Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου 2014

Τα μυστήρια... της «Μικρής Μητρόπολης» των Αθηνών

 
Δίπλα στην Μητρόπολη Αθηνών για περισσότερα από 800 χρόνια ένα μικρό εκκλησάκι στέκεται αγέρωχο και επιβλητικό, απεικονίζοντας την περίπλοκη σχέση μεταξύ των Βυζαντινών ναών με τα απομεινάρια του ελληνικού και ρωμαϊκού πολιτισμού. Πρόκειται για τον ναό Αγίου Ελευθερίου  - Παναγίας Γοργοεπήκοου, όπου όλοι όσοι μένουμε στην Αθήνα έχουμε περπατήσει δίπλα του, κάποιοι τον έχουμε επισκεφτεί για να ανάψουμε ένα κερί, και πολλοί περισσότεροι έχουμε καθίσει στα μαγαζιά που βρίσκονται παραπλεύρως του μικρού ναού για ένα πρωινό ή βραδινό καφεδάκι. 
Πόσοι όμως από εμάς έχουμε παρατηρήσει την εξωτερική επιφάνεια του ναού που αποτελείται από ένα ανεπανάληπτο «κολάζ» 90 ετερόκλητων αναγλύφων; Πόσοι έχουμε παρατηρήσει την Λήδα να κάθεται πάνω σε κύκνο, που είναι ο Δίας μεταμορφωμένος; Πόσοι έχουμε παρατηρήσει το γυμνό σάτυρο ανάμεσα σε δύο σταυρούς; Πόσοι έχουμε παρατηρήσει τα Ελευσίνια Μυστήρια, και πολύ περισσότερο πόσοι έχετε παρατηρήσει τον ανάστροφο σταυρό που κοσμεί την νότια πλευρά; 
Ο ναός χρονολογείται στα τέλη του 11ου ή 12ου αιώνα ενώ κάποιες πηγές τον θέλουν ακόμα παλαιότερο ίσως και του 8ου αιώνα. Ως το ύψος των παραθύρων οι τοίχοι είναι εξ ολοκλήρου κατασκευασμένοι με ακόσμητες μαρμάρινες πλάκες. Από εκεί και πάνω χρησιμοποιούνται αρχιτεκτονικά λίθινα αρχαιολογικά μέρη,  αρχαιοελληνικά, ρωμαϊκά, παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά, δίνοντας μία πλήρη εικόνα της ανακυκλώσεως και επαναχρησιμοποιήσεως του υπάρχοντος οικοδομικού υλικού αντί για τη δημιουργία νέου. Το γεγονός αυτό αποτελεί όνειδος για τους αρχαιολάτρες, που κατηγορούν τους Χριστιανούς για καταστροφή των αρχαίων ιερών. Μάλιστα πιθανολογείται ότι έχει κτισθεί πάνω στα ερείπια ενός αρχαίου ναού, που ήταν αφιερωμένος στη Θεά του τοκετού Ειλειθυία, και η ύπαρξη ενός «πεταμένου» στο χώμα κίονα στην ανατολική πλευρά μάλλον επιβεβαιώνει την ύπαρξή του.
Τα Ελευσίνια μυστήρια - η πομπή
 
Τρίγλυφο, δάδες: τα στρογγυλά είναι η μύκων η υπνοφέρουσα, η παπαρούνα δηλαδή, που όταν ανοίγει το φύλλωμά της, στον  καρπό υπάρχει το όπιο, που το έδιναν στους μύστες να εκστασιαστούν.
Κάνιστρο: του προεξάρχοντος της τελετής, του αρχιερέως. Ήταν ένα καλάθι, όπου υπήρχε βασιλικός και μέσα στο βασιλικό κρυμμένα αντικείμενα που το χρησιμοποιούσε μόνο ο αρχιερέας
Ποτήριο: περιείχε ένα είδος ζύθου, κάτι σαν όπιο στους μύστες, ονομαζόταν Κυκεών. Δινόταν στους πολεμιστές πριν από τη μάχη. Το μοιράζονταν μεταξύ τους και οι μύστες στα Ελευσίνια μυστήρια
Βουκράνιο: κεφάλι ταύρου με καρπούς μύκωνος (παπαρούνας), το πολυτιμότερο ζώο προς θυσία
Το τρίγλυφο το βρίσκουμε και σε εβραϊκό νόμισμα του 1ου αιώνα μ.Χ.
 
Ο Δελφικός τρίποδας
 
Ανάστροφος σταυρός: Ο ανάστροφος σταυρός στην Καθολική εκκλησία είναι σύμβολο ταπεινότητας και σήμα κατατεθέν του Άγιου Πέτρου. Όταν ο απόστολος Πέτρος μαρτύρησε ζήτησε να σταυρωθεί ανάποδα γιατί ένιωθε πως δεν ήταν άξιος να πεθάνει όπως ο Χριστός. Μιας και ο Καθολικός Πάπας θεωρείται παραδοσιακά ο συνεχιστής του Αγ. Πέτρου, ο ανάστροφος σταυρός συχνά κοσμεί τον παπικό θρόνο και τάφο. Από την άλλη μεριά όμως ο ανάποδος σταυρός είναι και σημάδι των σατανιστών που τον χρησιμοποιούν ως σύμβολό τους για ακριβώς τον αντίθετο λόγο, ως σύμβολο δυσαρμονίας.
 
Πλάκα με γυμνό σάτυρο ανάμεσα σε δύο σταυρούς
Θωράκιο με λέοντα που κατασπαράσσει έλαφο (12ου αιώνα). Ο κύκλος της επίγειας ζωής.
 
Πιθανολογείται ότι η μικρή Μητρόπολη Αθηνών έχει κτισθεί πάνω στα ερείπια ενός αρχαίου ναού, που ήταν αφιερωμένος στη Θεά του τοκετού Ειλειθυία, και η ύπαρξη ενός «πεταμένου» στο χώμα κίονα στην ανατολική πλευρά μάλλον επιβεβαιώνει την ύπαρξη του.
 
ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΓΛΥΠΤΩΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ,ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:
Μουράτογλου Νίκος,Κανναβός Ιωάννης,Νομικός Στέλιος

ΔΥΤΙΚΗ (ΕΜΠΡΟΣΘΕΝ) ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ
-Επίκρανα ελληνιστικής εποχής. Στο κάτω δεξιά μέρος εικονίζεται η Λήδα να κάθεται πάνω σε κύκνο, που είναι ο Δίας μεταμορφωμένος. Τα παιδιά τους ήταν οι δίδυμοι Κάστωρ και Πολυδεύκης.
-Ανάγλυφο πτηνών που πίνουν νερό.
-Φατνώματα, τετράγωνα διακοσμητικά στοιχεία ανωδομής. Τα τέσσερα δεξιά συμβολίζουν τα τέσσερα στοιχεία του κόσμου (πυρ, αηρ, γη και ύδωρ). Τα τρία αριστερά την Αγία Τριάδα. Τα επτά μαζί το σύμπαν, το παν.
-Ανάγλυφο με φυτικά κοσμήματα.
-Θωράκια (αυτά διαχώριζαν το ιερό από τον κυρίως ναό, ήταν η πρώτη μορφή του τέμπλου) με σταυρό. Βλέπουμε και γρύπα στο ένα.
-Ζωφόρος με το μοναδικό εικονογραφημένο ημερολόγιο που μας έχει σωθεί από την αρχαία Αθήνα και γενικότερα από την αρχαία Ελλάδα.
Κατά τον Μ. Τιβέριο (Βήμα, 2/2/03) και τον Ι. Σβορώνο θα πρέπει να χρονολογηθεί στον 2ο με 1ο αι. π. Χ. (κατά άλλους στον 4ο π. Χ.). Αποτελείται από δύο κομμάτια, ύψους γύρω στα 0,50 μ., και υπολογίζεται ότι θα είχε συνολικό μήκος γύρω στα 6 μ.. Ο βυζαντινός αρχιτέκτονας, θέλοντας να την τοποθετήσει σε εμφανές σημείο του κτίσματός του, και συγκεκριμένα πάνω από την είσοδο, αναγκάστηκε να τη μικρύνει, καταστρέφοντας έτσι τμήματά της, καθώς το μήκος της πρόσοψης εδώ είναι περίπου 5 μ.. Καθαγιάστηκε με το σκάλισμα επάνω του τριών σταυρών.
Οι μορφές του γλυπτού νοούνται κατανεμημένες σε δώδεκα τμήματα, σύμφωνα με τον αριθμό των μηνών του αττικού σεληνιακού ημερολογίου. Η αρχή κάθε τμήματος ορίζεται από την προσωποποιημένη μορφή ενός μηνός, π.χ. του Πυανεψιώνος ή του Σκιροφοριώνος (μήνες που αντιστοιχούν με τμήματα των Οκτωβρίου-Νοεμβρίου και Ιουνίου-Ιουλίου), και το τέλος του από την απεικόνιση του αντίστοιχου ζωδίου (π.χ. του Σκορπιού ή Καρκίνου).

Ενδιαμέσως έχουμε μορφές ή σκηνές που προσωποποιούν ή υποδηλώνουν εορτές, όπως π.χ. τα Παναθήναια ή τα Ηράκλεια, σημαντικές γεωργικές ασχολίες, όπως π.χ. του οργώματος και της σποράς, ή δραστηριότητες του αθηναϊκού κράτους, όπως π.χ. ήταν η στρατιωτική εκπαίδευση των εφήβων, που όλες τους εορτάζονταν ή γίνονταν κατά τη διάρκεια του μήνα αυτού.

Επιπλέον, μπροστά από τους σχετικούς μήνες έχουμε και τις προσωποποιημένες μορφές των εποχών, δηλαδή του Χειμώνα, του Καλοκαιριού και του Φθινοπώρου (η μορφή της Ανοιξης καταστράφηκε κατά τη διάρκεια των εργασιών του εντοιχισμού της ζωφόρου). Αξιομνημόνευτο είναι ότι στην αρχή του μνημείου δεν βρίσκεται ο πρώτος μήνας του αττικού ημερολογίου, ο Εκατομβαιών (αντιστοιχεί με τμήματα των Ιουλίου-Αυγούστου) αλλά ο Πυανεψιών, ο μήνας με τον οποίο άρχιζε το έτος σε άλλες περιοχές του ελληνικού κόσμου, όπως π.χ. σε πόλεις της Αχαϊκής Συμπολιτείας ή στη Μακεδονία. Πιθανόν αυτό να οφείλεται στο ότι η ζωφόρος κοσμούσε ένα ιερό, η λατρεία του οποίου σχετιζόταν με τις περιοχές αυτές.
-Ανάγλυφο με σταυρό και μια αρχαία μορφή.
-Ανάγλυφο με πτηνά (παγώνια) και φίδια (Ι.διαμάχη καλού κακού ΙΙ. σύμπραξη επιγείων & ουρανίων ΙΙΙ. σώματος & ψυχής), γρύπες και νερό.
-Ανάγλυφο με σταυρικά κοσμήματα, από βυζαντινό επιστύλιο.
-Ανάγλυφο με λέοντες (δηλώνουν τη δύναμη την κυριαρχία και τον εξουσιαστικό χαρακτήρα του ανθρώπου επί της γης ως τελειότερου δημιουργήματος).
-Τοξωτό υπέρθυρο.
-Θωράκια με γρυπαετούς ανθρωπόμορφους. Συμβολίζουν το δένδρο της ζωής, τις γενεές.
-Ανάγλυφο με φυτικά και γεωμετρικά κοσμήματα και σταυρό.
-Ανάγλυφα με σταυρικά κοσμήματα.
 
ΝΟΤΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ

-Ανάγλυφα με σταυρικά κοσμήματα.
-Θωράκιο με σταυρό και γεωμετρικά κοσμήματα.
-Αετωματική επίστεψη.
-Θωράκια.
-Γείσα, μερικά ενεπίγραφα. Σε μία επιγραφή διαβάζουμε: ΗΡΑΚΛΕΩΝ ΗΡΑΚΛΕΟΝΟΣ ΚΗΦΙΣΙΕΥΣ ΔΟΡΟΘΕΑΣ ΓΕΝΟΥΣ ΜΥΡΙΝΝΟΥΣ ΘΥΓΑΤΗΡ.
-Τοξωτό υπέρθυρο.
-Τα Ελευσίνια μυστήρια - η πομπή. Ανάγλυφο με τρίγλυφο, δάδες (τα στρογγυλά είναι η μύκων η υπνοφέρουσα, η παπαρούνα δηλαδή, που όταν ανοίγει το φύλλωμά της, στον  καρπό υπάρχει το όπιο, που το έδιναν στους μύστες να εκστασιαστούν), κάνιστρο (του προεξάρχοντος της τελετής, του αρχιερέως. Ήταν ένα καλάθι, όπου υπήρχε βασιλικός και μέσα στο βασιλικό κρυμμένα αντικείμενα που το χρησιμοποιούσε μόνο ο αρχιερέας), ποτήριο (περιείχε ένα είδος ζύθου, κάτι σαν όπιο στους μύστες, ονομαζόταν Κυκεών. Ήταν μίγμα μαύρου κρασιού, κατσικίσιου τυριού, κριθαράλευρου και μελιού, με τεράστια θερμιδική αξία, που δινόταν στους πολεμιστές πριν από τη μάχη. Το μοιράζονταν μεταξύ τους και οι μύστες στα Ελευσίνια μυστήρια. Υπάρχει και η εκδοχή ότι ήταν ψωμί από κριθαράλευρο ζυμωμένο με δυόσμο.
Από εδώ βγαίνει και η φράση «είναι κυκεώνας η ζωή μας», πολύπλοκη, μπερδεμένη), βουκράνιο (κεφάλι ταύρου με καρπούς μύκωνος (παπαρούνας), το πολυτιμότερο ζώο προς θυσία).
Ένας όμορφος παραλληλισμός με τον Χριστιανισμό: Τα Ελευσίνια μυστήρια τελούνταν τον Σεπτέμβριο. Τώρα τον Σεπτέμβριο είναι η παγκόσμια Ύψωση του Τιμίου Σταυρού (14/9). Αντί για κάνιστρο αρχιερέως στην περιφορά υπάρχει δίσκος ιερέως. Ο βασιλικός επίσης υπάρχει, όπως και τότε. Εκείνα τα αντικείμενα ήταν κρυμμένα, τώρα ο Σταυρός είναι εμφανής σε όλους, πιστούς και μή.
Αντί του ταύρου προς θυσία, θυσιάζεται πλέον ο ίδιος ο Αμνός, ο Κύριος, αναίμακτα, τουλάχιστον με τα σωματικά μας μάτια, διότι και αυτή η θυσία είναι όντως αιματηρή, μεταλαμβάνουμε Σώμα και Αίμα Χριστού!
-Θωράκια, σε ένα εκ των οποίων ένας αετός αρπάζει έναν λαγό (πρέπει ο άνθρωπος να ελέγχει και υπερισχύει των παθών, αμαρτιών, και το πνεύμα να υπερισχύει της ύλης).
 
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ

-Τμήματα ζωφόρου με τρίποδες και στεφάνια, σε ανάλογες θέσεις.
-Ενεπίγραφη πλάκα.
-Θωράκιο με λέοντα που κατασπαράσσει έλαφο (12ου αιώνα). Ο κύκλος της επίγειας ζωής.
-Νοτίως αυτού θα υπήρχε κι άλλο θωράκιο που δεν σώζεται πια.
-Δύο ανάγλυφα – σε ανάλογες θέσεις – με δύο μορφές που κρατούν τρίποδα, ίσως η Νίκη που παραδίδει τα επινίκια, τον τρίποδα, στο νικητή.
-Θωράκιο με ρομβοειδές κόσμημα.
-Ανάγλυφο με πολεμιστές.
-Θωράκιο με μονοκέφαλο αετό.
-Θωράκιο με σταυρό και φυτικά κοσμήματα.
-Θωράκιο με σταυρό και φολιδωτό κόσμημα.
-Ενεπίγραφη πλάκα. Ίσως τοποθετήθηκε ανάποδα για να χάσει το νόημά της, να μη δίδεται σημασία στα γραφόμενά της: 
ΑΝΕΘΗΚΕΚΛΕΙΔΗΜΟΣΜΕΙΔΩΝΟΣΠΛΩΘΕΥΣΕΡΕΧΘΗΙΣ ΑΝΔΡΩΝΕΝΙΚΑΜΕΝΕΤΕΛΗΣΜΕΝΗΤΟΣΑΝΑΓΥΡΑΣΙΟΣΕΧΟΡΗΓΕΑΡΑΤΟΣΑΡΓΗΙΟΣΗΥΛΕ ΝΙΚΟΜΑΧΟΣΕΠΟΙΗΣΕΝ. (ΑΝΕΘΕΣΕ Ο ΚΛΕΙΔΗΜΟΣ, ΥΙΟΣ ΤΟΥ ΜΕΙΔΩΝΟΣ, ΠΛΩΘΕΥΣ (ΔΗΜΟΣ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ). Η ΕΡΕΧΘΗΙΔΑ ΦΥΛΗ ΜΕ ΧΟΡΟ ΑΝΔΡΙΚΟ ΝΙΚΗΣΕ. Ο ΜΕΝΕΤΕΛΗΣ, ΥΙΟΣ ΤΟΥ ΜΕΝΗΤΟΣ, ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΟ ΑΝΑΓΥΡΟΥΝΤΟΣ, ΗΤΑΝ Ο ΧΟΡΗΓΟΣ. Ο ΑΡΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΓΟΣ ΗΤΑΝ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΕΠΑΙΖΕ ΤΟΝ ΑΥΛΟ ΚΑΙ ΓΛΥΠΤΗΣ ΗΤΑΝ Ο ΝΙΚΟΜΑΧΟΣ).
-Θραύσμα επιστυλίου με μέρος σταυρού.
-Αρχαία θραύσματα με φυτικά κοσμήματα.
-Θωράκιο με σταυρό και παγώνια.
-Θωράκια με σταυρό και άλλα ανάγλυφα κοσμήματα.
-Μαρμάρινο θραύσμα με οδοντωτή ταινία.
 
ΒΟΡΕΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ

-Πλάκα με γυμνό Σάτυρο που πλαισιώνεται από δύο σταυρούς.
-Δύο φατνώματα.
-Δύο ασπίδες στρατιωτών με αμφορείς και μετέπειτα ο βυζαντινός έκανε και το σχέδιο μέσα στον αμφορέα, αφήνοντας έτσι και τη δική του σφραγίδα.
-Ανάγλυφα με κοσμήματα σταυρού.
-Γείσο με φυτική διακόσμηση και μεταγενέστερο σταυρό.
-Θωράκια με το Σταυρό.
-Ανάγλυφο με πτηνά και νερό.
-Ενεπίγραφη πλάκα.
-Τοξωτό υπέρθυρο.
-Τμήματα επιστυλίων με φυτικά κοσμήματα και σταυρούς.
-Περιθυρώματα.
-Πλίνθος με σταυρό.
-Αρχαία επιτύμβια στήλη με δύο γυναικείες μορφές και έναν Σταυρό να έχει προστεθεί εκ των υστέρων ανάμεσά τους.
-Γείσα, ενεπίγραφα μερικά.
-Θωράκια με φυτικά κοσμήματα.

Αλιευθέν από εδώ


Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου 2014

Οι Υάδες



Στην Ελληνική Μυθολογία οι Υάδες, λέξη που σημαίνει «οι της βροχής», ήταν αδελφές Νύμφες, που έφερναν τη βροχή (από το αρχαίο ρήμα υώ = βρέχω).Οι Υάδες ήταν θυγατέρες του Άτλαντα και της Πλειόνης  {κατά το «Fabulae» του Υγίνου  ή της Αίθρας {κατά το «Ημερολόγιο» του Οβιδίου και το «Περί Αστρονομίας» του Υγίνου , ενώ ο Υγίνος στο «Περί Αστρονομίας» {Poeticon Astronomicon} δίνει και την πιθανότητα να ήταν κόρες του Ύαντα και της Βοιωτίας. Επίσης  αναφέρονται σαν κόρες του Άτλαντα και της Ύας,
θυγατέρας του Ωκεανού.   Στην επικρατέστερη εκδοχή πάντως, ο Ύας ήταν αδελφός τους.

Μετά το θάνατο του, μάλιστα, σε κυνηγετικό δυστύχημα (από ένα λιοντάρι κατά μία εκδοχή), οι Υάδες άρχισαν να κλαίνε από τη λύπη τους ασταμάτητα (μια μυθολογική αιτιολόγηση για το «κλάμα» της βροχής). 

Τότε οι θεοί τις λυπήθηκαν και ο Ζευς, για τη μεγάλη τους αδελφική αγάπη, τις καταστέρωσε και τις τοποθέτησε στην κεφαλή του Ταύρου, κοντά στις αδελφές τους Πλειάδες. Οι Υάδες μαζί με τις 7 Πλειάδες αποτελούν τις 14 Ατλαντίδες, αλλιώς γνωστές ως Δωδωνίδες, καθώς ήταν Νύμφες της Δωδώνης στις οποίες δόθηκε ο θεός Διόνυσος, σαν βρέφος, για να τον μεγαλώσουν, με εντολή του Δία.Οι τροφοί του Διονύσου έφτασαν σε βαθιά γηρατειά, αλλά τους έδωσε ξανά τη νιότη η Μήδεια.


Και πάλι, γι' αυτήν την εκδοχή, έγιναν αστέρια από το Δία, σε ανταμοιβή για την ανατροφή του Διονύσου.Αναφέρεται ακόμη, αλλού, ότι απέκτησαν αυτήν την τιμή επειδή έφεραν το Διόνυσο στη Θήβα και τον παρέδωσαν στην Ινώ, φοβούμενες την Ήρα. Οι Υάδες συγχέονται κάποτε με τις Νυσιάδες, Νύμφες που ήταν οι τροφοί του θεού Διονύσου, σε κάποιες παραδόσεις.

Αναφέρονται διάφορα ως προς τον αριθμό και τα ονόματά τους:
κάποιοι θεωρούν ότι είναι πέντε: Αρσινόη, Αμβροσία, Βρομία, Κισηΐς και Κορωνίς· άλλοι έξι: Κισηΐς, Νύσα, Ερατώ, Ερίφεια, Βρομία και Πολύυμνος ή Πολυϋμνώ, ενώ άλλοι αναφέρουν στη θέση κάποιας από τις έξι Υάδες τη Φαιώ·
κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν πάλι ότι ήταν επτά: Αμβροσία, Ευδώρα, Φησύλα, Κορωνίς, Πολυξώ, Διώνη και Θυένη· άλλοι λέγουν ότι ήταν πέντε: Πυθώ, Συνεχώ, Βακχώ, Καρδία και Νυσηΐςκαι τέλος άλλοι αναφέρουν μόνον την Αμβροσία, τη Διώνη, την Αισύλη και την Πολυξώ

Όσες και να ήταν έμεναν στη νήσο Νάξο, απ’ όπου τις έδιωξε ο Λυκούργος, καθώς πολεμούσε το Διόνυσο, και κατέφυγαν στη Θέτιδα, όπως και ο Διόνυσος.

Μετά τις μυθολογικές αναφορές ας τις εξετάσουμε και αστρονομικά:
Οι Υάδες είναι αραιό σμήνος αστέρων, ευρισκόμενο σε απόσταση 10 μοιρών περίπου, νοτιοανατολικά των Πλειάδων. 


Αποτελεί ένα από τα ωραιότερα κοσμήματα του έναστρου ουρανού, ορατό με γυμνό οφθαλμό, ωραιότερο δε, με κιάλια ή μικρό τηλεσκόπιο, το οποίο έχει ευρύ οπτικό πεδίο.  Και πραγματικά, η εμφάνιση του σμήνους αυτού πριν την αυγή (στην εώα επιτολή τους) προμήνυε κάθε χρόνο το τέλος του ξηρού καλοκαιριού και τις πρώτες βροχές, για τις μεσογειακές χώρες.

 Από φωτογραφικές παρατηρήσεις είναι πλέον γνωστόν ότι το σμήνος των Υάδων αποτελείται από 100 περίπου αστέρες, οι οποίοι έχουν ίδια κίνηση.
Σε αυτούς δεν συμπεριλαμβάνεται ο Λαμπαδίας (Αλντεμπαράν) ο οποίος έχει διαφορετική κίνηση και βρίσκεται σε απόσταση από τη Γη 45 ετών φωτός, ενώ οι Υάδες βρίσκονται σε απόσταση 115 ετών φωτός, περίπου. 

Για το λόγο αυτό, η απόσταση των Υάδων ήταν ένας πολύ σημαντικός αριθμός για τους ερευνητές αστρονόμους, αφού ξεκινώντας από αυτήν την απόσταση μπορούσαν να προσδιορίσουν τη γενικότερη κλίμακα αποστάσεων στο Γαλαξία, και από εκεί σε ολόκληρο το Σύμπαν. Τελικώς, ο αστρομετρικός δορυφόρος HIPPARCOS  επιβεβαίωσε την παραπάνω τιμή.Πιθανότατα σχηματίσθηκαν από το ίδιο μοριακό νέφος με το σμήνος Φάτνη.

Είναι ευδιάκριτες λόγω του σχήματός τους, γιατί, μαζί με το Λαμπαδία σχηματίζουν το λατινικό γράμμα V, το οποίο θυμίζει κεφάλι Ταύρου. «Υάδες ται μεν ρ’ επί παντί μετώπω Ταύρου βεβλέαται». 

Στα Αρχαία κείμενα οι Υάδες αναφέρονται, όπως προείπα,  σαν βροχερά άστρα, τα οποία δημιουργούν θύελλες, υγρασία και «υετόν», γιατί η θέση τους σε σχέση με τον Ήλιο επιδρούσε στον καιρό.  


Έτσι στα Fasti ο Οβίδιος αναφέρει: «Hyades Graiis ab imbre vocat», δηλαδή «Οι Υάδες υπό των Ελλήνων από τις βροχές ονομάστηκαν» και στην «Αινειάδα» ο Βιργίλιος «pluviasque Hyadas», «και τις βροχερές Υάδες». 

Ο Πλίνιος γράφει ότι «οι Υάδες είναι δεινός και οχληρός αστήρ, προξενών θυέλλας και καταιγίδας, αι οποίαι επιφέρουν βλάβας, τόσον επί της ξηράς, όσον και επί της θαλάσσης». 

O John Minsheu στο λήμμα «Hyades» παραπέμπει τον αναγνώστη στη λέξη «Raine», όπου αναφέρει: «Hyades, υάδες, dictae stellae quaedam in cornibus Tauri; quae ortu occasuq, sus pluvias largosque imbres concitant» δηλαδή: 
«Υάδες, λεγόμενοι μερικοί αστέρες εις τα κέρατα του Ταύρου, οι οποίοι κατά την εώαν επιτολήν (ανατολή) και την εσπερίαν δύσιν προκαλούν ασθενείς ή ραγδαίας βροχάς». 

Η περίοδος της ανατολής και της δύσεώς τους, είναι στα τέλη Νοεμβρίου με αρχές Δεκεμβρίου. Ο Οβίδιος καλεί το σμήνος και «Sidus Hyantis» δηλαδή «Άστρο του Ύαντος». 

Οι Ρωμαίοι αγρότες ονόμαζαν τις Υάδες «Suculae», δηλαδή «Μικρούς χοίρους», από τη λέξη «Sus» ή από το Ομηρικό «Συς». Ο Πλίνιος αποδίδει την ονομασία αυτή στο γεγονός ότι οι συνεχείς βροχές, κατά την περίοδο που έδυαν οι Υάδες, καθιστούσαν τους δρόμους τόσο λασπώδεις, ώστε να νομίζει κανείς ότι άρεσε στους αστέρες αυτούς, ο βούρκος, όπως στους χοίρους. 

Οι Άραβες τις ονόμαζαν «Al Mijdah», δηλαδή «Τριγωνικό κοχλιάριο» και «Al Kilas», «Μικρές καμήλες», για να τις διακρίνουν από τον «Aldebaran - Λαμπαδία», που ήταν η «Μεγάλη Καμήλα». 


Σ’ένα μύθο τους αναφέρεται ότι οι Μικρές Καμήλες (Υάδες) οδηγούνταν από τον «Aldebaran», σαν ένδειξη πλούτου, όταν αυτός ερωτοτροπούσε με τις «Al Thurayya» τις Πλειάδες, οι οποίες τον είχαν απορρίψει γιατί ήταν φτωχός.
Άλλος Άραβας, όμως, μετάτρεψε τη λέξη σε «Al Kallas» υποδεικνύοντας το βροχερό των Υάδων.

Στην Κίνα από το 1100 π.Χ. ήταν γνωστές με το όνομα «Yu Shi» δηλαδή «Στρατηγός ή Κυβερνήτης της βροχής».

Σε όλα τ' αρχαία Ελληνικά κείμενα, επίσης, αναφέρονται οι Υάδες.
Ας τα γνωρίσουμε:

«Κοντά στα πόδια του Ηνίοχου τα κέρατα του σουφρωμένου Ταύρου ν' αναζητήσετε. Έχει σημάδια ευκολογνώριστα. Διακρίνεται θαυμάσια η κεφαλή του, που δεν μπορούμε καλύτερα να περιγράψουμε παρά μονάχα με τ’άστρα που στρεφόμενα παρουσιάζουν το σχήμα του και ονόματα έχουν γνωστά. Και δεν υπάρχει κανείς που να μην έχει ακούσει για τις Υάδες που βρίσκονται στο μέτωπο του Ταύρου. Ένα μονάχα αστέρι κάνει την άκρη του αριστερού κεράτου γειτονική με το δεξί πόδι του Ταύρου. Αυτά τα δύο σημάδια προχωρούν μαζί. Αλλά ο Ταύρος όντας πιο κάτω από τον Ηνίοχο δύει πάντα πριν από αυτόν αν και σύγχρονα μ’εκείνον ανατέλλει». (Άρατος ο Σολεύς).

«Οι Νύμφες που μοιάζουν με τις Χάριτες. Η Φαισύλη, η Κορωνίς και η Κλέεια με το όμορφο στεφάνι, η τρυφερή Γαιώ και η Ευδώρη με διαφανές πέπλο, τις οποίες ονομάζουν Υάδες, εμφανίζονται στους ανθρώπους στη Γη». (Ησίοδος). 


Στους «Καταστερισμούς του Ερατοσθένους του Κυρηναίου» αναφέρεται: 

«Ο Ταύρος, λέγεται ότι, τοποθετήθηκε μεταξύ των άστρων, διότι μετέφερε την Ευρώπη από τη Φοινίκη στην Κρήτη μέσω του Πελάγους, όπως αναφέρει ο Ευριπίδης στο «Φρίξο». Εξ αιτίας αυτού του γεγονότος θεωρείται ένας από τους επιφανέστερους αστερισμούς που τιμήθηκε από το Δία.

Άλλοι λένε ότι ο βους είναι απομίμηση της Ιούς, χάριν δε αυτής ο Ζευς τίμησε το άστρο. Το μέτωπο και το πρόσωπο του Ταύρου περιέχουν τους αστέρες που ονομάζονται Υάδες. Προς το μέρος δε της ράχης υπάρχει η Πλειάς, η οποία έχει 7 αστέρες και γι’αυτό ονομάζεται και επτάστερος. Δεν βλέπουμε όμως παρά μόνο τους 6. Ο έβδομος είναι πολύ αμυδρός. Έχει δε ο Ταύρος 7 αστέρες στο μπροστινό μέρος σαν να έρπει έχοντας αντίθετα προς τον εαυτό του την κεφαλή.

Σε κάθε δε κέρατο και στη βάση του έχει από έναν αστέρα, από τους οποίους λαμπρότερος είναι αυτός του αριστερού. Σε καθέναν από τους οφθαλμούς έχει από έναν αστέρα. Στη μύτη έχει έναν. Σε κάθε ώμο έχει από έναν. Αυτοί λέγονται Υάδες. Στο αριστερό γόνατο μπροστά έναν. Στις οπλές από έναν. Στο δεξιό γόνατο έναν. Στον τράχηλο δύο. Στη ράχη τρεις, τον τελευταίο λαμπρό. Κάτω από την κοιλιά έναν. Στο στήθος έναν λαμπρό. Σύνολο 18».

Η πιο αρχαία μυθολογική παράδοση, όμως, βρίσκεται στον ΄Ομηρο (Ιλιάδος Ζ, 130 – 140). 


Κατ’αυτόν οι Υάδες παριστάνουν στον Ουρανό τις Δωδωνίδες νύμφες, στις οποίες ο Ζευς, όπως προανέφερα,  εμπιστεύθηκε την ανατροφή του Βάκχου. Όταν ο Λυκούργος, γιος του Δρύαντος και βασιλιάς των Ηδωνών, λαού, που κατοικούσε στις όχθες του ποταμού Στρυμόνα, τις καταδίωξε από το ιερό Νυσήιο βουνό και τις έριξε στη θάλασσα μαζί με το Βάκχο, ο οποίος από το φόβο του κρύφτηκε στην αγκαλιά της Θέτιδας, εκείνες για να σωθούν ανυψώθηκαν από το Δία στον Ουρανό, σαν Υάδες.
 
«Ουδέ γαρ ουδέ Δρύαντος υιός, κρατερός Λυκούργος, δην ην, ος ρα θεοίσιν επουρανίοισιν έριζεν ος ποτε μαινομένοιο Διωνύσοιο τιθήνας σεύε κατ’ηγάθεον Νυσήϊον. Αι δε άμα πάσαι θύσθλα χαμαί κατέχευαν, υπ’ανδροφόνοιο Λυκούργου θεινόνεναι βουπλήγι. Διώνυσος δε φοβηθείς δύσεσθ’αλός κατά κύμα, Θέτις δ’υπεδέξατο κόλπω δειδιότα, …» 

Επιλογές από εδώ   

Αρχέτυπα και συλλογικό ασυνείδητο !



 
Jung Ο Jung ορίζει το Συλλογικό ασυνείδητο ως εξής : Η περιοχή της ψυχής που είναι άπειρα αρχαιότερη από την προσωπική ζωή του ατόμου. «Φαίνεται …ότι περιέχει ορισμένα σχέδια, τα «αρχέτυπα», που είναι κοινά για όλη την ανθρωπότητα». (Carl Jung, Η ολοκλήρωση της προσωπικότητας)

Πρόκειται λοιπόν για μία ψυχική περιοχή της ασυνείδητης πλευράς μας που είναι κοινή σε όλους τους ανθρώπους και περιέχει μνήμες αρχαίων εμπειριών του ανθρώπινου είδους, οι οποίες συχνά αναδύονται στα όνειρα ή φανερώνονται μέσω συμβόλων ή μέσω των μύθων των διαφόρων εθνών.

«Το Συλλογικό ασυνείδητο είναι σαν μια βάση δεδομένων που χρειάστηκε αιώνες για να συγκροτηθεί, αλλά συνοδεύει πλέον κάθε ανθρώπινη ύπαρξη. Εκεί έχουν αποκρυσταλλωθεί πρότυπα ψυχονοητικής συμπεριφοράς και βρίσκονται τα θεμέλια πολλών εκδηλώσεων του ανθρώπου, όπως οι μύθοι, οι αριθμοί, οι συμβολισμοί, οι αρχές της τέχνης και της επιστήμης»

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΟΥ


-Είναι πανάρχαιο
 


«Τούτη η ιλιγγιωδώς πανάρχαιη ψυχή αποτελεί το θεμέλιο του πνεύματός μας» (Carl Jung, Ο άνθρωπος και τα σύμβολά του)
Το Συλλογικό ασυνείδητο περιλαμβάνει την πνευματική κληρονομιά της εξέλιξης της ανθρωπότητας η οποία γεννιέται μέσα στο κάθε άτομο.
Η μυθολογία ως μία δεξαμενή βαθιών, κρυμμένων και θαυμαστών αληθειών, βασίζει, κατά τον
Jung, τις ιστορίες της στα αρχέτυπα.

-Προσπαθεί να αποκαταστήσει την ψυχική ισορροπία :
 


Το Συλλογικό ασυνείδητο προσπαθεί με τις αποκαλύψεις του να αποκαταστήσει την υγεία στην ανθρώπινη ψυχή. Αυτές κατά κάποιο τρόπο μας γλιτώνουν από την ψυχική αδράνεια και μας δείχνουν ότι υπάρχει κάτι μέσα μας, ασυμβίβαστο, μη αφομοιωμένο και συγκρουόμενο.
Το συνειδητό και το ασυνείδητο συνυπάρχουν μέσα στο ίδιο το άτομο, σέβονται το ένα την ύπαρξη του άλλου και εναρμονίζονται. Ο άνθρωπος ολοκληρώνεται και εξελίσσεται μόνο όταν το συνειδητό και το ασυνείδητο μάθουν να συνυπάρχουν αρμονικά και να συμπληρώνει το ένα το άλλο.

-Τα περιεχόμενά του είναι τα αρχέτυπα :
 


Τα συμβολικά περιεχόμενα του Συλλογικού ασυνειδήτου ονομάζονται αρχέτυπα. Το Συλλογικό ασυνείδητο περιέχει τις συλλογικές πεποιθήσεις, τους μύθους, τα παγκόσμια ασυνείδητα στοιχεία κοινά στο ανθρώπινο είδος και κατάλοιπα του ζωώδους παρελθόντος μας. Επίσης τα ένστικτα που χαρακτηρίζουν την ανθρώπινη φύση βρίσκονται και αυτά εκεί..
 


Τα «αρχέτυπα», οι παγκόσμιες δηλαδή νοητικές «προδιαθέσεις» ή σχήματα, δεν προέρχονται από την ατομική και προσωπική εμπειρία του καθενός μας στην καθημερινή ζωή. Όπως και οι μορφές του Πλάτωνα (είδη), τα αρχέτυπα δεν έχουν την προέλευση τους στον κόσμο των αισθήσεων, αλλά υπάρχουν από μόνα τους μέσα στην ίδια τη φύση. Ο
Jung πίστευε πως τ? αρχέτυπα αναδύονται αυθόρμητα στο νου, ειδικά σε καταστάσεις κρίσεων. Μια κρίση ανοίγει την πύλη προς το Συλλογικό ασυνείδητο και επιτρέπει σε ένα αρχέτυπο να αποκαλύψει μια βαθιά αλήθεια κρυμμένη από τη συνείδηση.


                                                              Τι είναι τα αρχέτυπα;

Ο όρος αρχέτυπο σημαίνει αρχικός τύπος, ό,τι δηλαδή θα χρησιμεύσει ως υπόδειγμα, πρότυπο, μοντέλο.Τα αρχέτυπα είναι αρχέγονες εικόνες του συλλογικού. «Μας καθοδηγούν σε ορισμένες βασικές συμπεριφορές όντας αντιπρόσωποι, ως προς τα πιο χαρακτηριστικά τους στοιχεία, εικόνων, ιδεών, εμπειριών και συναισθημάτων. Στα αρχέτυπα μελετητές διαφόρων σχολών βρίσκουν τα θεμέλια πολλών εκδηλώσεων του ανθρώπου, όπως των μύθων, της λογοτεχνίας, της τέχνης, των συμβολισμών και όλων των βασικών συλλήψεων της επιστήμης». (
www.tovima.gr)

«Η ύπαρξη των αρχετύπων έχει γίνει ήδη δεκτή, άμεσα ή έμμεσα, σε πολλές επιστήμες: στην Εθνολογία ως συλλογικές αναπαραστάσεις, στη Βιολογία ως πρότυπα συμπεριφοράς και μορφογενετικά πρότυπα, στην Ιστορία ως μοντέλα επανάληψης των βασικών γεγονότων, στη Συγκριτική Μυθολογία και Εθιμογραφία ως θέματα με παρόμοια χαρακτηριστικά, στην Κυβερνητική ως κατασκευή βασικών δυναμικών σχημάτων για την εξομοίωση διαδικασιών». (
www.tovima.gr)


Για τον
Jung τα αρχέτυπα είναι ανεξάρτητες οντότητες, που δομούν το συλλογικό ασυνείδητο. Αυτές οι οντότητες είναι άφθαρτες στην ουσία τους και «συνιστούν τον ακλόνητο άξονα γύρω από τον οποίο η ανθρώπινη ψυχή περιστρέφεται πραγματοποιώντας τις αναρίθμητες παραλλαγές της». (www.tovima.gr) 


Τα αρχέτυπα προϋπάρχουν και ενυπάρχουν μέσα στην ψυχή, είτε συλλογική είτε ατομική. Το αρχέτυπο μπορεί να εκδηλωθεί όχι μόνο σε στατική μορφή σαν εικόνα, αλλά και με μία δυναμική διαδικασία για να διαφοροποιήσει κάποια λειτουργία της συνείδησης. Στην πραγματικότητα όλες οι τυπικές ανθρώπινες εκδηλώσεις της ζωής, βιοψυχολογικές ή πνευματικές στηρίζονται σε μία αρχετυπική βάση.

carl jung - an anthology of thought



Τα συναντάμε μέσα σε σύμβολα, μέσα σε συμβολικές εικόνες που βλέπουμε στα όνειρα, μέσα σε φαντασιώσεις και οράματα αλλά και μέσα σε συμπτώματα-συμπλέγματα. Τα συναντάμε επίσης στην αρχαία μυθολογία, στις λαϊκές παραδόσεις και στα τελετουργικά των πρωτόγονων λαών. «Για τον Jung λοιπόν τα αρχέτυπα αντιπροσωπεύουν ένα αχανές απόθεμα προγονικής γνώσης για τις βαθιές σχέσεις μεταξύ θεού, ανθρώπου και σύμπαντος. Τα αρχέτυπα ήταν πάντα και είναι ζωντανές ψυχικές δυνάμεις που απαιτούν να εκληφθούν σοβαρά, διότι από πάντα ήταν φορείς προστασίας και σωτηρίας και η παράβασή τους έχει σαν συνέπεια τους «κινδύνους της ψυχής». 


Η πορεία των αρχετύπων στην ιστορία της σκέψης 


Την έννοια του αρχετύπου εισήγαγε τόσο ο Ηράκλειτος, που αντιμετώπιζε την ψυχή ως την αρχετυπική πρώτη αρχή, όσο και ο Πυθαγόρας, που θεωρούσε τον αριθμό αρχετυπικό στοιχείο του κόσμου. Η έννοια αυτή δομήθηκε από τον Πλάτωνα στη θεωρία των μορφών, όπου υποστηρίζει ότι η ουσία ενός πράγματος ή μιας έννοιας είναι η υποκείμενη μορφή ή ιδέα του και ότι αληθινή γνώση αποκτάται όταν η ψυχή φτάσει στην ανάμνηση των αρχέτυπων ιδεών.

Ο όρος αρχέτυπο συναντάται στα Ερμητικά κείμενα, στον Φίλωνα, στον Ειρηναίο, στον Διονύσιο Αρεοπαγίτη και στον Αυγουστίνο. Συγκεκριμένα, στο
Corpus Hermeticum ο Θεός ονομάζεται «το αρχέτυπον φως», ενώ υπάρχει και η έκφραση «είδες εν τω νω το αρχέτυπον είδος». Στον Φίλωνα τον συναντάμε σε σχέση με την εικόνα του Θεού, που υπάρχει μέσα στον άνθρωπο, και σε εκφράσεις όπως «αρχέτυπος σφραγίς» και «αρχέτυπον παράδειγμα». Ο Ειρηναίος λέει: «Ο δημιουργός του Κόσμου δεν έπλασε αυτά τα πράγματα κατευθείαν από τον εαυτό του, αλλά τα αντέγραψε από αρχέτυπα έξω από τον εαυτό του». Στον Διονύσιο Αρεοπαγίτη υπάρχουν εκφράσεις όπως «άυλα αρχέτυπα» και «αρχέτυπος λίθος». Ο Πλωτίνος αναφέρει την έκφραση «πολύ αρχετυπώτερον και αληθέστερον», ενώ ο Διονύσιος Αλικαρνασσεύς λέει: «αρχέτυπον της αληθείας».

Τέλος, ο Αυγουστίνος λέει τα εξής: «Οι πρωταρχικές ιδέες είναι καθορισμένες μορφές, σταθερές και αμετάβλητες αιτίες πραγμάτων, καθαυτές άμορφες, αιώνιες και ομοιότροπες, οι οποίες εμπεριέχονται στη θεία κατανόηση. Μολονότι οι ίδιες δεν χάνονται, όλα όσα μπορούν να δημιουργηθούν και να χαθούν διαμορφώνονται σύμφωνα με το πρότυπό τους. Η ψυχή δεν μπορεί να τις διακρίνει, εκτός και αν είναι η ορθολογική ψυχή».

Από καθαρά φιλοσοφική άποψη, το αρχέτυπο μπορεί να θεωρηθεί πλατωνικό είδος ή αριστοτελική κατηγορία εμπειριών, ενώ από επιστημονική άποψη εμπειρική περιγραφή ενός γεγονότος, το οποίο χαρακτηρίζει τις δομικές μορφές που βρίσκονται στη βάση του συνειδητού, όπως ακριβώς το κρυσταλλικό πλέγμα βρίσκεται στη βάση της διαδικασίας κρυστάλλωσης.


Στο ενδιαφέρον της σύγχρονης εποχής τα αρχέτυπα τα έφερε ο
Jung, με τη θεωρία των αρχετύπων που διατύπωσε, και στο επιστημονικό ενδιαφέρον ήρθαν με την υπόθεση των αρχετύπων των JungPauli, την οποία συνέχισε κυρίως η Von Franz.

Αναδημοσίευση  από sixologikosfaros

Επιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος




Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου 2014

Ο νόμος του Murphy (Το γνωστό αξίωμα της γκαντεμιάς και της απαισιοδοξίας»)



Είσαι στην ουρά περιμένοντας να πληρώσεις τα διόδια. Βιάζεσαι να επιστρέψεις στο σπίτι, όταν παρατηρείς -με μεγάλη έκπληξη- ότι όλες οι άλλες λωρίδες κυκλοφορίας κινούνται πιο γρήγορα από τη δική σου. Αλλάζεις λοιπόν λωρίδα, για να διαπιστώσεις έντρομος ότι τα αυτοκίνητα στη νέα σου λωρίδα έχουν κολλήσει. Συνειδητοποιείς τότε ότι η λωρίδα που μόλις εγκατέλειψες κινείται πολύ πιο γρήγορα, όπως και κάθε άλλη βέβαια γύρω σου...


Καλωσόρισες στο δυστοπικό κόσμο του Νόμου του Μέρφι!


Όχι, δεν πρόκειται για κατάρα, πρόκειται για το γνωστό αξίωμα: Ό,τι μπορεί να πάει στραβά, θα πάει. Ο Νόμος του Μέρφι εμπίπτει στην τάση μας να δίνουμε έμφαση στα αρνητικά και να προσπερνάμε τα θετικά. Χρησιμοποιώντας τους νόμους της πιθανότητας, μοιάζει να κατέχει τη σιγουριά της βεβαιότητας.



Ποιος ήταν όμως ο Μέρφι και πώς προέκυψε ο περίφημος νόμος του;




Ο Edward Aloysius Murphy, Jr. (1918-1990) ήταν ένας Αμερικανός μηχανικός της Αεροναυπηγικής που δούλευε σε συστήματα ασφαλείας. Πολέμησε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ως μέλος του αμερικανικού στρατού και έφτασε μέχρι το βαθμό του λοχαγού.



Το 1947 τον βρίσκει να εργάζεται στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Αμερικανικής Αεροπορίας, σε σχεδιασμούς πυραυλικής τεχνολογίας. Εδώ είναι που θα συλλάβει τον περίφημο νόμο του, ως μέρος της καθημερινής του ρουτίνας δοκιμών και αποτυχίας: «Ό,τι μπορεί να πάει στραβά, θα πάει», μονολογούσε σε κάθε νέα αστοχία του υλικού..



Ήταν ωστόσο μια μεμονωμένη δοκιμή που πυροδότησε την πρώτη επίκληση στο Νόμο: το 1949, στη βάση Edwards Air Force Base της California ερευνητές μελετούσαν την επίδραση που έχουν τα G (βαρύτητα) στο ανθρώπινο σώμα (project MX981), προσπαθώντας να καθορίσουν τον ακριβή αριθμό των G που θα μπορούσε να αντέξει ένας πιλότος, ώστε να ενσωματώσουν τη νέα αυτή γνώση στα μελλοντικά σχέδια της Αεροναυπηγικής.



Στους επόμενους μήνες αποτυχημένων δοκιμών ζητήθηκε η συνδρομή του μηχανικού Μέρφι, ο οποίος προσάρμοσε μια σειρά αισθητήρων που θα μπορούσαν να μετρήσουν επακριβώς τη δύναμη G που ασκούταν στον πιλότο.



Ένα ευτυχές ατύχημα ωστόσο, η λάθος σύνδεση των αισθητήρων από τον βοηθό του Μέρφι (!), κατέληξε στην πρώτη διατύπωση του νόμου του, που είχε τη μορφή μομφής: «Αν υπάρχουν δύο τρόποι να κάνεις κάτι και ο ένας εξ αυτών οδηγεί στην απόλυτη καταστροφή, αυτός (ο βοηθός του) θα διαλέξει το λάθος τρόπο».



Γενικεύοντας τη διαπίστωση, ο Μέρφι είχε στα χέρια του τον περιβόητο νόμο, η καθολικότητα του οποίου άφηνε άφωνους τους ανθρώπους. Λίγο αργότερα ο Νόμος του Μέρφι μπήκε στις επιθεωρήσεις και τα περιοδικά της Αεροναυπηγικής, ακόμα και στο βιβλίο ορειβασίας του Jack Sack ως επιγραφή (1952), πριν περάσει στην ποπ κουλτούρα και τον καθημερινό λόγο.



Ο Μέρφι δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένος με την κοινή ερμηνεία του νόμου του, που επιμένει να βλέπει τη στριμμένη πλευρά των άψυχων αντικειμένων.



Ο Μέρφι, αντιθέτως, έβλεπε τον νόμο ως στρατηγική επιβίωσης στη ζωή, ως τμήμα ενός αμυντικού μηχανισμού, σύμφωνα με τον οποίο θα πρέπει πάντα να περιμένεις το χειρότερο σενάριο να βγει αληθινό. Όσο για τα πολλαπλά αναπτύγματα του νόμου του και τις μεταφορές του σε άλλους τομείς της καθημερινότητας, ο Μέρφι περιοριζόταν να τα αποκαλεί «γελοία, ασήμαντα και εσφαλμένα».



Η ουσία του Νόμου του Μέρφι βέβαια δεν ήταν καινούρια υπόθεση. Ήδη από το 1928 ο ταχυδακτυλουργός Adam Hull Shirk υπαινισσόταν ότι σε ένα ταχυδακτυλουργικό τρικ, 9 από τα 10 πράγματα που μπορούν να πάνε στραβά, συνήθως θα πάνε.




Από την πρώτη διατύπωση του Νόμου του Μέρφι, εκείνη τη μαγική στιγμή του '49, μπόλικες παραλλαγές και γενικεύσεις έχουν δει το φως της ημέρας. Ας δούμε τις πλέον δημοφιλείς:



Παγκόσμιες αλήθειες



Παρόλο που το αξίωμα του Μέρφι κατάφερε να συμπυκνώσει όλο τον πεσιμισμό του κόσμου, δεν έμεινε χωρίς απάντηση. Δεν ήταν λίγοι οι μελετητές που φιλοτέχνησαν δικές τους διατυπώσεις της περίφημης φράσης, καταλήγοντας σήμερα να έχουμε χιλιάδες παραλλαγές της αρχικής διατύπωσης...

Αλιευθέν από εδώ