσειδώνας, προέρχεται ετυμολογικά από:

α) πότος ή πόντος (= θάλασσα) + δάω (= μαθαίνω, κατέχω κάτι, είμαι ειδήμων, γνωρίζω καλά), δηλαδή αυτός που γνωρίζει καλά, συνεπώς εξουσιάζει τη θάλασσα και γενικά το υγρό στοιχείο,

β) πόσις (<ρ. πίω = πίνω) + δοῦναι (< ρ. δίδωμι = δίνω),δηλαδή αυτός που παρέχει το πόσιμο ύδωρ,

γ) εἴδη + ποιῶν, αυτός που δημιουργεί τα παράξενα πλάσματα (είδη) της θάλασσας, που δεν υπάρχουν στη στεριά.

                                                                         Πλούτωνας

Ο θεός του θανάτου και του Κάτω Κόσμου. Ήταν γνωστός και με το όνομα Άδης (< στερητικό α + ἰδεῖν = αόρατος, αθέατος κόσμος ή στερητικό α + δέδια = ατρόμητος, «αδάμαστος»). Έτσι μάλιστα ονομαζόταν συνεκδοχικά όλο του το βασίλειο, που βρισκόταν στα σκοτεινά έγκατα της γης.

Πιθανή είναι η συσχέτιση του ονόματός του με το ρ. πλανάωμαι-ῶμαι = περιπλανιέμαι, περιφέρομαι, δεν έχω μόνιμο τόπο διαμονής, διότι ένα βασικό χαρακτηριστικό των ψυχών που φιλοξενούνταν στο βασίλειό του ήταν η συνεχής περιφορά και κίνηση, χωρίς κάποιον συγκεκριμένο χώρο στάσης. Η άϋλη φύση των ψυχών, δηλαδή, τους έδινε αιθέριες ιδιότητες· δεν είχαν βάρος, σώμα, υλική απόσταση για να σταθούν σε ένα σημείο, όπως και ο αέρας που συνεχώς κινείται.

Επίσης, επειδή ο Πλούτωνας έχει το βασίλειό του μέσα στη γη, θεωρείται χθόνιος θεός, ο οποίος δεδομένης και της ένωσής του με την Περσεφόνη, την κόρη της θεάς Δήμητρας, σχετίζεται με την παραγωγή των δημητριακών. Επειδή, λοιπόν, θεωρείται ανάμεσα στα άλλα και θεός της γονιμότητας και της γεωργικής αφθονίας, ονομάζεται  «Πλούτων», δηλαδή ένα παράγωγο της λέξης «πλούτος», εννοώντας φυσικά τον «πλούτο» της γης, την καλή σοδειά.

Ήφαιστος

Ο θεός της φωτιάς και των τεχνών. Το όνομά του προέρχεται

α) από το ρ. φάω = φωτίζω + ἵστωρ = ο γνώστης, δηλαδή αυτός που είναι ειδήμων στη γνώση του φωτός ή της φωτιάς,

β) από το ἅπτω = ανάβω,

γ) από το Άφαιστος: προθετικό α + φαιστός (< ρ. φάω) = λαμπερός, φωτεινός.


                                                                            Αθηνά

Η θεά της σοφίας, της φρόνησης, της υγείας και των οικιακών τεχνών. Ακόμη, είναι πολεμική θεά, με γνώμονα το δίκαιο και τη φρόνηση. Η πιο δημοφιλής ετυμολογία του ονόματός της είναι: Α-θεο-νόα ή Η-θεο-νόα, δηλαδή «η νόηση του θεού», κατά τον Πλάτωνα.

Άλλες εκδοχές:

α)nbsp;από το ρ. ἀθρέω-ῶ = βλέπω, παρατηρώ, εξετάζω (εξ ου και «γλαυκώπις Ἀθήνη» (< ρ. γλεύσσω = βλέπω καθαρά) =  αυτή που βλέπει καθαρά και ἄθρει και ἄθρησον = σκέψου,

β) από το στερητικό α + θήνη (~θηλή) = η αθήλαστη (διότι γεννήθηκε από το κεφάλι του Δία και όχι από τη μητέρα της, την Μήτιδα (< Μήτις = σύνεση, φρόνηση), άρα δεν θήλασε).

                                                                            Άρτεμη

 

Η θεά της σελήνης, του κυνηγιού, των αγριμιών και των δασών.  ης αρέσει το κυνήγι, οι φόρμιγγες, οι χοροί, οι εκκωφαντικοί αλαλαγμοί, τα σκιερά δάση και οι δίκαιες πόλεις. Η ετυμολογία του ονόματός της προέρχεται από το ουσ. ἀήρ + τέμνω, δηλαδή αυτή που σκίζει τον αέρα,μάλλον λόγω της ιδιότητάς της να εξακοντίζει τα βέλη της στον αέρα εναντίον των θηραμάτων. Το δε επίθετο «ἀρτεμής» σημαίνει άρτιος, σώος, αβλαβής. 

  Αφροδίτη

Η θεά του έρωτα, του αισθησιασμού, της καλαισθησίας και της ομορφιάς.
Είναι γνωστή η ιστορία της γέννησής της· αναδύθηκε μέσα από τον αφρό, που σηκώθηκε γύρω από την αθάνατη σάρκα του ουρανού, δηλαδή γύρω από τα γεννητικά όργανα του ουρανού, που έκοψε ο γιος του, ο Κρόνος και τα πέταξε στη θάλασσα (βλ. «Θεογονία» Ησιόδου στ. 188-193). Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ετυμολόγηση του ονόματος της θεάς από τον παράλληλο τύπο «Αβροδίτη» = αβροδίαιτη, αυτή που διάγει βίο τρυφηλό.

                                                                           Δήμητρα

Η θεά της βλάστησης, της γονιμότητας και της αναπαραγωγής. Μαζί με την κόρη της την Περσεφόνη, συμβολίζει την κυκλική εκδήλωση της ύπαρξης μέσα από τη ζωή (ο κύκλος των εποχών), τον θάνατο και την αναγέννηση. Το όνομά της ετυμολογείται από το δη ή γη + μήτηρ = η Μητέρα-Γη. Το προσωνύμιο αυτό αποδιδόταν στη Δήμητρα, που ήταν η υπεύθυνη για την ανθοφορία της γης και τη δημιουργία των ζωοφόρων καρπών, που φυτρώνουν στην παντοτρόφο (ή κουροτρόφο) γη.

                                                                             Εστία

Η θεά του σπιτιού και της οικογενειακής συγκέντρωσης. Η πιο σεμνή, αγνή και σεβαστή θεά, η πρεσβυτέρα όλων των θεών. Το όνομά της ετυμολογείται από τον δεύτερο τύπο του απαρεμφάτου του ρήματος ἵστημι = στέκομαι (ἑστηκέναι και ἑστάναι), ή από το ρήμα «ἕζομαι» = κάθομαι, επειδή το «γέρας» (= προνόμιο, έπαθλο) που της έδωσε ο Δίας, μετά τον όρκο της αιώνιας παρθενίας της, ήταν να στέκεται στο κέντρο της οικίας των θνητών, στην εστία, όπως ονομάστηκε, η οποία συμβολίζει την κυκλική συγκέντρωση και ένωση της οικογένειας, γύρω από το σημείο αφής της φωτιάς.

Το «ιερό πυρ» της Εστίας, το οποίο στάθηκε η αφορμή να θεωρηθεί η φωτιά και ως μέσο εξαγνισμού, έπρεπε να διατηρείται άσβηστο στον οίκο, για να προστατεύει τα μέλη του από κάθε κακό. Μία άλλη εκδοχή λέει πως το όνομα «Εστία» σχετίζεται με την «ἐσσία» = ουσία, διότι τιμής ένεκεν, πάντοτε λάμβανε το «πίαρ» (< λατ. optimus = άριστος), δηλαδή το εκλεκτό κομμάτι, την «ουσία» από τα σφάγια των θυσιών.

 Μαίρη Βηλαρά

Ο ανθρώπος που μεταμορφώθηκε σε γάιδαρο...

Υπάρχει μια παλιά Αγγλική παραβολή που υποστηρίζει ότι δεν μπορείς να μάθεις σε ένα γουρούνι να τραγουδάει. Αν επιμένεις τότε δυο πράγματα θα συμβούν. Θα χάσεις ανόητα τον χρόνο σου και θα ενοχλείς απίστευτα το γουρουνάκι. Και αυτό θα μείνει θυμωμένο με την απορία, «τι στο καλό ήθελε αυτό το γαϊδούρι από εμένα»; 

Και μιλώντας για τα συμπαθή ζωάκια θυμήθηκα τις «Μεταμορφώσεις» του Απουλήιου. Την ιστορία που γράφτηκε τον 1^ο μ.Χ αιώνα και μέσα από τις περιπέτειες ενός καθημερινού ανθρώπου που μεταμορφώθηκε σε γάιδαρο, μας διασώζει τις μοναδικές πληροφορίες για τα μυστήρια της Ίσιδας. Ο ήρωας της ιστορίας ζει παρασυρόμενος από τα πάθη του και κάποια μέρα βλέπει μια μάγισσα να χρησιμοποιεί μια αλοιφή  και να μεταμορφώνεται σε κουκουβάγια, δηλαδή το σύμβολο της Σοφίας.  Αρπάζει ο απαίδευτος φίλος μας το μαγικό μπουκάλι δοκιμάζει την αλοιφή και μεταμορφώνεται σε …έναν συμπαθέστατο γάιδαρο. 

Από εκεί και πέρα η ζωή του εξελίσσεται σε μια συνεχή εναλλαγή αφεντάδων στους οποίους  είναι υποχρεωμένος να υπακούει. Η σωτηρία θα έρθει μετά από πολλά βάσανα σε ένα όραμα. Η θεά Ισιδα τον καθοδηγεί σε μια περιοχή όπου γινόταν μια τελετή προς τιμήν της και εκεί σύμφωνα με την υπόδειξή της έπρεπε να φάει τριαντάφυλλα! Ένα γαϊδούρι βέβαια δεν είναι ευπρόσδεκτο σε έναν ιερό χώρο όμως ο φίλος μας  βρίσκει θάρρος μέσα στην απόγνωση του και καταφέρνει να αρπάξει και να φάει μερικά από το στεφάνι που κρατά ένας ιερέας. Έτσι αξιώνεται να αποκτήσει πάλι την ανθρώπινη μορφή και
γίνεται δεκτός στα μυστήρια της Ισιδας. 

Τι θέλει λοιπόν να πει ο ποιητής; Κατ αρχάς ας αφήνουμε στην ησυχία τους γύρω μας και μην τους ζαλίζουμε με ότι κατεβαίνει στην γκλάβα μας. Ο καθένας επιλέγει την καθημερινότητα του και δεν ξέρω ποιος είναι αυτός που μπορεί να ορίσει τι είναι καλό ή κακό  ακόμα και σε ένα τραγουδάκι, πόσο μάλλον σε μια ζωή. Οι υπόλοιποι ας αναρωτηθούμε ποιες από τις κινήσεις μας -άσχετο αν φαίνεται ότι έχουν ευγενή κίνητρα – είναι πράγματι προϊόν συνειδητής σκέψης ή αποτελέσματα των εντολών του κάθε αφέντη μας. Των ενστίκτων μας που τους ανήκουμε ολοκληρωτικά και μας οδηγούν ανελέητα κυριολεκτικά όπου θέλουν . 

Από αυτούς τους αφέντες δεν μπορείς να ξεφύγει ούτε δείχνοντας πίστη και υπακοή ούτε δουλεύοντας και μελετώντας σκληρά. Όλα αυτά είναι διαδικασίες για αφυπνίσουν τελικά την πραγματική θέληση σου ή την συνειδητότητα σου.  
Μια έκλαμψη, ένα όραμα μπορεί τελικά ίσως να βοηθήσει όπως συνέβη στο γαϊδουράκι της ιστορίας μας. Όμως η τελική πράξη θέλει ενέργεια και δράση που μόνο δική μας μπορεί να είναι. Βοήθεια και υποστήριξη δεν μπορεί να υπάρξει από πουθενά γι αυτό και το όφελος ή και η απώλεια εξ ίσου σημαντικά και τα δυο θα είναι μόνον δικά μας.  

Μα, μπορεί να πει κάποιος , το γαϊδούρι του μύθου άρπαξε τα ιερά τριαντάφυλλα δεν του τα έδωσαν ούτε τον προσκάλεσαν στην τελετή. Ανταμείβεται κάποιος για μια «άνομη» πράξη; Όχι βέβαια. 

Όμως και σε αυτό το μύθο όπως και στο μύθο του Γκράαλ τονίζεται ότι η κορυφαία πράξη είναι και μόνο στο χέρι σου. Να θυμίσω ότι τρεις ιππότες αξιώθηκαν διαδοχικά να μπουν στο παλάτι που φυλασσόταν το ιερό Γκράαλ, το είδαν, αλλά ο πρώτος θεώρησε δεδομένη την επιτυχία του και σκέφτηκε να περάσει διασκεδάζοντας τη βραδιά του και ο δεύτερος ήταν πολύ συνεσταλμένος για να τολμήσει να το διεκδικήσει από τους παλιούς και σεβάσμιους φύλακές του. Και οι δύο το είχαν μπροστά στα μάτια τους και το έχασαν για πάντα. Ο τρίτος τόλμησε και ζήτησε αυτό που πίστευε ότι του ανήκε. 

Που θα πει ότι όταν νομίζεις ότι είσαι έτοιμος, όταν η κορυφαία στιγμή της ύπαρξής σου μοιάζει να είναι όπως του γαϊδάρου του μύθου να φας τα ιερά τριαντάφυλλα, τότε βρες το θάρρος και κάντο. Ο φίλος μας του μύθου διακινδύνευε να είναι απλά τριαντάφυλλα και να παραμείνει ένας γάιδαρος ξυλοφορτωμένος από τους ιδιοκτήτες τους. Στην εκδοχή του Απουλήιου κέρδισε την χάρη της Ίσιδας. Σε μια άλλη εκδοχή μπορεί ένας αγρότης να χρησιμοποιούσε το τομάρι του για να σκουπίζει τα πόδια του. 

Ο δρόμος της αναζήτησης δεν έχει εγκεκριμένα manual ούτε έχουν εκδοθεί -απ ότι γνωρίζω-  οδηγοί επιτυχίας σε αυτόν. Οι αρχαίοι μύθοι όπως κάνουν πάντα, υποδεικνύουν κάποια πράγματα. Η εργασία πάνω στον δρόμο και το αποτέλεσμα των πράξεών μας, θετικό ή αρνητικό που θα το υποστούμε είναι αποτέλεσμα των δικών μας επιλογών. Αν δεν είναι συνειδητές κακό δικό μας γιατί κανείς δεν μπορεί να μας δικαιολογήσει απέναντι στον κριτή- εαυτό μας. Όσο για τα τριαντάφυλλα και την σημασία τους ελπίζω να μπορέσουμε να το κουβεντιάσουμε σε ένα επόμενο κείμενο.

Αναδημοσίευση από  iordanisp.wordpress.com

Επιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος