Ο Ήλιος, η Σελήνη και τα Αστέρια ( μυθολογία Ναβάχο)

 

Στον παρόντα Πέμπτο Κόσμο, οι Πρώτοι Άνθρωποι είχαν τέσσερα φώτα που τα είχαν φέρει από τον κατώτερο κόσμο. Λευκό Φως εμφανιζόταν πάνω από τα Ανατολικά βουνά, Μπλε Φως απλωνόταν πάνω από τα Νότια, Κίτρινο Φως ερχόταν από τις Δυτικές κορυφές και Σκοτάδι από το Νότο. Τα φώτα αυτά ήταν πολύ απομακρυσμένα, δεν μπορούσαν να ζεστάνουν τη Γη και έτσι ο αέρας είχε πάντα την ίδια θερμοκρασία και δε συνέβαιναν εποχιακές αλλαγές, αν και υπήρχε εναλλαγή μεταξύ ημέρας και νύχτας.

"Η ημέρα δε διαρκεί πολύ", οι άνθρωποι παραπονιόντουσαν.

"Χρειαζόμαστε περισσότερο φως". Έτσι η Πρώτη Γυναίκα έστειλε το Θηλυκό Φωτεινό Σκαθάρι στην Ανατολή και είπε στην Αλεπού της Φωτιάς να πάει προς το Νότο, το Φωτεινό Σκαθάρι το έστειλε στη Δύση και την Πυγολαμπίδα στο Βορρά. Κατόπιν όποιος χρειαζόταν περισσότερο φως, αυτοί οι τέσσερις ήταν έτοιμοι να τον βοηθήσουν. 

 
Για αρκετό καιρό το πλάνο αυτό λειτουργούσε καλά, αλλά και πάλι οι Πρώτοι Άνθρωποι διαμαρτύρονταν ότι τα φώτα ήταν πολύ μικρά και τρεμόσβηναν. Έτσι η Πρώτη Γυναίκα σκέφτηκε τον Άνθρωπο-Φωτιά και το Λαμπερό Βουνό του, και του έστειλε ένα μήνυμα ρωτώντας τον αν θα μπορούσε να τη βοηθήσει.

"Ναι," συμφώνησε ο Άνθρωπος - Φωτιά, "Μπορώ να κάνω όλη την περιοχή γύρω από το Βουνό μου να λάμπει, αλλά το φως αυτό δε θα αρκεί για τα μακρινά μέρη και επίσης θα υπάρχει κάπνα."

"Δεν μας αρέσει η λάμψη και η ζέστη που έρχεται από ο Λαμπερό Βουνό", δήλωσαν οι Άνθρωποι. "Η ζέστη ξεραίνει τη Γη και πνιγόμαστε από τους καπνούς!"

Καθώς όλοι διαμαρτύρονταν και κανείς δεν έδειχνε ικανοποιημένος η Πρώτη Γυναίκα αποφάσισε πως έπρεπε να βρει άλλους τρόπους για να δώσει Φως στη Γη. Αφού συμβουλεύτηκε το Συμβούλιο των Σοφών, είπε στους βοηθούς της να φέρουν μια μεγάλη επίπεδη πλάκα από το σκληρότερο και πιο ανθεκτικό πέτρωμα που θα μπορούσαν να βρουν. Αφού επισκέφτηκαν όλα τα βουνά επέστρεψαν με ένα μεγάλο κομμάτι χαλαζία: είχε διπλάσιο μήκος απ' όσο πλάτος, και όταν το τοποθέτησαν μπροστά στη Πρώτη Γυναίκα, αυτή αποφάσισε ότι ήταν αρκετά μεγάλο για να κατασκευάσει δυο κυκλικούς τροχούς με το ίδιο μέγεθος. Είχε ελπίσει να φτιάξει τέσσερις, ένα για κάθε κατεύθυνση, αλλά η πέτρα ήταν πολύ μικρή για τόσα, και μόνο δύο θα μπορούσε να φτιάξει.

Αφού η Πρώτη Γυναίκα χάραξε δύο μεγάλους κύκλους στην πλάκα, όλοι άρχισαν να δουλεύουν με πυρόλιθους και πέτρινα σφυριά, κόβοντας τους δυο όμοιους τροχούς. Αυτό δεν ήταν κάτι εύκολο, αφού ο χαλαζίας ήταν σχεδόν τόσο σκληρός όσο και τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν, αλλά τελικά δυο κυκλικοί επίπεδοι δίσκοι ετοιμάστηκαν για το σκοπό τους. Στον πρώτο έβαλαν μια μάσκα με χρώμα μπλε-τυρκουάζ για να παράγει φως και ζέστη, κατόπιν κρέμασαν κόκκινα κοράλλια στους λοβούς των αυτιών της και γύρω από τους άξονες. Ένα κέρατο κρεμάστηκε σε κάθε του πλευρά για να προσφέρει αρσενική αστραπή και αρσενική βροχή. Φτερά από αετούς και άλλα πουλιά δέθηκαν στους άξονες του πρώτου τροχού για να τον μεταφέρουν στους ουρανούς και για να διασκορπίσουν τις ακτίνες του φωτός στις τέσσερις κατευθύνσεις του ορίζοντα.

Τέσσερις γραμμές σε ζικ-ζακ, από αρσενικό άνεμο και αρσενική βροχή στέκονταν στην κορυφή, τέσσερις κρέμονταν στον πάτο και τέσσερις ηλιακές κηλίδες τοποθετήθηκαν σα φύλακες που μερικές φορές στεκόταν στο πρόσωπό της και άλλοτε έπαιρναν τις θέσεις τους στις τέσσερις κατευθύνσεις. "Τώρα τελείωσε," είπε ο Πρώτος Άντρας, "και θα το ευλογήσω με ένα μίγμα από γύρη και με το τραγούδι ενός κορυδαλλού που από εδώ και στο εξής θα λέγεται 'η φωνή του ήλιου'."

"Αυτό όμως δεν μπορεί να μείνει εδώ!" φώναξε η Πρώτη Γυναίκα. "Η θέση του είναι στον ουρανό!"

Όμως κανείς δεν είχε ιδέα για το πως θα γινόταν αυτό, μέχρι που ο Πρώτος Άντρας τους πρότεινε ότι θα έπρεπε να μεταφερθεί στην κορυφή του πιο ψηλού βουνού και να τοποθετηθεί στην πιο ψηλή κορυφή, στην άκρη του κόσμου, απ' όπου θα στέλνει το ίδιο φως παντού. Έτσι το μετέφεραν στα Ανατολικά Βουνά και το έδεσαν στον ουρανό με δέσμες κεραυνού. Η Πρώτη Γυναίκα με τους βοηθούς της επέστρεψαν για να διακοσμήσουν και τον δεύτερο πέτρινο τροχό, που είχε το ίδιο μέγεθος με τον πρώτο. Αυτή την φορά όμως δε χρειάζονταν η πέτρα να δίνει ζέστη και φως, αλλά έπρεπε να φέρνει κρύο και υγρασία. 

Έτσι στόλισαν τη μάσκα της δεύτερης πέτρας με λευκά όστρακα, βάζοντας μια ταινία από κίτρινη γύρη στο πηγούνι της, και έφτιαξαν ένα άξονα από κόκκινο κοράλλι. Φτερά από κίσσα, γεράκι της νύχτας, γαλοπούλα, και πελαργό, έδεσαν στις τέσσερις πλευρές για αντέχει το βάρος της. Στα κέρατά της υπήρχαν θηλυκός κεραυνός και ελαφρές αύρες. Τέσσερις ευθείες γραμμές μπήκαν στην κορυφή, και άλλες τόσες στη βάση, που εξουσίαζαν την καλοκαιρινές βροχές. Κι' αυτός ο τροχός μεταφέρθηκε πάνω στην υψηλότερη Ανατολική κορυφή και δέθηκε στο ουρανό με δεσμίδες κεραυνού.

"Τώρα όλοι πρέπει να είναι ικανοποιημένοι," παρατήρησε η Πρώτη Γυναίκα, καθώς κοιτούσε τους δίσκους. "Έχουμε φως, θερμότητα και υγρασία, όλα προερχόμενα από τον ουρανό." Και πάλι όμως, πολλοί από τους ανθρώπους διαμαρτύρονταν. 

 
"Αυτό δεν είναι σωστό," είπαν. "Αν ο ήλιος μείνει στην ανατολή συνέχεια, θα είναι καλοκαίρι στην περιοχή εκείνη, αλλά και παντοτινός χειμώνας στην άλλη."

"Ο ήλιος πρέπει να κινείται στον ουρανό," συμφώνησε ο Πρώτος Άντρας, "αλλά πως μπορεί να κινηθεί, αφού είναι μόνο πέτρα και καθόλου πνεύμα;" Δύο γέροι και σοφοί άντρες πλησίασαν τις δύο πέτρες και είπαν, "Εμείς θα δώσουμε τα πνεύματά μας στον ήλιο και τη σελήνη, ώστε να έχουν τη δύναμη και τη ζωτικότητα για να κινούνται στον ουρανό." 

Το ένα πνεύμα μπήκε στο δίσκο με χρώμα τυρκουάζ και ονομάστηκε "Κουβαλητής του Ήλιου", ενώ το άλλο μπήκε στον λευκό δίσκο και ονομάστηκε "Κουβαλητής της Σελήνης". Αμέσως οι δυο δίσκοι έδειξαν σημεία ζωής και άρχισαν να κινούνται.

"Αλλά πως θα ξέρω που θα κατευθυνθώ και ποια μονοπάτια θα ακολουθώ;" ρώτησαν ο Ήλιος και η Σελήνη.

"Ο αετός καθοδηγείται από τα φτερά της ουράς του," είπε ο Πρώτος Άντρας. "Ο καθένας σας θα πάρει δώδεκα φτερά από την ουρά του αετού, που θα δείχνουν την σωστή πορεία που πρέπει να ακολουθήσετε, και οι αλλαγές στο δρόμο θα δείχνουν τις αλλαγές στις εποχές."

Ο Ήλιος ήταν ο πρώτος που ξεκίνησε το ταξίδι στον ουρανό, ενώ η Σελήνη περίμενε όλη τη μέρα, μέχρι που ο Ήλιος έφτασε τις κορυφές των δυτικών βουνών αλλά εξακολουθούσε να κοιτάζει την χώρα από επάνω. Στο σημείο αυτό η Σελήνη ρώτησε "Τώρα;" Και ο Ήλιος απάντησε, "Τώρα!"

Έτσι ενώ η Σελήνη ήταν έτοιμη να σκαρφαλώσει και αυτή στον ουρανό, το Παιδί-Άνεμος, που στέκονταν ακριβώς πίσω της, σκέφτηκε πως θα την βοηθούσε αν την έσπρωχνε με ένα ελαφρό αεράκι. Το αεράκι αυτό χτύπησε τον "Κουβαλητή της Σελήνης" στην πλάτη και φυσώντας τα δώδεκα φτερά, τα έφερε μπροστά στο πρόσωπό της. Έτσι δεν μπορούσε να δει που πηγαίνει. Γι' αυτό η Σελήνη ακολουθεί παράξενη πορεία στον ουρανό.

Ο Πρώτος Άντρας και η Πρώτη Γυναίκα δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα γι' αυτό και έτσι όλοι επέστρεψαν στην τοποθεσία που κατεργάζονταν τα κομμάτια χαλαζία. Στην κουβέρτα που είχαν αφήσει τους δύο δίσκους, είχαν μείνει πάρα πολλά κομματάκια πέτρας κάθε μεγέθους και σχήματος, μαζί με τη σκόνη που δημιουργήθηκε.

"Κοίτα πόσο πολύ όμορφο πέτρωμα έχει μείνει!" φώναξε ο Πρώτος Άντρας.

Και η Πρώτη Γυναίκα είπε, "Δεν πρέπει να πάει χαμένο! Θα τα χρησιμοποιήσουμε για να φτιάξουμε περισσότερα φώτα στο νυχτερινό ουρανό."

Έτσι πήραν ξανά τα σφυριά και τα εργαλεία τους για να δώσουν σχήμα στα άστρα που έλαμπαν μόνο τη νύχτα." Είχαν μείνει μόνο λίγα μεγάλα κομμάτια χαλαζία, αλλά μυριάδες μικρά, μαζί με τη σκόνη.

Όταν όλα τα αστέρια ήταν έτοιμα να πάρουν τη θέση τους στον ουρανό, η Πρώτη Γυναίκα είπε,

<<ΘΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΩ ΑΥΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΡΑΨΩ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΠΟΥ ΘΑ ΚΥΒΕΡΝΟΥΝ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ. ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΑΥΤΟΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΓΡΑΦΤΟΥΝ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΑΦΟΥ ΣΥΧΕΧΩΣ ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ, ΟΥΤΕ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΓΡΑΦΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ, ΑΦΟΥ Ο ΑΝΕΜΟΣ ΘΑ ΤΟΥΣ ΕΣΒΗΝΕ ΑΜΕΣΩΣ, ΟΜΩΣ ΑΝ ΓΡΑΦΤΟΥΝ ΣΤΑ ΑΣΤΡΑ ΘΑ ΤΟΥΣ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ ΚΑΙ ΘΑ ΤΟΥΣ ΘΥΜΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ.>>

Αμέσως μετά δημιούργησε ένα σχεδιάγραμμα του ουρανού, στο χώμα, και τοποθέτησε ένα από τα μεγάλα αστέρια στο βορρά. "Αυτό δεν θα κινείται ποτέ!" είπε, "και θα είναι γνωστό σαν την Φωτιά της Βόρειας Κατασκήνωσης. Θα ονομάζεται επίσης "Ο Οδηγός του Ταξιδιώτη" και "Πολικός Αστέρας" ." Μετά τοποθέτησε μεγάλα αστέρια στις υπόλοιπες τρεις κατευθύνσεις και ένα στο ίδιο το κέντρο του σχεδιαγράμματος. "Αυτά θα πρέπει να τοποθετηθούν στις σωστές θέσεις στον ουρανό," είπε ο Άντρας-Φωτιά, που έριξε δύο φλεγόμενα βέλη στον ουρανό ώστε τα ίχνη τους να σχηματίσουν μια σκάλα. 

 Ο Άντρας-Φωτιά είχε τώρα το καθήκον να τοποθετήσει τα άστρα στις σωστές τους θέσεις στο σεντόνι της νύχτας. Πριν σηκώσει το πρώτο, η Πρώτη Γυναίκα σχεδίασε στην άμμο τα μονοπάτια που θα ακολουθούσε το καθένα στην πορεία του στον ουρανό, και ο Πρώτος Άντρας έδεσε ένα φτερό της προσευχής πάνω στο καθένα, δίνοντας τους μια προσευχή για να τραγουδάνε καθώς θα πορεύονταν μόνα στα σχεδιασμένα μονοπάτια.

Ο Άντρας-Φωτιά ξεκίνησε με τον Πολικό Αστέρα και συνέχισε να ανεβαίνει τη σκάλα ως ότου όλα τα μεγάλα άστρα είχαν πάρει τις θέσεις τους, ενώ η Πρώτη Γυναίκα έσμιξε άλλα άστρα σε ομάδες σχηματίζοντας τους αστερισμούς. Ήταν μια πολύ αργή διαδικασία αφού τα κομμάτια ήταν πολλά και η σκάλα πολύ ψηλή. Ενώ όλα αυτά προχωρούσαν, ο Κογιότ παραμόνευε την κάθε κίνηση του Άντρα-Φωτιά. Τότε είδε ένα αρκετά μεγάλο άστρο να είναι ακόμη πεσμένο στην κουβέρτα στο χώμα, και έτσι ρώτησε τον Άντρα-Φωτιά αν θα μπορούσε να το πάρει για δικό του. "Μπορείς να το έχεις," συμφώνησε η Πρώτη Γυναίκα, "αν το τοποθετήσεις ακριβώς πάνω από το βουνό σου. Για κάποιο χρόνο θα είναι αρκετά αμυδρό, αλλά όταν λάμπει δυνατά θα σημαίνει ότι θα αρχίζει η περίοδος του ζευγαρώματός σου." 

Έτσι ο Κογιότ άρχισε να ανεβαίνει προσεκτικά την σκάλα, πατώντας με τη μια πατούσα του τα σκαλιά και κρατώντας το αστέρι με την άλλη, και τοποθέτησε τον Κάνωβο, στο νότιο ουρανό ακριβώς πάνω από το βουνό του. Οι δύο πρώτοι αστερισμοί που σχεδίασε η Πρώτη Γυναίκα ήταν η Μεγάλη Άρκτος, που στη γλώσσα των Νάβαχο σημαίνει "Κρύος Άντρας από το Βορρά", και την Κασσιόπη την γυναίκα του. Αυτοί οι δύο τοποθετήθηκαν σε δύο αντίθετες πλευρές του Πολικού Αστέρα, που ήταν η εστία του σπιτιού τους.

Έτσι περιστρέφονται γύρω της και ποτέ δεν την εγκαταλείπουν για να πέσουν κάτω από τον ορίζοντα. Κανείς άλλος αστερισμός δεν τους πλησιάζει, για να τους χωρίσει. Αυτή η διάταξη των αστερισμών υπόκειται σε ένα νόμο που διατηρείται μέχρι τις μέρες μας. Ο νόμος είναι ότι ένα και μόνο ένα ζευγάρι μπορεί να ζήσει γύρω από μια εστία.

Στη συνέχεια η Πρώτη Γυναίκα σχεδίασε ένα αχνό αστερισμό στο σχήμα δυο αχναριών από λαγό, το ένα να ακολουθά το άλλο. Τοποθετήθηκε στη θέση που στην Δύση βρίσκονται τα άστρα της ουράς του αστερισμού του Σκορπιού. Αυτός είναι ο αστερισμός που κυβερνά το κυνήγι, και κατά τη διάρκεια της άνοιξης ως τις αρχές του καλοκαιριού, κανείς δεν επιτρέπεται να κυνηγήσει κανένα ζώο. Κατά τα τέλη φθινοπώρου, η κυνηγετική περίοδος αρχίζει. 

Τις εποχές που οι Νάβαχο εξαρτώνταν αποκλειστικά από το κυνήγι για την διατροφή τους, οι νόμοι που τα αφορούσαν ήταν πολύ αυστηροί. Απαγορεύονταν το κυνήγι σε περιόδους ζευγαρώματος και σε περιόδους που τα μικρά ήταν ακόμα με τις μητέρες τους. Καμιά αντιλόπη και κανένα ελάφι κάτω των δυο ετών, δεν σκοτώνονταν.

Το επόμενο σχήμα που έφτιαξε η Πρώτη Γυναίκα ήταν ένας άντρας με φαρδύς ώμους, γερμένος, με τα χέρια στα γόνατά του για να αντέξει το βαρύ φορτίο του θερισμού. Αυτός ο αστερισμός, "ο Θεριστής", προστάζει το λαό να δουλεύει σκληρά την περίοδο του θερισμού έτσι ώστε να έχουν αρκετή τροφή για τον μακρύ και βαρύ χειμώνα.

Το Πουλί-Κεραυνός, που κουβαλά όλα τα σύννεφα στην ουρά του και όλες τις βροχές κάτω από τα φτερά του, ήταν ο επόμενος αστερισμός, μαζί με την Ύδρα, "το κερασφόρο κρόταλο", που ήταν υπεύθυνο για τα υπόγεια κανάλια του νερού. Η τοποθέτηση των αστεριών στις κατάλληλες θέσεις προχωρούσε όλο και πιο αργά, αφού ο Πρώτος Άντρας δεν μπορούσε παρά να πάρει μαζί του λίγα αστέρια κάθε φορά που ανέβαινε τη σκάλα.

Ο Κογιότ άρχισε να ανησυχεί βλέποντας αυτή την αργή διαδικασία. Είπε στην Πρώτη Γυναίκα, "Αυτό παίρνει πάρα πολύ χρόνο! Γιατί δε με αφήνεις να βοηθήσω κι εγώ ; Έτσι θα τελειώσουμε ότι είναι να γίνει δυο φορές πιο γρήγορα!"

Η Πρώτη Γυναίκα απάντησε, "Πάντα κάνεις λάθη και προκαλείς προβλήματα." Αλλά ο Κογιότ επέμενε, λέγοντας, "Θα κάνω ακριβώς ότι μου πεις και θα ακολουθήσω το σχέδιο ακριβώς όπως το δημιούργησες στο έδαφος."

Η Πρώτη Γυναίκα έβαλε δυο πανομοιότυπα άστρα στο σχέδιο της και τα ονόμασε "Οι Δίδυμοι". Τα έδειξε στον Κογιότ και είπε, "Πάρε αυτά τα άστρα και τοποθέτησέ τα κάπου στη Δύση, από όπου θα περπατούν χέρι-χέρι ως το κέντρο του ουρανού."

Έτσι ο Κογιότ σήκωσε τα όμοια άστρα, ένα σε κάθε χέρι, και περπάτησε προς τη σκάλα. Είχε δει τον Πρώτο άντρα να ανεβαίνει τη σκάλα με τη χούφτα του γεμάτη άστρα, και έτσι νόμιζε πως θα μπορούσε να το κάνει κι αυτός. Όμως, όταν είχε διανύσει τη μισή διαδρομή, κατά λάθος κοίταξε κάτω, ζαλίστηκε και παραλίγο να πέσει. Για κακή του τύχη το Παιδί-Άνεμος, πλησίασε σφυρίζοντας για να δει τι έκανε ο Κογιότ, και ταρακούνησε τη σκάλα από την Ανατολή προς τη Δύση. Ο Κογιότ γρήγορα έπιασε και τα δύο άστρα με το αριστερό του χέρι, ελευθερώνοντας το δεξί του για να μπορεί να γαντζωθεί στη σκάλα.

Όταν έφτασε στον ουρανό βρήκε εύκολα τη θέση που ήταν για τα άστρα που κουβαλούσε, αλλά όταν τα κοίταξε στη χούφτα του δεν μπορούσε να ξεχωρίσει τα δυο αστέρια αφού τα είχε μπερδέψει. Έτσι δεν ήξερε πιο θα έβαζε δεξιά και πιο αριστερά. Μην έχοντας άλλη λύση έκλεισε τα μάτια του και τα τοποθέτησε στην τύχη. Ξαφνικά ακούστηκε ένας δυνατός κρότος. Κατάλαβε ότι τα είχε βάλει σε λάθος θέση, και αυτά προσπάθησαν να πάρουν τη σωστή. Δυστυχώς όμως είχε απομακρυνθεί απ' αυτά και δεν μπορούσε πια να επέμβει, και έτσι άρχισε να κατεβαίνει βιαστικά τη σκάλα ενώ τα δυο άστρα διασταυρώθηκαν, το ένα μπροστά στο άλλο για να βρουν τη σωστή τροχιά τους. Η Πρώτη Γυναίκα τον περίμενε στη βάση της σκάλας, έξαλλη από θυμό. "Τώρα κοίτα πως τα κατάφερες!" φώναξε. "

Αυτά τα δυο άστρα ήταν προορισμένα να εγκαθιδρύσουν την ειρήνη και συναδελφοσύνη μεταξύ όλων των ανθρώπων της Γης. Τώρα θα προκαλέσουν έχθρες και διαμάχες που θα μαστίζουν την ανθρωπότητα παντοτινά. Δε θα ξαναμεταφέρεις άστρα στον ουρανό!"

Ο Κογιότ γκρίνιαζε καθώς απομακρυνόταν, "Δεν έφταιγα εγώ! Το Παιδί-Άνεμος ταρακούνησε τη σκάλα και παραλίγο να γκρεμοτσακιστώ!" Η Πρώτη Γυναίκα του είπε να φύγει καθώς δεν ήθελε πια να την απασχολεί, και συνέχισε να δημιουργεί σχήματα που ο Πρώτος Άντρας έβαζε στον ουρανό. Έφτιαξε την "Πεταλούδα", τον "Κορυδαλλό" που κελαηδούσε για τον Ήλιο κάθε πρωί, τη "Σαύρα", το "Λύκο", τον "Αετό", τον "Σκαντζόχοιρο" που ήταν υπεύθυνος για την ανάπτυξη όλων των δέντρων στα βουνά και τέλος την "Κάμπια". Η Πρώτη Γυναίκα δημιούργησε πολλά ακόμα σχέδια έως ότου δεν υπήρχε ζώο, πτηνό ή έντομο που μα μην έχει το αντίστοιχό του στον ουρανό.

Καθώς ο Άνθρωπος-Φωτιά τα κουβαλούσε στον ουρανό, μετέφερε και το δαυλό του, που έκαιγε με κάρβουνο, δεμένο στο αριστερό του μπράτσο. Όταν κάποιο άστρο έμπαινε στη θέση του έδινε μια μικρή φλόγα για να φωτίζει τον σκοτεινό δρόμο που θα ακολουθούσε στον ουρανό. Όλα έδειχναν εντάξει, αλλά καθώς ο Άνθρωπος-Φωτιά κουβαλούσε προς την Ανατολή, ένα άστρο μέτριας λαμπρότητας, τα λουριά λύθηκαν και ο δαυλός έπεσε στο έδαφος. Έτσι δεν είχε άλλο φως να δώσει στο άστρο αυτό. Αφού το έβαλε στη θέση του, έτρεξε γρήγορα προς τα κάτω για να ξαναπάρει το δαυλό, και μετά πάλι προς τα πάνω για να προλάβει να δώσει στο άστρο το φως του.

Όμως δεν τα κατάφερε αφού του ήταν αδύνατο να το βρει μέσα στα σκοτεινά μονοπάτια της νύχτας. Αυτό το άστρο ονομάστηκε "Σκοτεινό Αστέρι". Περιτριγυρίζει στον ουρανό και φέρνει κακή τύχη όπου κι αν πάει.

Εξαπολύει μικρά μαύρα βέλη που προκαλούν πόνο και αρρώστια, και λένε πως αν κάποιος ενώ ταξιδεύει τη νύχτα νοιώσει έναν οξύ πόνο στους ώμους ή στην πλάτη, τότε σημαίνει ότι το "Σκοτεινό Άστρο" είναι κάπου κοντά. Όταν ο Άνθρωπος-Φωτιά επέστρεψε στη Γη, η Πρώτη Γυναίκα δεν ήξερε αν θα έπρεπε να του αναθέσει και άλλους αστερισμούς να κουβαλήσει. Δεν είχαν μείνει και πολλά μεγάλα κομμάτια στην κουβέρτα που θα μπορούσαν να γίνουν άστρα, αλλά ένας σωρός από σκόνη είχε απομείνει. Γέμισε τη χούφτα τον Άνθρωπου-Φωτιά με μικρά κομματάκια, και αυτός άρχισε να ανεβαίνει.

Όταν είχε διανύσει τη μισή διαδρομή παρατήρησε ότι τα κομμάτια που είχε ήταν πολύ μικρά και πολυάριθμα για να αποτελέσουν ξεχωριστά άστρα, και έτσι έδωσε στο καθένα μια φωτιά και τα πέταξε στον ουρανό. Εκεί μπορούμε ακόμα να τα δούμε σαν μικρά αστρικά σμήνη που αντιπροσωπεύουν τα μικρά πλάσματα της Γης που φεγγοβολούν, όπως οι πυγολαμπίδες.

Καθώς ο Άνθρωπος-Φωτιά κατέβαινε από τη σκάλα, ο Κογιότ ανέβηκε στην κουβέρτα και αρπάζοντας την από τις δυο άκρες της την τίναξε στον αέρα, στέλνοντας τη σκόνη κατά μήκος του νυχτερινού ουρανού, σχηματίζοντας ένα μεγάλο τόξο που έφτανε από τον ένα ορίζοντα στον άλλον. Έτσι σχηματίστηκε ο Γαλαξίας. Οι Νάβαχο πιστεύουν ότι είναι ένα μονοπάτι για τα πνεύματα που ταξιδεύουν μεταξύ Γης και Ουρανού, με κάθε μικρό άστρο να είναι μια πατημασιά. Η Πρώτη Γυναίκα είπε, "Τώρα οι νόμοι που ο λαός μας θα χρειαστεί έχουν αποτυπωθεί στον ουρανό και όλοι μπορούν να τους δουν. Ένας άνθρωπος από κάθε γενιά πρέπει να μαθαίνει αυτούς τους νόμους ώστε να τους εξηγήσει και στους υπόλοιπους και, όταν αυτός γεράσει, πρέπει να μεταφέρει τη γνώση αυτή σε έναν νεότερο ο οποίος θα είναι ο επόμενος Δάσκαλος. Οι εντολές που είναι γραμμένες στα άστρα πρέπει παντοτινά να είναι σεβαστές !"

Στις μέρες μας, μόνο οι σαμάνοι των Νάβαχο ξέρουν τους αστερισμούς και μπορούν να εξηγήσουν τους νόμους που αντικατοπτρίζουν.

Αλιευθέν...