Ιερές τελετές και αυτογνωσία, Πρόκλος

"Όπως λέει ο Πλάτων στον «Αλκιβιάδη, 133.b», η ψυχή εισερχόμενη στον εαυτό θα δει και όλα τα άλλα και τον θεό. Και συγκεντρωμένη προς την ένωσή της και το κέντρο της ζωής και ξεπερνώντας το πλήθος και την ποικιλία των κάθε είδους δυνάμεων που βρίσκονται σε αυτήν, ανεβαίνει στη ίδια την άκρα «περιωπή» [παρατηρητήριο] των όντων όπως λέει στον «Πολιτικό, 272.b» ο Πλάτων.

Και όπως ακριβώς στις πιο ιερές τελετές λένε ότι οι μύστες στην αρχή συναντούν πολυποίκιλα και πολυειδή αυτά τα γένη των θεών που έχουν προπορευτεί, ενώ, αν εισέλθουν ατάραχοι και προστατευόμενοι από τις τελετές, την ίδια τη θεία έλλαμψη ακραιφνώς εγκολπώνονται και «γυμνοί», όπως εκείνοι λένε, του θείου μεταλαμβάνουν, κατά τον ίδιο τρόπο και εν τη θεωρία των όλων η ψυχή η οποία κοιτάζει αυτά που βρίσκονται μετά από αυτήν, βλέπει τις σκιές και τα είδωλα των όντων, ενώ, αν στραφεί προς τον εαυτό της, ξεδιπλώνει τη δική της ουσία και τους δικούς της λογικούς προσδιορισμούς.

Και αρχικά, καθώς βλέπει μόνο τον εαυτό της, εμβαθύνει στην αυτογνωσία της και βρίσκει τον νου μέσα της και τις βαθμίδες των όντων, και προχωρώντας στο εσωτερικό της και περίπου στο άδυτο της ψυχής, εκεί «με κλειστά τα μάτια» (εξ ου και μύηση) παρατηρεί (εξ ου και εποπτεία) και «το γένος των θεών» και τις ενάδες των όντων. Γιατί όλα υπάρχουν εντός μας με τρόπο ψυχικό και για αυτό από τη φύση μας τα γνωρίζουμε όλα, αφυπνίζοντας τις δυνάμεις που βρίσκονται εντός μας και τις εικόνες των πάντων".

Πρόκλος, «Περί της κατά Πλάτωνα Θεολογίας, Α,1.15 – 1.17»

Επιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος

Η Ομφάλη και ο Ηρακλής

Ο Ερμής,  ο προστάτης κάθε σημαντικής οικονομικής συναλλαγής, μετέφερε τον Ηρακλή στην Ασία, τον πούλησε ως ανώνυμο σκλάβο και προσέφερε αργότερα το αντίτιμο των τριών ασημένιων τάλαντων στα ορφανά του Ιφιτου. Ο Eύρυτος όμως είχε απαγορεύσει στα εγγόνια του να δεχτούν οποιαδήποτε χρηματική αποζημίωση λέγοντας ότι μόνο το αίμα ξεπληρώνει το αίμα , τι έγινε τότε με το ασημί, μόνον ο Έρμης το ξέρει  . Όπως είχε προμαντέψει η Πυθία, ο Ηρακλής αγοράστηκε από τη βασίλισσα της Λυδίας Ομ­φάλη, η οποία ήταν μανά στο παζάρι , την υπηρέτησε πιστά για έναν ολόκληρο χρόνο, ή τρία, εκκαθαρίζοντας τη Μικρά Ασία από τους ληστές πού την είχαν πλημμυρίσει 

Η Ομφάλη αγόρασε τον Ηρακλή μάλλον για ερω­μένο παρά για πολεμιστή. 

Έκαναν μαζί τρεις γιους: τον Λάμο, τον Αγελαο πρόγονο του περίφημου βασιλιά Κροίσου πού ήθελε να πεθάνει στην πυρά όταν οι πέτσες κατέλαβαν τις Σάρδεις και τον Λαομεδοντα . Μερικοί αναφέρουν και έναν τέταρτο: τον Τυρρηνό ή Τυρσηνό, τον εφευρέτη της σάλπιγγας, ο οποίος οδήγησε τούς λυδούς μετανάστες στην Ετρουρία, όπου αυτοαποκλήθηκαν Τυρρη­νοι φαίνεται όμως περισσότερο πιθανόν ότι ο Τυρρηνός ήταν γιος του Ατυος , μεταγενέστερου απόγονου του Ηρακλή και της Ομφάλης . Ο Ηρακλής έκανε παιδιά και με τη Μάλιδα, μια από τις σκλάβες της Ομφάλης, τον Κλειοδαιο ή Κλεόλαο και τον Αλκαίο, ιδρυτή της λυδικής δυναστείας πού έδιωξε ο Κροίσος από το θρόνο των Σάρδεων.

Στην Ελλάδα άρχισε να διαδίδεται για τον Ηρακλή η φήμη ότι έβγαλε τη λεοντή και το στεφάνι λεύκας και φόρεσε στη θέση τους διαμαντένιο περιδέραιο, χρυσά βραχιό­λια, γυναικείο κεφαλόδεσμο, πορφυρό μαντίλι και μαιονικη ζωστήρα. Τα κουτσομπολιά έλεγαν ότι καθόταν με τέτοια αμφίεση, τριγυρισμένος από λάγνες Ιωνιδες και τραβολογούσε το μαλλί από το στιλβωμένο πανέρι ή έστριβε το νήμα , έτρεμε, όπως έλεγαν, όταν τον μάλωνε η κυρά του . Η Ομφάλη τον έδερνε κιόλας με τη χρυσή παντούφλα της αν τύχαινε να σπάσει με τα αδέξια δάχτυλά του το αδράχτι και για να διασκεδάζει τον έβαζε να της διηγείται τα κατορθώματα του κι εκείνος ούτε καν ντρεπόταν. Γι” αυτό εικονίζουν οι ζωγράφοι τον Ηρακλή ντυμένο με κίτρινο φουστάνι να τον χτενίζουν και να του περιποιούνται τα νύχια οι σκλάβες της Ομφαλης, ενώ η κυρά του φορώντας τη λεοντή καμαρώνει με το τόξο και το ρόπαλό του.

Από όλη αυτή την ιστορία η αλήθεια είναι η εξής: Ο Ηρακλής και η Ομφαλη μια φορά επισκέφθηκαν τούς αμπελώνες τού Τμώλου. Εκείνη φορούσε χρυσοκέντητο πορφυρό πέπλο, τα μαλλιά της ήταν μυρωμένα και ο Ηρακλής κρατούσε χρυσό σκιαδο ιπποτικά πάνω από το κεφάλι της. Μόλις τούς είδε ο Πάν από κάποιο ψηλό λόφο, ερωτεύ­θηκε αμέσως την Ομφάλη αποχαιρετώντας τη Βουνό-θεά της είπε:

- Από σήμερα μόνον εκείνη θα είναι η αγαπημένη μου!

Η Ομφάλη και ο Ηρακλής εν τω μεταξύ έφτασαν στην παράμερη σπηλιά όπου κατευθύνονταν και για αστείο άλλα­ξαν ρούχα. Εκείνη του φόρεσε μια διχτυωτή ζώνη, φοβερά στενή για τη μέση του και το πορφυρό της πέπλο. Μολονότι χαλάρωσε το πέπλο όσο γινόταν, σκίστηκε στα μπράτσα του Ηρακλή και τα λουριά των σανδαλιών της αποδείχτηκαν κοντά για να φτάσουν να δεθούν γύρω από τα πέλματα του.

Με το σούρουπο προσέφεραν θυσίες στον Διόνυσο, και αφού δείπνησαν ξάπλωσαν να κοιμηθούν σε ξεχωριστές κλίνες, επειδή ο θεός απαιτεί αυτοσυγκράτηση από τούς θιασώτες του σε τέτοιες περιπτώσεις. Κατά τα μεσάνυχτα ο Πάν μπήκε ακροποδητί στη σπηλιά ψαχουλεύοντας μέσα στο σκοτάδι να βρει την κλίνη όπου κοιμόταν, όπως πίστευε τουλάχιστον, τυλιγμένη σε μεταξένιο πέπλο η Ομφάλη. Σήκωσε τα σκεπάσματα με τρεμάμενα χέρια και τρύπωσε από κάτω . Ξύπνησε όμως ο Ηρακλής και με μια γερή κλοτσιά τον έστειλε στην άλλη άκρη της σπηλιάς.

Ακούγον­τας το δυνατό γδούπο και το ουρλιαχτό του η Ομφάλη πετάχτηκε πάνω και άρχισε να φωνάζει να ανάψουν φως. Όταν έφεραν φως εκείνη και ο Ηρακλής ξεκαρδίστηκαν μέχρι δακρύων στη θεά του μαζεμένου στη γωνιά Πάνα πού έγλειφε τις πληγές του. Έκτοτε ο Πάν αποστρέφεται την αμφίεση και προστάζει τούς Ιερείς του να παίρνουν μέρος γυμνοί στις τελετουργίες του , εκείνος διέδωσε από εκδίκηση το κουτσομπολιό ότι ο Ηρακλής άλλαζε τακτικά ρούχα με την Ομφάλη από διαστροφή και όχι βέβαια για αστείο…

Επιλογές από greekalert.com

  Επιλογές, επιμέλεια  αναδημοσιεύσεων και συνθέσεων κειμένων, Πλωτίνος

Η έννοια του Αρχαίου Έλληνα ήρωα

Η έννοια του Αρχαίου Έλληνα ήρωα προβάλλεται με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους στο τεράστιο φάσμα της μέχρις στιγμής σωζόμενης Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Η θεμελιώδης έννοια που χαρακτηρίζει τον Αρχαίο Έλληνα ήρωα είναι η έννοια του κλέους. Ως κλέος, ορίζεται η δόξα, η φήμη που αποκτά όχι μόνο ο ήρωας, αλλά και η οικογένειά του και οι μετέπειτα από αυτόν γενιές χάρη στα ανδραγαθήματά του στο πεδίο της μάχης. Η έννοια του κλέους συνδυάζεται με τις συνώνυμες έννοιες τηςἀριστείας και της ὑστεροφημίας. Οι επιτυχίες ενός ήρωα στο πεδίο της μάχης αποτελούσαν την ἀριστείατου και του εξασφάλιζαν ὑστεροφημία στις επερχόμενες γενιές ανά τους αιώνες. Επομένως, αντιλαμβανόμαστε ότι για τον Αρχαίο Έλληνα ήταν απαραίτητη η συμμετοχή του στον πόλεμο, καθώς η ανδρεία ήταν αυτή που του εξασφάλιζε την ἀριστεία και τον τίτλο του ήρωα.

            Το να επιδιώκει κάποιος όμως, τον θάνατο στη μάχη αποτελεί μια αρχή που σίγουρα εμάς μας ξενίζει. Ωστόσο, αυτό θα το αντιληφθούμε καλύτερα, αν λάβουμε υπόψη μας την ετυμολογία της λέξηςήρωας. Ο ἥρως λοιπόν, παράγεται από τη λέξη ὥρα, διότι δηλώνει ότι η κατάλληλη ώρα για τον ήρωα είναι όταν πεθαίνει στο πεδίο της μάχης, δείχνοντας αυτοθυσία και αυταπάρνηση για την τιμή και το κλέος. Ο ήρωας δηλαδή, βρίσκεται στην καλύτερή του ώρα, στο πλήρωμα του χρόνου της ζωής του, όταν πεθαίνει στη μάχη. Επιπροσθέτως, ο ἥρως μπορεί να συνδεθεί ετυμολογικά με την Ἤρα. Η θεότητα αυτή θεωρούνταν υπεύθυνη για την αλληλοδιαδοχή των εποχών και γενικότερα, για την πραγματοποίηση διάφορων συμβάντων στην ανθρώπινη ζωή στην κατάλληλη ώρα.

Αυτή η ετυμολογική σύνδεση της Ήρας, της ώρας και του ήρωα βρίσκει απήχηση στον Ηρακλή, ο οποίος θεωρείται το ιδανικό πρότυπο ήρωα, το μοντέλο για όλους τους ήρωες, που υπερβαίνει ακόμη και τον Αχιλλέα. Μάλιστα, ο Ηρακλής ενσαρκώνει χαρακτηριστικά γνωρίσματα, θεμελιώδη και απαραίτητα για κάθε ήρωα: είναι κατάλληλος στο να φέρει εις πέρας την αποστολή των δώδεκα άθλων του και δεν διστάζει να ανταγωνιστεί ακόμη και την Ήρα στην προσπάθειά του να παρατείνει τον χρόνο ζωής του. Έτσι, η Ηρακλής είναι σα να ξαναγεννιέται από την Ήρα τη δεύτερη φορά και να μετατρέπεται σε εικονικό γιο της, αφού άλλωστε μοιάζει στη συγκεκριμένη θεότητα. Ο δυναμισμός και η μαχητικότητά του, που τον οδηγούν ακόμη και σε ανήθικες πράξεις για το αξιακό σύστημα της εποχής εκείνης, αλλά και της σημερινής, όπως στο να καταστρέψει μια ολόκληρη πόλη και να σκοτώσει τους αδερφούς της Ιόλης για να την πάρει γυναίκα του, παρά το ότι ήταν ήδη παντρεμένος με τη Δηιάνειρα.  

Ένα άλλο ιδανικό μοντέλο ήρωα που αντλούμε από την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία είναι ο Αχιλλέας στην ομηρική Ἰλιάδα. Ο Αχιλλέας όχι μόνο επιλέγει και ενδιαφέρεται για το κλέος, την ἀριστείακαι την ὑστεροφημία του, αλλά πιστεύει ακράδαντα ότι το κλέος καθορίζει και ορίζει την επική του ταυτότητα. Η μῆνις του Αχιλλέα, δηλαδή ο ασυγκράτητος και υπερβολικός θυμός του για την απώλεια του λαφύρου του, της Βρισηίδας, αποτελεί το κεντρικό θέμα της Ἰλιάδος, γύρω από το οποίο συνυφαίνεται όλος ο ιστός των δέκα ετών του Τρωικού Πολέμου· γι’ αυτό, ο Όμηρος,-ή καλύτερα, ο ομηρικός ποιητής, καταφέρνει να παρουσιάσει με τον περίτεχνο και αριστοτεχνικό του τρόπο όλο το φάσμα και τα γεγονότα του δεκαετούς Τρωικού Πολέμου, παρά το ότι η αφήγησή του διαρκεί μόλις 51 ημέρες.

Μία βασική έννοια που συνδέεται με το κλέος, είναι η έννοια της επικής ταυτότητας του ήρωα. Πρόκειται για θεμελιώδη αρχή του έπους και της ιδεολογία του ήρωα στην Κλασσική Εποχή και Λογοτεχνία. Η επική ταυτότητα των ομηρικών ηρώων συγκροτείται ακριβώς από την ανάγκη και το χρέος που οφείλουν να αισθάνονται να εξασφαλίσουν το κλέος, την ἀριστεία και την ὑστεροφημία για τον εαυτό τους και τα μέλη της οικογένειάς τους, αλλά και τις επόμενες γενιές. Αν δεν το επιδιώκει και προτιμήσει μια ήσυχη ζωή, μακριά από τις μάχες και τις ευκαιρίες για ανδραγαθήματα, θα έχει απεμπολήσει την επική του ταυτότητα, δηλαδή δεν θα έχει καταφέρει να πετύχει το κλέος και την ἀριστεία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτελεί και ο Οδυσσέας, ο οποίος πρέπει να φύγει από το νησί της νύμφης Καλυψούς, για να επιστρέψει στην Ιθάκη και να ξανακερδίσει την οικογένεια του, τον λαό του και το βασίλειό του. 

Ειδικά ο Οδυσσέας, έχει πολλές περιπέτειες και κατ’ επέκταση και σημαντικά κατορθώματα, που του εξασφαλίζουν την επική του ταυτότητα: τα κατορθώματα του στη μάχη του Τρωικού Πολέμου, η επινόηση του Δούρειου Ίππου που οδήγησε στην κατάκτηση και άλωση της Τροίας και τη  νίκη των Αχαιών, η απόκρουση όλων των κινδύνων και δυσκολιών κατά το θαλάσσιο ταξίδι της επιστροφής του, η αντιμετώπιση του διλήμματος που βιώνει του αν θα παραμείνει στην Καλυψώ ή θα την εγκαταλείψει και θα επιστρέψει στην πατρίδα του και φυσικά, η συνέχεια του αγώνα του στον οίκο του· ο αναγνωρισμός του από τα μέλη του οικογενειακού του περιβάλλοντος (Τηλέμαχος, παραμάνα, Πηνελόπη, Λαέρτης) και η αντιμετώπιση των μνηστήρων (Μνηστηροφονία, ραψωδίες ν-ω). Ο αγώνας του Οδυσσέα και κατ’ επέκταση και ο στόχος που φιλοδοξεί να επιτύχει είναι διττός: τόσο η επιστροφή στην πατρίδα όσο και ο αγώνας για την ανάκτηση του βασιλείου του από τους μνηστήρες.

Και η επική ταυτότητα του Αχιλλέα κλονίζεται. Ο Αχιλλέας, όταν απειλεί ότι θα αποσυρθεί από τον πόλεμο και θα αποφασίσει να επιστρέψει στην πατρίδα του και να ζήσει μια ήρεμη, οικογενειακή ζωή, θέτει σε κίνδυνο την επική του ταυτότητα, αφού απαρνείται τον πόλεμο και επομένως, την ευκαιρία για κλέοςκαι  ἀριστεία. Ωστόσο, ο θάνατος του Πατρόκλου τον κάνει να επιστρέψει στη μάχη για να εκδικηθεί. Μάλιστα, εδώ υπάρχει μια σύνδεση του Αχιλλέα με έναν άλλον ήρωα παλαιότερου, μη σωζόμενου έπους, του Μελεάγρου, ο οποίος επέστρεψε στη μάχη μετά από προτροπές της γυναίκας του, Κλεοπάτρας. Οι μελετητές ανιχνεύουν ακόμη και ετυμολογική σύνδεση μεταξύ των ονομάτων του Πατρόκλου και της Κλεοπάτρας, καθότι το ένα αποτελεί αντιστροφή του άλλου και στην πραγματικότητα, πρόκειται για συνώνυμα ονόματα· και οι δύο έχουν κλέος που τους δίνεται από τον πατέρα, δηλαδή από την καταγωγή τους (Πάτρο-κλος < πατήρ + κλέος, Κλεο-πάτρα < Κλέος + πατήρ). Και στις δύο περιπτώσεις λοιπόν, οι ήρωες επιλέγουν το κλέος και διασώζουν την επική τους ταυτότητα.

Μάλιστα, είναι αξιοσημείωτο ότι και μέσα στα ομηρικά έπη υπάρχουν διάφοροι αοιδοί που τραγουδούν τα κλέα ηρώων, οπότε η σπουδαιότητα αυτού του ζητήματος διαγράφεται εντονότερα. Μάλιστα, οι μελετητές θεωρούν ότι τα άσματα αυτά των αοιδών είναι μικρότερες επικές αφηγήσεις, αρμονικά και οργανικά ενταγμένες στα ομηρικά έπη και ίσως, οι αοιδοί να αποτελούν αντανακλάσεις του Ομήρου ή του ομηρικού ποιητή. Αυτό το στοιχείο δείχνει και την πολυπλοκότητα των αφηγηματικών τεχνικών των ομηρικών επών.

Επιλογές, από :classicsatathens.blogspot.gr

 Επιλογές, επιμέλεια  αναδημοσιεύσεων και συνθέσεων κειμένων, Πλωτίνος

Ο φιλοσοφικός κόσμος του Πλωτίνου

…[…]….Ακόμα και εκείνοι που δεν γνωρίζουν τίποτε άλλο για το Νεο- πλατωνισμό, γνωρίζουν ότι ο Πλωτίνος ήταν ένας μυστικιστής. Ο όρος μυστικιστής, πρέπει να τονιστεί, χρησιμοποιείται σε αυτό το σημείο όχι με την έννοια του «ανορθολογιστή», του «αποκρυφιστή» ή του «διδασκάλου κάποιου εσωτερικοί) δόγματος», αλλά στην ακριβέστερη του μορφή, ενός ανθρώπου που πιστεύει πως έχει βιώσει την ένωση του με το Θεό ή την Υπέρτατη Πραγματικότητα. Η εμπειρία του Πλωτίνου για την ένωση του με το Εν εί­ναι αντίστοιχη με την εμπειρία που ο W. Τ. Stace ονομάζει «αδιαφοροποίητη ενότητα», μια κατάσταση κατά την οποία α­σθητικές παραστάσεις και εννοιακή σκέψη υπερβαίνονται, ο νους καθίσταται πλήρως ενοποιημένος και βιώνεται η κατάργηση των ατομικών ορίων.

Ο Πορφύριος δηλώνει ότι ο Πλωτίνος βίωσε αυτήν την κατάσταση τέσσερις φορές στη διάρκεια των έξι χρόνων της γνωριμίας τους και πως ο ίδιος ο Πορφύριος την είχε επιτύχει μία φορά σε προχωρημένη ηλικία , ενώ ο Πλωτίνος, σε μια πραγματεία του γραμμένη πριν γνωρίσει τον Πορφύριο περιγράφει πως είχε συχνά βιώσει αυτήν την εμπειρία  Εκεί όπου ο Πλωτίνος διαφέρει από τους πε­ρισσότερους μυστικιστές είναι ότι γι' αυτόν, όπως και για τον  Πλάτωνα, η κάθαρση της ψυχής επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της φιλοσοφίας, μολονότι, όπως άλλοι μυ­στικιστές, θεωρεί την ηθική αυτοπειθαρχία και αντιμετωπίζει την αφηρημένη λογική ως περιορισμένης σημασίας, εκτός εάν αποκορυφώνεται στη δι­αισθητική ενόραση και τελικά στη μυστική ένωση .

…[…]….Ο  Νεοπλατωνισμός δεν εγκαταλείπει τον ελληνικό ορθο­λογισμό, αλλά αντιπροσωπεύει μια αναπροσαρμογή των κατηγοριών της ελληνικής σκέψης στον κόσμο της εσωτερικής εμπειρίας. Ήταν ωστόσο αναπόφευκτο το ότι μια τέτοια αναπροσαρμο­γή θα οδηγούσε στην τροποποίηση, σε μερικά σημεία, του ελληνι­κού παραδοσιακού εννοιολογικού σχήματος, με καταφανέστερο . Το πρόβλημα που ανακύπτει για τους Νεοπλατωνικούς είναι να εναρμονίσουν τη μυστική επιθυμία για την υπέρβαση της μορφής και του ορίου με την κλασική ελληνική αντίληψη των δύο αυ­τών στοιχείων ως ουσίας της τελειότητας.

….[…]… Ο Πλωτίνος, θεωρεί τον Πλάτωνα υπό το ίδιο φως που θεωρεί και τον Ηράκλειτο τον Εφέσιο, τον περίφημο «σκοτεινό» της αρχαιότητας, δηλαδή ως ένα φιλόσοφο ο οποίος σκόπιμα παραθέτει αινίγματα για να μας οδηγήσει να αναζητήσουμε την αλήθεια μόνοι μας. Αυτό τουλάχιστον υπονοείται τόσο από τα περιστασιακά σχόλια του Πλωτίνου στους δύο στοχαστές όσο και από τον τρόπο με τον οποίο πραγματεύεται γενικά τον Πλάτωνα.

Η επιρροή των Στωικών στον Πλωτίνο είναι εμφανέστερη στην αντίληψη του για τον αισθητό κόσμο ως ζωντανό οργανισμό ο οποίος αναπτύσσεται από τους ενδιάθετους Σπερματικούς Λό­γους της Ψυχής του Κόσμου και με μια οργανική αρμονία (ή «κο­σμική συμπάθεια») να συνδέει όλα τα μέρη της. Η θεοδικία του δανείζεται ομοίως πολλά από τα επιχειρήματα τους. Εντούτοις, οι Στωικοί έκαναν λάθος σε δύο θεμελιώδη σημεία: πρώτον, στη θεώρηση της Ψυχής του Κόσμου ως της υψηλότερης οντότητας και, δεύτερον, στο ότι αντιλαμβάνονταν την Ψυχή με υλικούς και χωρικούς όρους. Στην πραγ­ματικότητα, με το να αντιμετωπίζουν οι Στωικοί το Θεό και την Ψυχή ως καταστάσεις της ύλης, διαπράττουν το θεμελιώδες σφάλμα να θεωρούν το οντολογικά τελειότερο ύστερο από το οντολογικά υποδεέστερο .

Ομοίως στην ηθική, μολονότι η έννοια του σοφού στους Στωικούς είχε μεγάλη βαρύτητα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την επίτευξη της ευτυχίας ανεξάρτητα από τα υλικά αγαθά, η στωική σχολή εσφαλμένα έβλεπε τον ύψιστο σκοπό του ανθρώπου κατά την ηθική του δράση μέσα από την υποταγή του στην Ειμαρμένη που κυβερνά τον αισθητό κόσμο, αντί στην ενατένιση της νοητής τάξης στην οποία ανήκει ο αληθινός εαυτός . Η βιταλιστική αντίληψη του Πλωτίνου για το Νοητό κόσμο φαίνεται να οφείλει πολλά στους Στωικούς- οι μελετητές διαφωνούν ως προς το βαθμό . Οπωσδήποτε όμως μια επιρροή των Στωικών διαποτίζει τη συνηγορία του Πλωτίνου, σε αντίθεση με τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. υπέρ της ύπαρξης επιμέρους Ιδεών.

….[…]… Ο  Πλωτίνος απορρίπτει τη στωική άποψη σύμφωνα με την οποία ορίζεται ο σκοπός του ανθρώπου καθ' υποταγήν στην Ειμαρμένη που διέπει τον αισθητό κόσμο. Αφού η ψυχή είναι «αμφίβια», ανήκοντας τόσο στον αισθητό όσο και στο Νοητό κόσμο. αυτό θεωρείται καλό μόνο για την κατώτερη μας ψυχή- ο αληθινός μας εαυτός ανήκει στη Νοητή τάξη." Συμπερασματικά ο Πλωτίνος συμφωνεί με τον Αριστοτέ­λη ενάντια στους Στωικούς αναγνωρίζοντας την ανωτερότητα της θεωρητικής ζωής έναντι της πρακτικής. Θα ήταν φυσικά αδύνατο να απαγορεύσει στο σοφό κάθε εξωτερική δρα­στηριότητα- στην πραγματικότητα, τόσο στη θεωρία όσο και ακόμη περισσότερο στην προσωπική του ζωή, ο Πλωτίνος θεω­ρούσε το σοφό υποχρεωμένο να εκτελεί όσα καθήκοντα εμπί­ πτουν στο δρόμο του και, σε κάθε περίπτωση, να ασκεί την ηθική αρετή.

….[…]… Ο σοφός θα σχεδιάσει την πορεία του υπό το φως της εσωτερικής του ενατένισης, εγκαταλείποντας, αν αυτό είναι αναγκαίο, οικογένεια, πατρίδα, ίσως και την ίδια του τη ζωή . Στην πραγματικότητα θα προτιμούσε να μην έχει καμία αφορμή να ασκήσει την ηθική αρετή, εφόσον αυτό συνεπάγεται την ύπαρξη δυστυχίας που χρειάζεται ανα­κούφιση- ο ιδανικός γιατρός επιθυμεί να μην υπήρχαν άρρωστοι οι οποίοι να χρειάζονται τις ικανότητες του - αν τουλάχιστον δεν συνειδητοποιούσε ότι σε αυτόν τον ατελή κόσμο η δυστυχία είναι αναπόφευκτη . Δεν είναι όμως μόνο ότι η δράση είναι κατώτερη της ενατένισης· όλες οι δράσεις στ' αλήθεια δεν έχουν άλλο σκοπό από την ενατένιση. Διότι ο άν­θρωπος της δράσης ικανοποιείται μόνο όταν ενατενίζει το απο­τέλεσμα των πράξεων του μέσα στο νου του και αυτή η ικανο­ποίηση είναι ο πραγματικός του σκοπός .

Όπως και άλλοι Πλατωνικοί, έτσι και ο Πλωτίνος προσδιορί­ζει ως σκοπό της ψυχής την ομοίωση της προς το Θεό μέσω της αρετής χωρίς αρετή, υποστηρίζει ενάντια στους Γνωστικούς, ο «Θεός» είναι απλώς ένα όνομα . Είναι όμως ξεκάθαρο από αυτά που έχουν ειπωθεί ότι μια τέ­τοια «αρετή» πρωταρχικά δηλώνει την άσκηση που εξαγνίζει την ψυχή για την ενατένιση, μολονότι ο Πλωτίνος παραδέχεται ότι θα ήταν παράλογο να αρνηθούμε στις κοινωνικές αρετές οποιονδήποτε ρόλο σε αυτήν την κάθαρση . Εφόσον ο άνθρωπος διαθέτει ανώτερη και κατώτερη ψυχή, αυτή η άσκηση είναι διττή . Η κάθαρση της ανώτερης ψυχής συνεπάγεται την απομάκρυνση της προσοχής της από τον αισθητό κόσμο και την επιστροφή στη Νοητή τάξη. έτσι ώστε να αποκατασταθεί η πρωταρχική της κατάσταση ως θεία εικόνα αυτής της τάξης.

Για την κατώτερη ψυχή σκοπός είναι να ηρεμήσει τα πά­θη της έτσι ώστε αυτά να μην ταράσσουν την ανώτερη φύση του ανθρώπου (εκτός ίσως από μια παροδική εικόνα, που αμέσως θα ηρεμεί με μία και μόνη ματιά από το λόγο). Όμως. για μία ακόμη φορά δεν πρέπει να υπάρξει καμιά βίαιη απώθηση της άλογης ψυχής . Ο σκοπός είναι αρχικά να εκπαιδευτεί οικειοθελώς ώστε να δέχεται την καθοδή­γηση του λόγου και στη συνέχεια να απομακρύνεται η προσοχή της από αυτήν. Η φιλοσοφία είναι συνεπώς για τον Πλωτίνο κάτι μακράν της αφηρημένης ακαδημαϊκής σπουδής. ΓΓ αυτόν, όπως και για τον Πλάτωνα, η εκγύμναση του φιλοσόφου είναι τόσο ηθική όσο και πνευματική· χωρίς τη διαλεκτική η αρετή είναι ατελής, όμως και χωρίς την αρετή η αληθινή φιλοσοφία είναι ανέφικτη .

Και μολονότι ο Πλωτίνος επιμένει, και η πρακτική του σε όλο το μήκος των Εννεάδων το επιβεβαιώνει, ότι αυτός ο εξαγνισμός περιλαμβάνει μια αυστηρή διανοητική εκγύμναση, κάνει επίσης σαφές ότι ο σκοπός του φιλοσόφου είναι να υπερβεί τους αφηρημένους τύπους και να φτάσει στο σημείο να ενατενίσει το Νου «ως εάν ήταν αισθητό αντικείμενο» Γιατί δεν περιοριζόμαστε στις εικόνες του Νοητού κόσμου, «στους νόμους που εγχαράσσονται από το Νου στην ψυχή μας» μπορούμε αντί­ θετα να υψωθούμε στην ενατένιση των Ιδεών καθεαυτών και με τον τρόπο αυτό να ταυτιστούμε μαζί τους . Ταυτόχρο­να η ψυχή ξεπερνά την προσκόλληση στην ξεχωριστή της ατομικότητα και συνειδητοποιεί την εσώτερη ταυτότητα της με το σύνολο του Νοητού κόσμου. Τότε απομένει η τελική επιστροφή στο Εν.

Το Εν. τονίζει ο Πλωτίνος, δεν χρειάζεται να στραφεί προς εμάς  είναι παρόν οποτεδήποτε στρεφόμαστε προς τα ένδον, διακόπτοντας τη συνήθη προσκόλληση μας στον αισθητό κόσμο, και με τον τρόπο αυτό γινόμαστε ικανοί να γνω­ρίσουμε τον εαυτό μας και τελικά το Εν που είναι η πηγή μας. Για να αντικρίσουμε το τελευταίο πρέπει να «απεκδυθούμε από τα πάντα»  ή να «εγκαταλείψουμε κάθε ετερότητα», που σημαίνει κάθε πολλαπλότητα και καθετί τα οποίο μας διακρίνει από το Εν . Και όπως η αναγωγή στο Νοητό κόσμο συνεπάγεται εγκατάλειψη κάθε αισθητής μορφής, έτσι τώρα η άνοδος στο άμορφο Εν απαι­εί η ψυχή να «επανενώνει και καταργεί τις διακρίσεις του Νου») και να γίνεται συνει­δητά άμορφη . 

Ο Πλωτίνος αναγνωρίζει ότι αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους βαθύτερους φόβους του ανθρώπου- η ψυχή από το φόβο μήπως και μείνει χωρίς τίπο­τε απολύτως ζητεί να επιστρέψει στην καθησυχαστική σταθερότητα των αισθήσεων . Ωστόσο δεν μπορούμε να φτάσουμε το Εν παρά μόνο περνώντας μέσω του Νοητού κόσμου . Όντας εκεί, πρέπει να επιδιώξουμε να υπερβούμε τη δυαδικότητα υποκειμένου-αντικειμένου και να ενωθούμε με το φως που φωτίζει και τα δύο. έτσι ώστε να τα αντικρίσουμε χωρίς διάμεσο .

Διότι οι πνευματικές οντότητες δεν είναι χωρισμένες η μία από την άλλη όπως ακριβώς το ανώτερο επίπεδο της Ψυχής παραμένει ενωμένο με το Νου. έτσι και το ανώτερο μέρος του Νου παραμένει συνδεδεμένο με τη δική του πηγή. με την οποία απολαμβάνει αέναη μυστική ένωση.  Σε αντίθεση με τη «νηφάλια» ενατένιση που προσιδιάζει στο Νου, αυτό το επίπεδο ορίζεται ως «Νους  ερω­τευμένος» ή «Νους μεθυσμένος από το νέκταρ» επίσης ονομάζεται «πρώτο (επίπεδο) του Νου ή «εκείνο το στοιχείο στο Νου που δεν είναι Νους» Έχοντας φτάσει σε αυτό το επίπεδο, η ψυχή μπορεί μό­νο να περιμένει ήρεμα και υπομονετικά μέχρι τη στιγμή που το Εν ξαφνικά εμφανιστεί ή μέχρις ότου «παρασυρμένη ψηλά από το κύμα του Νου, ξαφνικά δει, χωρίς να γνωρίζει ωστόσο το πώς Όπως και άλλοι μυστικιστές, ο Πλωτίνος τονίζει πως η μ­υστική ένωση δεν μπορεί να εκφραστεί με λόγια- μάλιστα δηλώ­νει ότι η σιωπή που απολαμβάνουν οι μυούμενοι στα Μυστήρια είναι συμβολική αυτού του γεγονότος).

….[…]… Για τον Πλωτίνο ο αληθινός μας εαυτός είναι αιώνια σωσμένος και αυτό που πραγματικά χρειάζεται είναι να αρχίζει να αντιλαμβάνεται κανείς αυτό το γε­ γονός, διαδικασία η οποία απαιτεί αυτοπειθαρχία, αλλά βρίσκεται απόλυτα μέσα στις ίδιες τις δυνάμεις της ψυχής .

Επιλεγμένα αποσπάσματα από το βιβλίο του R.T. Wallis, «ΝΕΟΠΛΑΤΟΝΙσΜΟΣ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΡΧΕΤΥΠΟ

Επιλογές, επιμέλεια  αναδημοσιεύσεων και συνθέσεων κειμένων, Πλωτίνος

«Καρκινικές Επιγραφές».

«Καρκινικές Επιγραφές». Τι είναι; Σίγουρα, ουδεμία σχέση έχουν με την επάρατη νόσο ή με το δημοφιλές ζώδιο του νερού. Οι «καρκινικές» επιγραφές είναι φράσεις οι οποίες μπορούν να διαβαστούν από αριστερά προς τα δεξιά (δηλαδή, όπως έχει επικρατήσει να διαβάζουμε όλα τα κείμενα), αλλά και αντιστρόφως, από τα δεξιά προς τα αριστερά. Με άλλα λόγια, οι φράσεις αυτές διαβάζονται από την αρχή προς το τέλος αλλά κι από το τέλος προς την αρχή, αποδίδοντας το ίδιο νόημα και στις δυο περιπτώσεις!

Για να δώσουμε ένα παράδειγμα… Όλοι θα έχετε ακούσει, έστω και φευγαλέα, τη φράση «Νίψον ανομήματα, μη μόναν όψιν». Ε, λοιπόν, αυτή είναι η γνωστότερη «καρκινική» επιγραφή, χαραγμένη σε μια κρήνη στο προαύλιο της Αγιά – Σοφιάς στην Κωνσταντινούπολη. Τι σημαίνει; «Ξέπλυνε τις αμαρτίες σου κι όχι μόνο το πρόσωπό σου». Για προσπάθησε να το διαβάσεις και ανάποδα… Πίστεψέ με, θα τα καταφέρεις…

Από πού όμως προέρχεται η ονομασία «καρκινική επιγραφή»; Από την κίνηση του κάβουρα, του «καρκίνου» με άλλα λόγια! Όπως, λοιπόν, ο κάβουρας κινείται πλάγια, δεξιά - αριστερά - δεξιά - αριστερά, για να κάνει κάποια βήματα μπροστά, έτσι κι εμείς οφείλουμε να ακολουθήσουμε τις κινήσεις του για να μπορέσουμε να διαβάσουμε τέτοιου είδους επιγραφές!

Άλλα παραδείγματα «καρκινικών επιγραφών» αποτελούν οι φράσεις:

«Νόμον, ο κοινός, έχε σον οικονόμον» (Να έχεις το νόμο του κράτους, νόμο και στο σπιτικό σου),

«Σος ειμί, τίμιε, σός» (Δικός σου είμαι, τίμιε, δικός σου),

«Σοφά ται και μη, γη μια και τάφος» (Είτε μιλάς σοφά είτε όχι, πάνω σε μια γη πατούμε και μέσα στην ίδια γη θαβόμαστε),

« Ιερά σα παρά χείλη, Ήλιε, χαρά πάσα ρει» (Από τα δικά σου λόγια τα ιερά, Ήλιε, τρέχει ο καθένας με μεγάλη χαρά),

«Νοσώ. Σύ ος η ίαμα, Ιησού, σώσον» (Ασθενώ. Εσύ που είσαι η γιατρειά, Ιησού, σώσε με),Και πολλές άλλες ακόμη…..

«Καρκινικές» λέξεις που χρησιμοποιούμε καθημερινώς! Εκτός από τις αρχαίες αυτές επιγραφές, υπάρχουν και λέξεις «καρκινικές» ή αλλιώς συμμετρικές, τις οποίες συναντάμε στην καθημερινότητά μας. Κι όμως, δεν μας πάει ο νους ότι μπορούν να διαβαστούν και ανάποδα! Τι λες για τα ονόματα «ΑΝΝΑ» ή «ΣΑΒΒΑΣ»; Ή ακόμη και για την πόλη «ΣΕΡΡΕΣ»; Τη λέξη «άλλα» ή «αλλά»; Εντυπωσιακό;

Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι εκτός από «καρκινικές» λέξεις, φράσεις ή προτάσεις, υπάρχουν και ολόκληρα «καρκινικά» κείμενα, ποιήματα, ακόμα και συλλογές διηγημάτων που βασίζονται σε αυτό τον «παλίνδρομο» τρόπο γραφής και ανάγνωσης! Φαντάσου να διαβάζεις ένα βιβλίο ξεκινώντας από την τελευταία σελίδα, από την τελευταία πρόταση και ουσιαστικά να διαβάζεις την αρχή της ιστορίας… Και… φτάνοντας στην πρώτη σελίδα να καταλήγεις στο τέλος της..!

Κλείνοντας, θα αναφερθούμε και στο ανέκδοτο περί της πρώτης «καρκινικής» φράσης, η οποία  που ειπώθηκε  υποτίθεται  από τον Αδάμ, ο οποίος όταν συνάντησε την Εύα. Τι της είπε; « Madam, I' m Adam.» 

Πηγή : elsito.gr, el.wikipedia.org/

Επιλογές, επιμέλεια  αναδημοσιεύσεων και συνθέσεων κειμένων, Πλωτίνος

Ο Θεός Ποσειδών..

Το χάλκινο εικ. άγαλμα του Ποσειδώνα  του Αρτεμισίου, το οποίο εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο,βρέθηκε από ψαράδες το 1926 στον υποθαλάσσιο χώρο του ακρωτηρίου του Αρτεμισίου στην Εύβοια.Οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν στο ότι ο δημιουργός του Ποσειδώνα (Δία) του Αρτεμισίου (460/450 π.Χ.) είναι ο Κάλαμις (περ. 470-440 π.Χ.) (σημ. 57), γνωστός Βοιωτός καλλιτέχνης, που δημιούργησε χάλκινα αγάλματα εξαιρετικής τέχνης.

Ο Ποσειδώνας είναι ένας θεός με πολλά ονόματα. Είναι πιο γνωστός ως ο θεός της θάλασσας. Ο γιος του Κρόνου και της Ρέας, ο Ποσειδώνας είναι ένα από τα έξι αδέλφια που τελικά "χωρίζεται τη δύναμη του κόσμου." Κατά τη δημιουργία του Κόσμου, έπρεπε να γίνει η διαίρεσή του σε τρία βασίλεια. Ο Δίας πήρε τους ουρανούς, ο Πλούτωνας τον Κάτω Κόσμο και ο Ποσειδώνας τις θάλασσες. 

Τα αδέλφια και οι αδελφές του είναι η Εστία, η Δήμητρα, η Ήρα, ο Άδης, και ο Δίας. Ο Ποσειδώνας εμφανίζεται στη Γιγαντομαχία ως υπεύθυνος για μια σειρά από γεωλογικά φαινόμενα, όπως η διαμόρφωση της γήινης επιφάνειας με βουνά, κοιλάδες, νησιά, πορθμούς, ισθμούς κτλ., εμφανίζεται δηλαδή περισσότερο ως χθόνιος θεός παρά ως θαλασσινός, όπως προδίδει το όνομά του και διάφορα επίθετα που του αποδίδονται.

Ότι ο Ποσειδών ήταν θεός, με διευρυμένες ιδιότητες, θαλάσσιος και χθόνιος, θεός τόσο του κάτω κόσμου όσο και του πάνω, Άδης αλλά και Δίας μαζί, φανερώνεται από τα επίθετα που αποδίδονται γενικά στον θεό –Πελάγιος και Πελαγαίος αλλά και Γαίης Κινητήρ, Γαιήοχος, Μοχλευτήρ, Σεισίχθων, Δαμασίχθων, Ελασίχθων, Ενοσίγιαος κ.τ.λ., αλλά και από την παράδοση που τον θέλει σύζυγο της Δας, της Γης, συγκυρίαρχος των Δελφών μαζί της, σύζυγο της Δήμητρας, αλλά και θεοτήτων θαλασσινών, της Αμφιτρίτης και της Αλίας/Λευκοθέας, γνωστός ήδη από τις πινακίδες της Κνωσού και της Πύλου.

Σύμφωνα με την αρχαία Ελληνική μυθολογία, ο Ποσειδώνας θεωρείται ο θεός των σεισμών, των υδάτινων πηγών, των θαλασσών και των αλόγων, και σύμβολά του είναι η τρίαινα, το δελφίνι και ο ίππος. Οι αρχαίοι πίστευαν ότι ο Ποσειδώνας εξημέρωσε τα άλογα, γι' αυτό τον τιμούσαν και με ιπποδρομίες.

Μέσα στις πολλές ιδιότητές του είναι να γαληνεύει τα νερά για τους ναυτικούς που ταξιδεύουν στη θάλασσα, αλλά και να προκαλεί θύελλες και καταιγίδες που ανατρέπουν και το πιο γερό σκαρί, και να απελευθερώνει ομίχλη για να χάνουν τα καράβια το δρόμο τους. Ο παλιρροϊκός ρυθμός της θάλασσας αντιπροσωπεύει ακριβώς τον τρόπο με τον οποίο κινείται και μεταμορφώνεται, καθώς επίσης και την κυκλοθυμία με την οποία αντιδρά.

Σύμφωνα με τον Παυσανία, ο Ποσειδών ήταν ένας από τους επιστάτες του χρησμού στους Δελφούς προτού να τους αναλάβει ο Ολύμπιος Απόλλωνας. Απόλλωνας και Ποσειδών λειτούργησαν στενά σε πολλά σημεία: στην αποίκιση, παραδείγματος χάριν. Ο Δελφικός Απόλλωνας παρείχε την έγκριση την εγκατάσταση ανθρώπων σε αποικίες, ενώ ο Ποσειδών πέρα από τους αποίκους βοήθησε δίνοντάς τους το εξαγνιστικό ύδωρ για τη θυσία που αφορούσε την ίδρυση της αποικίας.

Ο Ποσειδώνας συνδέεται με την τέχνη και ως υψηλότερη έκφραση της αγάπης και της αρμονίας για τον κόσμο. Η αγάπη του για την ομορφιά είναι έκδηλη από το ίδιο του το παλάτι, το οποίο μπορεί να συγκριθεί σε ομορφιά μόνο με εκείνο του Δία. Είναι χτισμένο στο πιο ωραίο μέρος του βυθού, με τοίχους από όστρακα και κοχύλια που λάμπουν με διάφορα χρώματα. Χιλιάδες χρυσόψαρα τον ακολουθούν παντού και φροντίζουν ώστε να είναι περιποιημένος ο γαλάζιος χιτώνας του.

Αυτό, που τον χαρακτηρίζει κυρίως είναι ο οξύθυμος χαρακτήρας του, που τις περισσότερες φορές έρχεται απροειδοποίητα να καταστρέψει ό,τι ή όποιον βρεθεί στο δρόμο του. Σύμβολό του είναι η τρίαινα, η οποία απεικονίζει την εξέλιξη. 

Ο Πλούταρχος αναφέρει (Περί Ίσιδος και Οσίριδος) πως : " Η τρίαινα τού Ποσειδώνα είναι σύμβολο τού τρίτου χώρου, τον οποίον κατέχει η θάλασσα, κατά σειρά ταγμένη μετά από τον ουρανό και τον αέρα. Γι’ αυτό ονόμασαν έτσι την Αμφιτρίτη και τους Τρίτωνες”.  

Σύμφωνα με τον Πρόκλο  (Πλατωνική Θεολογία ΣΤ 29.15),  στην πατρική τριάδα των υπερκοσμίων Θεών (Ουσία -Ζεύς, Ζωή -Ποσειδών και Νούς -Πλούτων), ο Ποσειδώνας,  είναι ένας από τους τρείς δημιουργούς Ζεύς, Ποσειδών και Πλούτωνα,

ο  Ποσειδώνας  είναι δημιουργός της κίνησης, της ζωής και της γέννησης των αισθητών, κύριος των πλανητών, του αέρος και του νερού, των κοίλων και σπηλαιωδών τμημάτων της γης και κύριος των σεισμών..

Στην δικαιοδοσία του Ποσειδώνα βρίσκονται οι ψυχές που έχουν μπει στον κόσμο της γέννησης. ( Για αυτό τον λόγο, και ο Οδυσσέας  συμβολίζει την ψυχή που παλεύει για να απελευθερωθεί από τον κόσμο της γέννησης, "ταλαιπωρείται" στην θάλασσα - που συμβολίζει τον κόσμο της γέννησης - από τον Ποσειδώνα ). 

Αστρολογικά (*),  το σύμβολο του αποτελείται από το ημικύκλιο της ψυχής, το οποίο το διαπερνά ο σταυρός της ύλης, και μαζί καταλήγουν σε τρεις αιχμηρές άκρες. Κάθε μία από αυτές συμβολίζει και μία έκφανση της ανθρώπινης υπόστασης η οποία πρέπει να εξαγνιστεί από τα νερά του Ποσειδώνα. Αυτές είναι: 

(1) η υλική μας υπόσταση και οι αισθήσεις της,
(2) η αστρική (συναισθηματική) υπόστασή μας και οι επιθυμίες της, και
(3) η κατώτερη πνευματική υπόστασή μας και οι εγωκεντρικές σκέψεις της. Πώς ερμηνεύεται αυτό το σύμβολο;

Ο άνθρωπος καλείται μέσα από τις εμπειρίες του στη γη να προάγει τις τρεις αυτές εκφάνσεις της ύπαρξής τους σε ένα πιο εξευγενισμένο επίπεδο.

Σύμφωνα με μία διαφορετική ερμηνεία, το ημικύκλιο της τρίαινας το διαπερνά ο ιστός της Ζωής του Ήλιου,  απελευθερώνοντας κατ' αυτό τον τρόπο την προσωπικότητα από υποκειμενικούς περιορισμούς και επιτρέποντάς της να εκφραστεί με ανιδιοτέλεια. Ο μικρός κύκλος στη βάση του συμβόλου αντιπροσωπεύει το Πνεύμα, κι επομένως η τρίαινα συμβολίζει την κατάσταση κατά την οποία το Πνεύμα διαπερνά την ανθρώπινη υπόσταση, δίνοντάς της ώθηση ώστε να αποκτήσει ηθικοπλαστικά οράματα, συμπόνια και ανιδιοτελή συναισθήματα. 

Πηγή  (*) www.stardome.gr/

Επιλογές, επιμέλεια  αναδημοσιεύσεων και συνθέσεων κειμένων, Πλωτίνος