Η Ελληνίδα Σκλάβα

Η Ελληνίδα Σκλάβα είναι ένα γλυπτό του Αμερικανού γλύπτη Hiram Powers, και ένα από τα πιο γνωστά και καταξιωμένα έργα του 19ου αιώνα.  Ο Powers κατασκεύασε το πρωτότυπο από πηλό στην Φλωρεντία, το 1843. Ήταν το πρώτο αμερικανικό γλυπτό που απεικονίζει μια πλήρως γυμνή γυναικεία φιγούρα, ακολουθώντας τις κλασσικές αρχαιο Ελληνικές φόρμες, όπως φαίνεται και στη φωτογραφία όπου το γλυπτό του Powers είναι παρόμοιο με την Αφροδίτη της Κύθνου του Πραξιτέλη. 

 Αριστερά η Ελληνίδα σκλάβα, δεξιά η Αφροδίτη της Κύθνου του Πραξιτέλους

Η πρώτη παραλλαγή από μάρμαρο ολοκληρώθηκε από τον Powers  το 1844 και βρίσκεται τώρα στο κάστρο Raby, στην Αγγλία. Σύμφωνα με τον Ελληνο-Αμερικανό συγγραφέα Emmanuel (Manny) Paraschos, στην έμπνευση του θέματος έπαιξε ρόλο μια Ελληνίδα η οποία ήταν σκλάβα των Τούρκων και στη συνέχεια έφτασε ως απελεύθερη στις ΗΠΑ. Στη λίστα επιβατών του πλοίου που τη μετέφερε αναγράφεται ως Garafilia Mohalby (ίσως Γαριφαλιά Μιχάλβεη) από τα Ψαρρά. Οι γονείς της είχαν σφαγεί στη Χίο και συνελήφθη αιχμάλωτη από τους Τούρκους. Την εξαγόρασε ο Αμερικανός πρόξενος Joseph Langston στη Σμύρνη και την έφερε στη Βοστώνη το 1827.

Το άγαλμα απεικονίζει μια νεαρή γυναίκα, γυμνή, δεμένη με αλυσίδες. Στο ένα χέρι κρατά ένα μικρό σταυρό με αλυσίδα. Ο ίδιος ο Powers περιγράφει το αντικείμενο του έργου του ως εξής:

Η  Σκλάβα έχει απαχθεί  από τους Τούρκους από ένα από τα Ελληνικά Νησιά, την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης, που η ιστορία της είναι γνωστή σε όλους. Ο πατέρας της και η μητέρα, και ίσως όλοι οι συγγενείς της, έχουν εξολοθρευθεί από τους εχθρούς, και αυτή μόνο κρατήθηκε ζωντανή, σαν θησαυρός που δεν μπορούσε να πεταχθεί.  Τώρα είναι ανάμεσα σε βάρβαρους ξένους, κάτω από την πίεση της πλήρους ανάμνησης των καταστροφικών γεγονότων  που την  οδήγησαν σ' αυτή την κατάσταση. 

Στέκεται εκτεθειμένη στα βλέμματα  των ανθρώπων που απεχθάνεται, και περιμένει  τη μοίρα της με  έντονο άγχος, το οποίο μετριάζεται από την εμπιστοσύνη της στην καλοσύνη του Θεού. Συγκεντρώστε όλα αυτά τα βάσανα μαζί, και προσθέσετε σε αυτά το σθένος και την παραίτηση ενός Χριστιανού, και δεν μένει χώρος για ντροπή. Όταν το άγαλμα μεταφέρθηκε σε περιοδεία το 1848, ο Miner Kellogg, φίλος του καλλιτέχνη και διευθυντής της περιοδείας, συνέταξε ένα φυλλάδιο για να το μοιράσει στους επισκέπτες της έκθεσης. Έδωσε τη δική του περιγραφή του έργου:

Φαινομενικά το θέμα είναι απλώς μια νεαρή Ελληνίδα, αιχμάλωτη των Τούρκων που εκτίθεται στην Κωνσταντινούπολη, προς πώληση. Ο σταυρός και το μενταγιόν, ορατά ανάμεσα στο ύφασμα,  δείχνουν ότι είναι Χριστιανή, και ότι κάποιος την αγαπά.  Αλλά αυτή η οπτική δεν συμπληρώνει τη σημασία του αγάλματος. To γλυπτό παριστάνει ένα πρόσωπο που δείχνει  ανωτερότητα μέσα στον πόνο, και υψώνεται πάνω από την υποβάθμιση, με την εσωτερική του καθαρότητα και την δύναμη του χαρακτήρα. Έτσι, η Ελληνίδα Σκλάβα είναι ένα έμβλημα της δοκιμασίας την οποία υφίσταται όλη η ανθρωπότητα, και μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος  ασυμβίβαστης αρετής, ή εξαιρετικής υπομονής.

Στα καθ’ ημάς,  η μικρή σκλάβα, θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά συμβολική. Το κάλλος , η ομορφιά και η αρμονία που αντικατοπτρίζει το αρχαίο άγαλμα της Αφροδίτης της Κύθνου,  το οποίο προφανώς ενέπνευσε τον Powers, συμβολίζει ένα ελεύθερο και εξιδανικευμένο ίσως κόσμο αυτόν της αρχαίας Ελλάδος, σε αντίθεση με την  Ελληνίδα Σκλάβα, η  οποία είναι δέσμια, σκλάβα,  ταπεινωμένη. Το αρχαίο κλέος, ταπεινώθηκε, και εάν δεν ξεχάστηκε, δεσμεύτηκε  από καταστάσεις, επιλογές. Η μικρή Ελλάς, είναι μονίμως δέσμια των επιλογών της...!

Επιλογές, επεξεργασία, επιμέλεια δημοσιεύσεων/αναδημοσιεύσεων Πλωτίνος

Μυσταγωγία- Μυθαγωγία